Cuộc chiến chống ma túy đẫm máu nhất và kéo dài nhất ở Mexico đã giở sang một trang mới khi tân Tổng thống Enrique Pena Nieto lên cầm quyền từ ngày 1-12-2012. Cả cộng đồng quốc tế, người dân Mexico lẫn bọn kinh doanh ma túy ở nước bản lề giữa Bắc Mỹ và Nam Mỹ này đều hồi hộp không biết nhà lãnh đạo mới trẻ trung hơn (mới 46 tuổi) có tiếp tục tuyên chiến với các đoàn ma túy Mexico khét tiếng thế giới hay không?

Ngày 17-12, tân Tổng thống Pena Nieto đã công bố chiến lược để kềm hãm tội phạm có liên quan tới ma túy, cam kết khôi phục lại sự ổn định của đất nước. Chủ trương của ông là tập trung hơn nữa vào việc ngăn ngừa tội ác. Ông tuyên bố thành lập các đơn vị đặc biệt chống bắt cóc và tống tiền – một quốc nạn chỉ đứng sau buôn lậu ma túy của Mexico.

Đất nước Mexico đã bị nhận chìm vào trong nỗi sợ hãi chết chóc trong cuộc chiến tranh chấp địa bàn giữa các cartel ma túy và các cuộc đối đầu giữa chúng với các lực lượng an ninh. Ngay sau khi lên cầm quyến hồi cuối năm 2006, Tổng thống tiền nhiệm Felipe Calderon đã tuyên chiến với các tập đoàn ma túy hùng mạnh và tàn bạo. Ông chỉ có thể huy động quân đội và cảnh sát liên bang vào cuộc chiến này do hệ thống cảnh sát địa phương đã bị các cartel ma túy mua chuộc hay khuất phục. Trong suốt 6 năm qua, hàng loạt trùm ma túy đã sa lưới hay bị tiêu diệt (Tổng thống Calderon tuyên bố đã tóm được 25 trong tổng số 37 tên trùm ma túy bị truy nã gắt gao nhất). Nhưng có hơn 60.000 người đã bị giết chết.

Ngày 18-12, tân Chưởng lý Mexico Jesus Murillo Karam cho biết hiện có khoảng 60 tới 80 cartel ma túy nhỏ và vừa đang hoạt động ở Mexico – cao hơn nhiều lần con số do chính quyền trước đây đưa ra. Hồi tháng 8-2012, chính quyền của Tổng thống Calderon cho biết chỉ có 8 cartel ma túy lớn đang hoạt động, trong đó cartel Beltran Leyva đã chia thành nhiều nhóm nhỏ hơn sau khi tên trùm bị lực lượng an ninh tiêu diệt.

Tân Bộ trưởng Nội vụ Miguel Angel Osorio Chong cũng chỉ trích những gì mà chính quyền tiền nhiệm đã làm, khi chi phí cho an ninh tăng gấp đôi mà tỷ lệ tội ác lại tăng vọt. Theo ông, chỉ có 1% tội ác đã bị trừng trị. Trong nhiệm kỳ của Tổng thống Calderon (từ 2006 tới 2012), số vụ bắt cóc tăng 83%, cướp giựt bạo hành tăng 65% và tống tiền tăng 40%.

Tổng thống Pena Nieto nói rằng việc hiện đại hóa cảnh sát, cải thiện sự hợp tác giữa các cơ quan an ninh và tiến hành việc đánh giá lại các nhân viên công lực là những nhân tố sống còn trong tầm nhìn của ông đối với một Mexico an toàn hơn. Ông hứa sẽ làm hết sức để loại bỏ tội ác ra khỏi các đường phố của nền kinh tế số 2 của châu Mỹ La tinh này. Trước nay ai cũng rõ là hệ thống cảnh sát và tư pháp ở Mexico đã bị các cartel ma túy chi phối nặng nề.

Trước mắt, quân đội sẽ tiếp tục tuần tra các đường phố cho tới khi lực lượng cảnh sát quân sự mới có đủ khả năng tiếp quản. Lực lượng này ban đầu chỉ có 10.000 quân, khoảng 1 phần 4 so với tổng quân số mà tân tổng thống đưa ra trước đó. Cảnh sát liên bang hiện nay sẽ có 15 đơn vị chuyên trách tội phạm bắt cóc và tống tiền.

Mexico sẽ có 5 trung tâm khu vực được hoạch định hướng tới kềm chế bạo lực. Chính phủ sẽ dành gần 116 tỷ peso (9 tỷ USD) cho việc phòng ngừa tội phạm bằng các cho giới trẻ nhiều cơ hội làm việc tốt hơn.

Giới bình luận nói rằng chính phủ mới của Tổng thống Pena Nieto có vẻ đang lường trước được nhiều vấn đề và đang cố gắng sửa chữa những sai lầm của người tiền nhiệm.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 22-12-2012)

Tổng thống mãn nhiệm Felipe Calderon (trái) bàn giao cho tân Tổng thống Enrique Pena Nieto của Mexico.

Những con đường vận chuyển ma túy của các cartel ở Mexico.

Khu vực do cartel Zetas – tập đoàn ma túy mạnh nhất và khét tiếng nhất của Mexico kiểm soát.

Các địa bàn hoạt động của các cartel ma túy ở Mexico.

Chính phủ của Tổng thống Felipe Calderon đã phải huy động lực lượng cảnh sát liên bang để chống các cartel ma túy.

Vũ khí và ma túy của bọn buôn lậu ma túy ở Mexico.

Nhà chức trách tịch thu ma túy của bọn buôn lậu.

 

 VIDEO CLIPS

Mexico’s Nieto sworn in as president amid protests

Inauguration For The New President in Mexico Sparks Violent Riots!!!

Inside Story Americas – Will Mexico’s new president bring change and progress?

Mexico drug cartel unleashes new levels of violence — Reuters Investigates