Cho tới hôm nay (23-4-2013), con số thương vong của vụ cháy nổ nhà máy phân hóa học West Fertilizer tại thị trấn West gần thành phố Waco (bang Texas, Mỹ) đêm 17-4-2013 là ít nhất 14 người chết và 200 người bị thương. Có tin nói rằng còn khoảng 60 người vẫn chưa có tin tức.

Nghiệt ngã là trong số những người chết có những nhân viên cấp cứu y tế EMS và nhân viên cứu hỏa tình nguyện chạy tới hiện trường sớm nhất. Có tới 11 nhân viên cứu hỏa tình nguyện đã hy sinh. Nếu như vụ cháy nổ này xảy ra giữa ban ngày, khi nhà máy đang hoạt động thì con số thương vong sẽ thật khủng khiếp.

Chỉ có điêu một thảm kịch với mức độ tổn thất sinh mạng gấp 5 lần vụ đánh bom kép cuộc đua marathon ở Boston (bang Massachusetts) chiều 15-4-2013 lại bị nhận chìm trong biển truyền thông ở Mỹ và thế giới.

Phải chăng do vụ đánh bom Boston thuộc lĩnh vực nhạy cảm là khủng bố, có tầm ảnh hưởng tới toàn cầu, mà càng làm lớn chuyện càng có lợi cho cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố quốc tế do Mỹ đi đầu? Hay do vụ cháy nổ ở Texas chỉ là một tai nạn an toàn lao động mà càng mổ xẻ càng cho thấy sự tắc trách của giới hữu trách Mỹ?

Các cơ quan truyền thông ở Mỹ mô tả theo lời nhân viên cứu hỏa và cấp cứu kể là mức độ tàn phá và thương vong trong vụ nổ nhà máy West giống như một bãi chiến trường. Công ty West Fertilizer Co. cho biết nhà máy chứa tới 54.000 pound (24,5 tấn) hóa chất. Vụ nổ mạnh tới mức nhà ở cách xa 50 dặm cũng bị rung chuyển. Cơ quan Giám sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS) đo được chấn động như một vụ động đất 2,1 độ Richter.

Ngay khi mới xảy ra vụ cháy nổ khủng khiếp ở West, người ta đã lập tức liên hệ nó với chi tiết: xảy ra 2 ngày trước kỷ niệm 20 năm vụ phóng hỏa cơ sở của Giáo phái ngày tận thế Branch Davidian tại Waco giết chết thủ lĩnh David Koresh và các tín đồ sau nhiều ngày bị các nhân viên an ninh liên bang vây hãm. Có khoảng 82 thành viên giáo phái và 4 nhân viên liên bang bị thiệt mạng trong vụ này.

Nhưng cho tới nay, nhà chức trách Liên bang và bang cho biết vẫn không có dấu hiệu cho thấy vụ cháy nổ là tội phạm hình sự.

Giới quan sát nói rằng nếu như vụ cháy nổ ở West là hậu quả của tình trạng làm việc cẩu thả và sự giám sát tồi tệ của nhà chức trách thì đó là điều chẳng khiến ai phải ngạc nhiên ráo trọi. Khác với chuyện khủng bố, chuyện an toàn lao động ngay cả ở Mỹ luôn nằm gần đáy trong sự quan tâm về chính trị và truyền thông.

Một cuộc điều tra của hãng tin Bloomberg News tiết lộ một điều khủng khiếp: cho dù nhà máy phân bón West mỗi ngày xử lý khối lượng chất hóa học ammonium nitrate (nguyên liệu chính để chế phân hóa học) lớn gấp bội lần số lượng chất này mà một tên khủng bố nội địa dùng để chế thành bom trong vụ đánh bom Oklahoma City (bang Oklahoma), nhưng kể từ năm 1985 tới nay, nó chớ hề được thanh tra của Cục An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp Liên bang (OSHA) tới kiểm tra. (Vụ đánh bom tòa nhà văn phòng Liên bang Mỹ Alfred P. Murrah tại Oklahoma City ngày 19-4-1995 làm chết 168 người và bị thương hơn 680 người.)

Hồi năm 2006, các cư dân địa phương đã khiếu nại với chính quyền bang vì có mùi ammonia nồng nặc phát ra từ nhà máy. Ngày 20-6-2005, Ủy ban Chất lượng Môi trường Texas (Texas Commission on Environmental Quality) đã mở cuộc điều tra từ khiếu nại này. Sau đó, theo báo The Dallas Morning News, nhà máy công bố kết quả kiểm tra an toàn của Cục Bảo vệ Môi trường (EPA) cho thấy không có nguy cơ cháy hay nổ.

Ngày 18-4-2013, đài truyền hình Mỹ CNN cho biết: theo một người phát ngôn của EPA, vào ngày 14-8- 2006, EPA đã phạt nhà máy West 2.300 USD về lỗi không có kế hoạch quản lý nguy cơ theo tiêu chuẩn liên bang và yêu cầu chủ nhà máy phải khắc phục.

Nhiều nguồn tin nói rằng vấn đề an toàn cháy nổ hóa chất ở nhà máy West Fertilizer có nhiều vấn đề. Nhà máy tồn trữ tới 270 tấn ammonium nitrate dễ cháy nổ mà không có vòi phun nước hay hàng rào phòng lửa. Việc vận chuyển hóa chất dễ cháy nổ cũng dễ ngươi. Năm 2012, nhà máy bị Cơ quan An toàn Đường ống và Vật liệu độc hại (PHMSA) phạt 5.250 USD vì lỗi không ghi nhãn chính xác trên các bồn chứa và không có kế hoạch an ninh. 

Đừng có ảo tưởng là làm công nhân ở xứ Mỹ là an toàn số 1 à nghen. Chỉ được cái là nếu có bảo hiểm và hội đủ điều kiện bảo hiểm, nạn nhân sẽ được chữa trị và bồi thường thỏa đáng. Tai nạn lao động là một trong những nguyên nhân gây nhiều cái chết nhất ở Mỹ. Theo Bộ Lao động Mỹ, nội trong một năm 2011 có 4.609 công nhân bị chết trong lao động (còn nhiều hơn số người chết trong vụ khủng bố 11-9-2001). Cựu Bộ trưởng Lao động Mỹ Hilda Solis phát biểu trong Ngày Tưởng niệm năm 2012 trước khi bà rời chức vụ rằng: “Mỗi ngày ở Mỹ có 13 người đi làm rồi không bao giờ trở về nữa. Mỗi năm ở Mỹ có gần 4 triệu người bị thương vì tai nạn lao động, mà một số trong đó không bao giờ có thể hồi phục…. Những người lao động Mỹ không tìm kiếm của bố thí hay một bữa ăn trưa miễn phí. Họ chỉ muốn đi tới nơi làm việc, kiếm tiền nuôi sống gia đình và được trở về nguyên vẹn.”

Theo tin từ Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Barack Obama dự định sẽ tham dự lễ tưởng niệm các nạn nhân của vụ cháy nổ Texas tại trường Đại học Baylor University ở Waco vào thứ Năm 25-4-2013.

Hy vọng vụ cháy nổ nhà máy West sẽ làm nổ tung luôn những thành trì của tình trạng phớt lờ, tắc trách trong an toàn lao động ở Mỹ. Có như vậy sự hy sinh của những người tình nguyện – những anh hùng vô danh – mới thiệt sự có ý nghĩa.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 23-4-2013)

HÌNH ẢNH VỀ VỤ CHÁY NỔ TẠI NHÀ MÁY PHÂN BÓN WEST.

(Nguồn ảnh: Internet. Thanks.)

 

VIDEO CLIPS:

Moment Texas fertiliser plant exploded injuring ‘hundreds’ caught on camera

Texas Fertilizer Plant Explosion Registers As Earthquake