Hồi trước có nghe nhiều người nói về cái thú vui thậm chí trở thành ghiền mua hàng online trên mạng, tôi không tin, nhưng rốt cuộc, tôi cũng bị ghiền cái thú shopping thời công nghệ cao này thiệt. Nếu không rảnh thì cao lắm cũng vài ba ngày là phải ngược xuôi trên những cửa hàng online để ngắm nghía hàng và rồi cũng liều nhắm mắt, đưa tay click chuột đặt hàng nếu như có món nào khiến mình không thể trì hoãn cái sự sung sướng sở hữu lại được.

Chưa bao giờ mua hàng online tiện và dễ như thế này

Ngày nay, chỉ cần mở trình duyệt để lên Internet, bạn sẽ lập tức nhận ngay vô số lời chào mời mua hàng, sử dụng dịch vụ online. Kiểu quảng cáo pop-up với những cửa sổ nhỏ bung tới tấp vào mặt người duyệt web nay đã “xưa rồi Diễm”, ai mà cố tình đeo bám cũng dễ bị các trình duyệt hay các ứng dụng người dùng chặn lại. Dân tiếp thị online bây giờ chèn hẳn quảng cáo vào các trang web. Mà bây giờ, các cỗ máy quảng cáo online rất siêu và thông minh, biết nhận ra hành vi, đọc được ý thích và xu hướng mua sắm của từng người. Chẳng hạn, bạn vào một trang dịch vụ trang trí nội thất hay đặt hàng online một chiếc TV là lập tức sau đó trên các trang web mà bán mở ra, ngay cả khi vào Facebook, sẽ có ngay những quảng cáo về trang trí nội thất, TV,…

Hàng hóa online đa dạng hoa lá cành. Chỉn chu là các cửa hàng chuyên bán hàng online, các website thương mại điện tử như Amazon, BestBuy, eBay, Lazada, Sendo,… mà bạn sẽ có cảm giác như đang shopping trong các siêu thị Walmart, Takashimaya, Parkson, LotteMart,… Có rất nhiều chợ online như Chợ Tốt, Ai Bán Ai Mua, Nhật Tảo,… lớn thì giống Chợ Bến Thành, Chợ Bình Tây,… nhỏ thì như những chợ trời với nhiều gian hàng ký gửi.

Nhưng có lẽ chộn rộn nhất, và rậm đám nhất là hoạt động mua bán trên mạng truyền thông xã hội Facebook. Một phần do quy mô của Facebook quá rộng lớn, theo số liệu do họ cung cấp, vào ngày 30-6-2016 ghi nhận được có 1,71 tỷ người dùng thật sự hàng tháng. Theo số liệu thống kê của Facebook hồi tháng 3-2016, có 35 triệu người dùng Facebook ở Việt Nam, nghĩa là có hơn 1 phần 3 số dân Việt Nam có tài khoản Facebook. Chủ yếu bên cạnh việc chính Facebook hoạt động quảng cáo trên mạng của mình còn có vô số những thành viên bán hàng thông qua tài khoản của họ. Không chỉ có những công ty, doanh nghiệp với những trang Fanpage hoành tráng, mà còn có rất người thành viên bình thường, đặc biệt là những người mới khởi nghiệp, tổ chức bán hàng trên Facebook. Có lẽ không có phương thức bán hàng nào nhanh và dễ như chào hàng trên Facebook. Bạn có món hàng nào muốn bán thì chỉ việc chụp hình nó, đưa lên giới thiệu trên Facebook, thỏa thuận phương thức thanh toán với người mua. Mà hiện nay có nhiều dịch vụ chuyển phát hàng hóa kiêm thêm nhiệm vụ thu hộ tiền khi giao hàng.

Cả các cơ quan chức năng lẫn các chuyên gia ở Việt Nam đều đồng tình với nhau là hoạt động thương mại điện tử tuy còn nhiều khó khăn, vướng mắc nhưng đang ngày càng tăng trưởng ở Việt Nam. Theo báo cáo của Cục Thương mại Điện tử và CNTT (Bộ Công Thương), trong năm 2015, giá trị mua hàng của một người mua hàng trực tuyến ước đạt 160 USD, doanh số thương mại điện tử B2C đạt khoảng 4,07 tỷ USD (tăng 37% so với năm 2014), chiếm khoảng 2,8% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước. Có 45% dân số sử dụng Internet và tỷ lệ người dùng Internet mua sắm trực truyến đạt 62%. Có hơn 80% doanh nghiệp lớn có trang web quảng bá sản phẩm của mình.

Không chỉ mua hàng trong nước, người dùng Việt Nam có thể mua hàng ở Mỹ hay những nước khác. Hiện nay có những dịch vụ trong nước chuyên đảm trách việc này. Bạn chỉ việc vào các cửa hàng online như Amazon, BestBuy, eBay,… chọn món hàng muốn mua rồi cung cấp mã món hàng đó cho dịch vụ mua giùm. Họ sẽ lo từ A tới Z, đóng thuế ở Mỹ và ở Việt Nam cho bạn rồi chuyển hàng về tận nhà bạn. Tôi vừa mua một đầu Blu-ray 4K trên Amazon với giá rẻ hơn ở Việt Nam (kể cả sau khi trả chi phí mua giùm cho dịch vụ) và khoảng 10 ngày sau đã có nó trong tay.

Cẩn thận vẫn là điều luôn phải nhớ

Khi mua hàng trực tiếp tại cửa hàng có lúc bạn còn bị hớ, bị lừa thì mua hàng trên mạng do đặc thù của nó càng dễ có nguy cơ cao hơn nhiều. Mua hàng online tiện lợi thật, nhưng nó cũng có những bất tiện như bạn không thể tận tay tận mắt xem trước được món hàng, không thể trực tiếp giao dịch với người bán, không thể tiền trao cháo múc có hàng ngay lập tức để xài.

Kinh nghiệm từ nhiều người chuyên mua hàng online cho biết: yêu cầu đầu tiên là bạn phải chọn mua hàng ở những nơi có nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy. Tất nhiên mua ở các cửa hàng online chuyên nghiệp luôn an toàn hơn. Nếu người bán có cho số điện thoại, bạn nên liên lạc trực tiếp để hỏi cho rõ.

Thích món hàng nào rồi, bạn cần lên Internet để tìm kiếm thông tin về món hàng đó, tốt nhất là từ nhà sản xuất. Chớ vội tin những thông tin do người bán cung cấp.

Giá cả cũng là một yếu tố dễ khiến bạn bị hớ. Bạn nên tham khảo nhiều nơi, tốt nhất là nhờ những trang web chuyên so sánh về giá, như Web So Sánh,… để biết đâu là giá tốt nhất. Ngay cả khi mua hàng trên Amazon, Lazada,… bạn cũng có thể tìm kiếm thông tin về giá của món hàng đó từ nhiều nhà cung ứng khác nhau. Tôi mới mua một dock gắn ổ đĩa cứng USB trên Lazada và biết được giá bán khác nhau, thậm chí rất xa, từ những nhà cung ứng khác nhau. Có nơi 800.000 đồng, nhưng có chỗ tới hơn 1.000.000 đồng. Còn chênh lệc nhau vài chục ngàn là chuyện phổ biến.

Do không được trực tiếp xem thử hàng trước và cũng do đã xảy ra không ít trường hợp bên đóng hàng làm ăn tắc trách hay gian dối, bạn cần phải yêu cầu nơi bán và người giao hàng cho mình khui hàng ra kiểm tra trước khi chấp nhận và trả tiền. Có lần tôi mua 1 bàn phím máy tính kết nối bluetooth từ Lazada, nhưng lại bị nơi cung ứng chuyển cho một cái thiếu cả nắp đậy pin. Lần khác là một chiếc kính thực tế ảo VR có mắt kính bị trầy trụa thấy mà thương.

Bởi nhiều nguyên nhân, hầu hết người Việt mua hàng online nhưng lại không dám thanh toán online. Theo báo cáo của Bộ Công Thương, có tới 91% số khách mua hàng online ở Việt Nam chọn phương thức thanh toán bằng tiền mặt, chủ yếu là khi nhận hàng (COD, cash on delivery). Đây chính là một cách thanh toán an toàn nhất cho người mua, tuy rằng gây bất tiện cho nơi bán. Nó cũng thể hiện rõ văn hóa mua hàng truyền thống của người Việt là “tiền trao cháo múc”. Với kinh nghiệm của mình, chúng tôi cố gắng tránh tối đa chuyện thanh toán qua ngân hàng hay bằng các loại thẻ ngân hàng trong các giao dịch online.

Có thể tóm gọn hai bí kíp khi mua hàng online ở Việt Nam là kiểm tra hàng trước khi thanh toán và trả tiền khi nhận hang.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

+ Ảnh: Internet. Thanks.

+ Có thể đọc bài trên báo Pháp Luật TP.HCM Chủ nhật 23-10-2016 và trên báo Pháp Luật TP Online