Chính phủ Mỹ đã mở cửa hoạt động trở lại sau 16 ngày bị Quốc hội đóng cửa do các nghị sĩ đảng Cộng hòa bác bỏ dự luật ngân sách mà Tổng thống Barack Obama đệ trình. Các công nhân viên chức chính quyền Liên bang đã được gọi đi làm trở lại ngày 16-10-2013.

Khoảng 11g trưa 17-10-2013 (theo giờ Bờ Đông), trong tuyên bố được đọc tại Phòng Họp báo Brady ở Nhà Trắng và được truyền hình trực tiếp, Tổng thống Mỹ đã nhấn mạnh rằng “không có ai chiến thắng” trong vụ đóng cửa (shutdown) chính quyền lần này. Nhưng ông Obama khuyến cáo rằng sự trục trặc chính trị của Mỹ đã có tác động cổ vũ cho các kẻ thù của nước Mỹ và làm thất vọng các bạn bè của nước này. Ông kêu gọi các nhà chính trị đang xung khắc với nhau hãy hợp tác cùng nhau để thông qua một ngân sách thời hạn dài và từ bỏ cái sự mạo hiểm nguy hiểm khi hy vọng đối thủ chính trị của mình sẽ sụp đổ vốn đe dọa nền kinh tế và làm phí phạm lòng tin cậy của nhân dân Mỹ.

Tổng thống Obama đã có bài nói chuyện được mong đợi này chỉ chưa đầy 11 giờ sau khi ký luật kết thúc cuộc khủng hoảng đóng của chính phủ kéo dài 16 ngày (kể từ ngày 1-10-2013). Dự luật mới này có chức năng kết thúc tạm thời cuộc đối đầu đe dọa đẩy nền kinh tế Mỹ vào một cuộc vỡ nợ lịch sử.

Dự luật ngân sách dày 35 trang đã được Hạ viện và sau đó Thượng viện thông qua hôm 16-10-2013.  Theo đó, các cơ quan liên bang sẽ tiếp tục hoạt động cho tới ngày 15-1-2014, cung cấp thêm 294 triệu USD trong thời gian đó cho Bộ Cựu chiến binh để thực hiện các nỗ lực nhằm giảm những lời khiếu nại của cựu binh về các thủ tục và hồ sơ bị dồn đống, cũng như cấp thêm 100 triệu USD để ngăn chặn tình trạng phải nghỉ phép bắt buộc đối với các nhân viên kiểm doát không lưu và các thanh tra an toàn. Trần nợ công của chính phủ cũng được tăng lên cho tới ngày 7-2-2014. Trong thời gian từ nay tới cuối năm 2013, các cuộc thương thảo về ngân sách sẽ được tiếp tục.

Dịp này, Tổng thống Obama cũng thúc giục Quốc hội, đặc biệt là các nghị sĩ Công hòa ở Hạ viện, cùng làm việc với nhau để thông qua dự luật về nông nghiệp và cải tổ hệ thống nhập cư của Mỹ.

Mặc dù với đặc trưng của hệ thống chính quyền của Mỹ, việc đóng cửa chính phủ Liên bang chưa ảnh hưởng ngay hay gây xáo trộn cuộc sống người dân Mỹ, nhưng rõ ràng cuộc khủng hoảng này đã gây ra nhiều thiệt hại cho nước Mỹ. Hãng tin Mỹ ABC News (17-10) dẫn số liệu của cơ quan đánh giá tài chính Standard & Poor’s tính rằng 16 ngày đóng cửa đã khiến nước Mỹ thiệt hại ít nhất 24 tỷ USD, tương đương 1,5 tỷ USD/ngày và làm giảm ít nhất 0,6% tăng trưởng GDP của quý 4-2013.

Hãng Moody’s Analytics ngày 16-10 cũng đưa ra báo cáo với số liệu tương tự. Nó tính rằng vào cuối ngày 16-10, thiệt hại của cuộc đóng cửa chính phủ này sẽ lên tới 23 tỷ USD.

– Thiệt hại 3,1 tỷ USD trong lĩnh vực dịch vụ công. Mặc dù được nghỉ trong thời gian đóng cửa, các người lao động trong bộ máy Liên bang sẽ nhận được tiền lương của mình cho những ngày nghỉ bắt buộc đó và những người đóng thuế sẽ không được hưởng các dịch vụ đó.

– Theo Hiệp hội Du hành Mỹ, mỗi ngày có 152 triệu USD chi phí bị thiệt hại vì chính phủ đóng cửa. Có tới 450.000 công nhân viên phải nghỉ đi làm khiến ngành vận tải thất thu.

– Theo Cơ quan Quản lý Công viên Quốc gia (NPS), bình thường trong tháng 10, các công viên quốc gia Mỹ đón mỗi ngày hơn 700.000 khách và các du khách này chi khoảng 32 triệu USD/ngày. Vì thế, khi chính phủ đóng cửa, các cộng đồng gần các công viên đã bị thất thu, làm thiệt hại 76 triệu USD/ngày cho nền kinh tế quốc gia.

– Tại thủ đô Washington DC, số khách thuê phòng trong tuần lễ cuối cùng của tháng 9-2013 giảm 9%. So với cùng kỳ năm 2012, số khách thuê phòng khách sạn đã giảm tới 74,4% trong tuần lễ từ ngày 29-9 tới 5-10. Năm 2012, với khoảng 6,2 tỷ USD chi phí mà các du khách bỏ ra, Mỹ tạo công việc cho hơn 75.300 lao động.

Bất luận thế nào, càng kéo dài thời gian đóng cửa chính quyền, ngay chính các nghị sĩ cũng bị thiệt hại. Mỗi nghị sĩ lãnh lương hàng năm 174.000 USD, và một số nhà lãnh đạo quốc hội nhận được lương cao hơn.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Đà Nẵng 17-10-2013)

+ Ảnh: Nhân viên Liên bang đi làm trở lại hôm 17-10-2013.

Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden chào đón các nhân viên đi làm trở lại ngày 17-10-2013.