Nam Phi là nước có nhiều người nhiễm HIV nhất thế giới. Theo AVERT, một tổ chức nhân đạo về HIV/AIDS quốc tế, có ít nhất 5,6 triệu người Nam Phi (chiếm hơn 11% số dân) hiện đang sống với virus HIV hay đã phát triển thành bệnh AIDS. Ở hai tỉnh Mpumulanga và KwaZulu-Natal có tới 16% số dân cư bị nhiễm HIV. Chỉ nội năm 2009, khoảng 310.000 người Nam Phi đã chết vì AIDS. Gần 18% số người trong độ tuổi 15 tới 49 bị nhiễm HIV. Gần 1 phần 3 số phụ nữ độ tuổi 25-29 và hơn 1 phần 4 số đàn ông độ tuổi 30-34 đang sống với virus HIV. Có khoảng 20% số trường hợp lây nhiễm HIV mới là từ gái mại dâm và 10% là từ quan hệ đồng tính. Ít nhất 330.000 trẻ em dưới 15 tuổi bị nhiễm HIV (tăng gấp đôi kể từ năm 2000). Có khoảng 1,9 triệu trẻ mồ côi vì AIDS. Năm 2009 có khoảng 30% phụ nữ mang thai bị nhiễm HIV.

Hơn 1,4 triệu đứa trẻ Nam Phi mồ côi cha mẹ vì HIV/AIDS.

Nam Phi đã phải trả giá cho sự thờ ơ, xem thường thảm họa HIV/AIDS, ngay từ nhà cầm quyền cho tới cộng đồng. Tổng thống Thabo Mbeki (cầm quyền từ 1999 tới 2008) và Bộ trưởng Y tế Manto Tshabalala-Msimang, từng “nổi tiếng thế giới” khi bày ra bài thuốc chống nhiễm HIV bằng củ cải đường và tỏi. Xã hội có định kiến nặng nề, coi HIV/AIDS là một tội lỗi dơ bẩn.

Kể từ khi ông Jacob Zuma được bầu làm tổng thống vào năm 2009, Nam Phi mới bắt đầu đẩy mạnh cuộc chiến phòng chống HIV/AIDS. Chính phủ tập trung vào các biện pháp mở rộng diện cung cấp thuốc kháng virus ARV, tổ chức những chiến dịch xét nghiệm và tư vấn miễn phí, khuyến khích sử dụng bao cao su, nâng cao ý thức cộng động thông qua hệ thống giáo dục và truyền thông đại chúng. Hiện có hơn 11,9 triệu người được xét nghiệm HIV mỗi năm.

Ngày World AIDS Day 1-12-2012 ở Nam Phi.

Hồi tháng 11-2012, chính phủ Nam Phi cho biết có tới 80% số người cần điều trị AIDS đã được tiếp cận với thuốc kháng virus ARV. Tuy nhiên do số lượng người bệnh quá đông, Nam Phi ước tính phải cần thêm tới 5,3 tỷ USD mỗi năm để duy trì việc điều trị này. Hiện nay, mỗi năm Nam Phi chi 1,6 tỷ USD cho cuộc chiến phòng chống HIV/AIDS – cao nhất trong số các nước có thu nhập thấp và trung bình trên thế giới.

Tổng thống Zuma nói rằng: “Chính phủ đang ưu tiên cho cuộc đấu tranh chống nạn lạm dụng phụ nữ và trẻ em thông qua tăng cường pháp luật cũng như giáo dục và nhận thức.” Nam Phi là nước có tỷ lệ bạo hành tình dục và hiếp dâm cao nhất thế giới. Đây chính là một trong những con đường làm lây lan virus HIV cho cộng đồng. Theo một cuộc khảo sát, ít nhất 40% đàn ông Nam Phi có hành vi bạo hành tình dục với bạn tình của mình, trong khi rất đông đàn ông từng phạm tội hiếp dâm ít nhất một lần trong đời.

Một trong các biện pháp đã được chứng minh là hữu hiệu trong nỗ lực giảm số người chết vì HIV/AIDS là liệu pháp điều trị người bệnh thật sớm bằng thuốc kháng virus AVR ngay khi họ bị nhiễm virus HIV, trước khi phát triển thành bệnh AIDS. Các chuyên gia nói rằng biện pháp xét nghiệm và giáo dục cộng đồng cũng là nhu cầu sống còn trong cuộc chiến phòng chống đại họa toàn cầu này. Cơ quan kiểm soát dịch bệnh CDC Mỹ khuyến cáo rằng quy trình xét nghiệm HIV nên đơn giản và phổ biến giống như thử nghiệm cholesterol.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 5-12-2012)

VIDEO: Fighting AIDS in South Africa

VIDEO: HIV/AIDS in South Africa.