Cục Khí tượng Quốc gia Mỹ (NSW) vừa cập nhật dự báo là đợt lạnh kỷ lục ở nước này sẽ kéo dài tới ngày thứ Tư 8-1-2014 (theo giờ Mỹ), thay vì vào chiều 7-1 như dự báo trước đó.

Làn sóng không khí lạnh từ Bắc Cực gọi là “gió lốc Bắc Cực” (polar vortex) đã tràn về nước Mỹ với quy mô cực rộng (gần như toàn nước Mỹ) và nhiệt độ cực thấp (khoảng một nửa trong số 48 bang ở vùng thấp của Mỹ có nhiệt độ âm độ F trong ngày 7-1). Nó đã đi theo liền sau một trận bão tuyết mùa đông lớn hồi cuối tuần qua (tuyết rơi gần 2 feet, hay 60cm, tại Boston, bang Massachusetts). Khác với bão tuyết, “gió lốc Bắc Cực” không gây tuyết rơi nặng mà chủ yếu làm nhiệt độ hạ xuống cực thấp kèm theo gió lạnh buốt khiến  gần như mọi thứ bị đóng băng.

“Gió lốc Bắc Cực” là một hệ thống áp suất thấp luân chuyển từ tây sang đông ở Bắc Cực trong mùa đông. Hồi cuối tuần qua, một hệ thống áp suất cao gọi là “khối quyển khí” (atmospheric block) hình thành trên vùng đông bắc Canada và Greenland đã chặn lại mô thức luân chuyển này đẩy không khí lạnh vào nước Mỹ. Làn sóng không khí lạnh Bắc Cực này đã làm nhiệt độ trên khắp nước Mỹ chênh lệch nhau rất lớn.

Vào chiều Chủ nhật 5-1, nhiệt độ ở Mỹ thấp nhất là âm 55 độ F (âm 48 độ C) và cao nhất là 85 độ F (29 độ C). Tới sáng thứ Hai 6-1, nhiệt độ không khí ở bang North Dakota và miền Nam bang Florida vẫn còn chênh lệch nhau hơn 100 độ F. Thành phố Chicago (bang Illinois) đã đạt nhiệt độ thấp kỷ lục mới ở âm 16 độ F (âm 27 độ C) vào sáng 6-1. Còn thành phố Tulsa (bang Oklahoma) đã phá kỷ lục nhiệt độ thấp trong 102 năm qua với nhiệt độ âm 1 độ F (âm 18 độ C) vào lúc 7g14ph sáng 6-1. Nhiệt độ thấp nhất ở Mỹ cho tới nay ghi được tại Comertown (bang Montana) ngày 6-1 là âm 63 độ F (âm 53 độ C).

Theo FlightAware, một website chuyên giám sát các chuyến bay, trong ngày 6-1, có hơn 4.300 chuyến bay trên khắp nước Mỹ đã bị hủy bỏ, trong đó gần một nửa là tại thành phố Chicago và hơn 6.500 chuyến bay bị delay.

Hàng chục người chết vì nhiệt độ quá thấp, trong đó có ít nhất một chục người chết vì tai nạn giao thông do đường bị đóng băng.

Ở 32 độ F (0 độ C), nước đóng băng. Ở 28,4 độ F (âm 2 độ C), nước biển đóng băng (với độ mặn bình quân 3,5%). Ở âm 10 độ F (âm 23,3 độ C), phỏng lạnh (frostbite) có thể xảy ra nếu da người ở ngoài lạnh trong vòng 30 phút (với gió có tốc độ 5mph). Ở âm 35 độ F (âm 37 độ C), hệ thống chống đóng băng có thể không còn tác dụng đối với hệ thống làm mát của xe hơi khiến các chất lỏng trong động cơ xe bị đông lại. Ở âm 40 độ F (âm 40 độ C), da người có thể phỏng lạnh nếu ở ngoài trời trong vòng 5 phút (với tốc độ gió 15mph).

Theo NSW, làn sóng không khí lạnh từ ngày 7-1 đã di chuyển từ miền trung sang miền đông nước Mỹ.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 7-1-2014)

Dự báo thời tiết ngày 7-1-2014 ở Mỹ.

 Gió lốc Bắc Cực ngày 7-1-2014.

Anh Travis Goodrich đang cào tuyết xe của mình hôm 6-1-2014 tại thung lũng Wabash ở Terre Haute (bang Indiana). (Ảnh: AP).

Hai người đi đường tại thủ đô Washington ngày 7-1-2014. (Ảnh: AFP)

Một máy bay hành khách đang được “rã đông” tại sân bay quốc tế Indianapolis (bang Indiana) ngày 6-1-2014. (Ảnh: AP)