Ngày thứ Bảy 15-3-2014, nhà chức trách Malaysia đã chính thức khám xét nhà của hai viên phi công của chuyến bay MH 370 bị mất tích bí ẩn từ sáng sớm thứ Bảy 8-3-2014 khi đang trên đường bay từ Kuala Lumpur tới Bắc Kinh (Trung Quốc).

Họ đã bị đưa vào diện nghi vấn hàng đầu sau khi các nhà điều tra xác định sự biến mất của chiếc máy bay Boeing 777-200ER của hãng hàng không Malaysia Airlines (MAS) với 239 người trên khoang là có chủ đích, nghĩa là do con người thực hiện. Đó phải là người am hiểu về loại máy bay này và cả đường đi nước bước. Và càng đáng nghi hơn nữa khi việc tắt các hệ thống thông tin liên lạc và chuyển hướng máy bay chỉ có thể được thực hiện từ trong buồng lái. Dân biểu Michael McCaul (đảng Cộng hòa), Chủ tịch Ủy ban An ninh Nội địa Hạ nghị viện Mỹ, nói trong chương trình thời sự truyền hình Fox News Sunday (hôm 16-3) rằng: “Một điều mà chúng ta đã biết, đây không phải là một tai nạn. Nó là một hành động có chủ ý để hạ chiếc máy bay này. Và câu hỏi là ai ở đằng sau chuyện này. Từ tất cả thông tin có được, tôi tin rằng có cái gì đó diễn ra với phi công. Tôi nghĩ điều này tất cả sẽ dẫn tới buồng lái.”

Zaharie Ahmad Shah

Tất nhiên trong 2 phi công, phi công chính Zaharie Ahmad Shah, 53 tuổi, là đối tượng số 1. Chẳng phải chỉ là “mũi dại, lái phải chịu đòn”, bản thân viên phi công người Malaysia này cũng có những vấn đề gây chú ý.

Zaharie là một phi công lão luyện, có tổng cộng 18.365 giờ bay và gia nhập hãng MAS từ năm 1981. Ông là người được Cục Hàng không Dân dụng Malaysia cấp quyền kiểm tra tay nghề của các phi công khác khi thực tập bằng mô hình giả lập.

Không chỉ có vậy, Zaharie là một dân chơi máy bay có hạng với lòng say mê máy bay đáng nể. Người ta thấy ông từng post trên trang Facebook của mình những hình ảnh chụp ông với một mô hình giả lập buồng lái máy bay (flight simulator) được ông tự tay lắp ráp tại nhà riêng của mình hồi tháng 11-2012. Mô hình này chỉ có tại các trường huấn luyện phi công. Tổng giám đốc hãng MAS Ahmad Jauhari Yahya nói rằng chẳng có gì sai trái khi các phi công có mô hình giả lập như thế ở nhà mình. “Mọi người được tự do có những thú tiêu khiển của mình”, sếp của Zaharie nói. Theo lời Zaharie chia sẻ trên diễn đàn X-Sim.de của Đức, ông đã mất khoảng một tháng để lắp ráp mô hình này để chơi game FSX và FS9 với 6 màn hình. Đây là hai game giả lập chuyến bay do Micorosoft phát hành. Ông đã ký tên trong chia sẻ này là “Capt Zaharie Ahmad Shah BOEING 777 MALAYSIA AIRLINES”.

Sau khoảng 2 giờ khám xét nhà của Zaharie tại khu ngoại ô Shah Alam, chỉ cách sân bay quốc tế Kuala Lumpur chừng 15 dặm, cảnh sát đã chở mô hình giả lập buồng lái máy bay từ nhà ông về sở để điều tra kỹ hơn. Thông tin cho biết trong dữ liệu của mô hình này có chi tiết sân bay của nhiều nơi trên thế giới, trong đó có hàng trăm sân bay trong khu vực có khả năng tiếp nhận máy bay Boeing 777-200. Nhưng đây cũng là chuyện bình thường mà mô hình giả lập chuyến bay nào cũng có.

Trong cuộc họp báo ngày 19-3, Bộ trưởng Quốc phòng kiêm quyền Bộ trưởng GTVT Hishammuddin Hussein cho biết các nhà điều tra phát hiện các file dữ liệu ghi lại hoạt động trong mô hình giả lập đã bị xóa bỏ ngày 3-2-2014. Mặc dù chuyện này không có gì bất thường, do người ta vẫn thường xóa bớt các dữ liệu cũ cho trống bộ nhớ lưu trữ, nhưng các nhà điều tra đang cố gắng phục hồi các file bị xóa này để tìm xem có chút manh mối gì không. Bộ trưởng Hussein nhấn mạnh: phi công Zaharie vẫn được coi là vô tội cho tới khi có những bằng chứng chứng minh ông đã làm gì sai trái. Các thành viên gia đình ông vẫn đang hợp tác trong cuộc điều tra. Hàng xóm đều xác nhận ông là một người dễ thương và mê công nghệ.

Về 2 chiếc laptop của Zaharie đã bị thu giữ, các nhà điều tra cho biết họ đã lấy chúng từ nhà của ông chỉ ít ngày sau khi xảy ra vụ việc, nghĩa là trước khi có lệnh khám xét chính thức. Người ta cho rằng một chiếc laptop có chứa dữ liệu của mô hình giả lập buồng lái máy bay. Nhưng nhà chức trách không tim thấy chiếc laptop cá nhân của Zaharie. Người ta hồ nghi nó đã theo chủ nhân lên trên buồng lái máy bay.

Mặc dù việc khám xét nhà viên phi công chỉ diễn ra sau khi Thủ tướng Malaysia Najib Razak nói rằng cuộc điều tra bây giờ tập trung vào đội bay và hành khách, nghĩa là đúng 1 tuần sau khi MH370 biến mất, nhưng các nhà điều tra cho biết từ những ngày trước đó họ đã điều tra về nhân thân của ông này.

Có lẽ chi tiết “nhạy cảm” nhất là Zaharie còn là một nhà hoạt động chính trị (tuy chỉ bằng lời nói). Ông là một người ủng hộ “cuồng nhiệt” (obsessive supporter) thủ lãnh đối lập Anwar Ibrahim, một nhà hoạt động dân chủ. Ngay trong cái ngày trước khi cầm lái MH370, tức ngày 7-3-2014, có tin nói rằng Zaharie đã dự phiên tòa căng thẳng và nhiều tranh cãi xét xử thủ lĩnh Ibrahim về tội “tình dục đồng tính” vốn bị coi là phạm pháp ở đất nước Hồi giáo này. Tòa đã phán quyết 5 năm tù cho ông này. Trong tâm trạng như vậy, buổi tối Zaharie lái xe tới sân bay để cầm lái chuyến bay định mệnh, chỉ 7 tiếng đồng hồ sau khi kết thúc phiên tòa.

Các đồng nghiệp của Zaharie đều khai rằng ông là một nhà hoạt động xã hội và luôn mạnh miệng ủng hộ nhà lãnh đạo đối lập Ibrahim. Họ nhận xét ông có những niềm tin chính trị mạnh mẽ. Thậm chí một đồng nghiệp còn cho biết viên phi công lão luyện này đã “bị ám ảnh với chính trị”.

Các nhà điều tra cho biết họ đang tìm kiếm với giả thiết niềm tin chính trị của Zaharie có thể là một nhân tố. Rõ ràng ai cũng có thể hiểu là ông đã thất vọng nghiêm trọng tới chừng nào khi thần tượng chính trị của mình bị tòa tuyên án.

Mặc dù vẫn ở chung nhà, Zaharie đã ly thân hay ly hôn với vợ mình. Họ có 3 người con đều đã trưởng thành. Cô con gái Aishah Zaharie, 27 tuổi, sống ở Úc cùng bạn trai, và đã quay về nhà sau khi cha mình gặp chuyện. Sau khi tốt nghiệp trường Đại học Hồi giáo Quốc tế (IIU) tại Kuala Lumpur, cô đã cùng bạn trai cũng là bạn học Hazwan Anuar sang Melbourne (Úc). Năm 2012, cô lấy được học vị thạc sĩ kiến trúc tại trường Đại học Deakin University và được khen thưởng là sinh viên gương mẫu. Năm trước đó, bạn trai của cô cũng bảo vệ thành công luận án thạc sĩ kiến trúc tại trường này.

Trang mạng Quartz (17-4-2014) đã đưa ra 7 điều mà người ta đã biết về Zaharie:

1. Không đồng cảm với bọn khủng bố.

2. Theo dõi nhiều về các cuộc tranh luận về thuyết vô thần (atheism) và chủ nghĩa duy lý (rationalism).

3. Thích hàn với các đồ dùng trong nhà.

4. Mê hàng không (máy bay, lái máy bay, chơi máy bay mô hình điều khiển,…)

5. Thích nấu ăn và thích ăn.

6. Thích thú thắt bong bóng thành những hình kỳ dị.

7. Ủng hộ cuồng nhiệt nhà lãnh đạo chính trị đối lập Anwar Ibrahim.

Nhà chức trách Malaysia cho biết, ngoài hướng máy bay bị không tặc, họ cũng đang điều tra với giả thiết đây là một vụ phi công tự tử. Phải chăng do bất mãn với việc thần tượng chính trị của mình bị xử tù, ông muốn “báo thù” hay đơn giản “chết quách đi cho rồi”?

Trong khi đó, gia đình và bạn bè của Zaharie, người được họ gọi thân mật là “Ari” hay “Cậu Ari”, đang nỗ lực bảo vệ ông, người mà họ khẳng định là rất yêu mọi người, không hề muốn làm tổn thương một ai. Một người bạn thân của Zaharie là Peter Chong, thư ký chính trị của một nghị sĩ Malaysia, nói với báo Anh Mirror rằng: “Tôi sẽ tin tưởng người đàn ông đó bằng chính sinh mạng của mình. Anh ta yêu mọi người và không muốn làm điều gì có thể làm tổn thương người khác. Nếu lên một máy bay và được phép chọn phi công, tôi sẽ chọn phi công trưởng Zaharie”.

Phần mình, tôi vẫn kiên trì với niềm tin là chuyến bay MH370 đã bị không tặc bắt cóc, ép buộc phi công phải bay theo ý chúng, và đang được che giấu ở một nơi nào đó không phải là…. thiên đường hay địa ngục. Đêm đêm tôi vẫn mơ mình là một đặc nhiệm SEAL tham gia giải cứu chuyến bay, không phải để làm anh hùng cứu mỹ nhân hay Thạch Sanh cứu công chúa, mà chỉ là để cứu người. Mạng người, bất luận là của mình hay của người khác, quý hơn bất cứ thứ gì!

 

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 19-3-2014)

+ Nguồn ảnh: Internet.Thanks.

Zaharie Ahmad Shah và con gái Aishah.