GÓC NHÌN CÔNG NGHỆ

Ngày 13-4-2022, bộ phận kinh doanh AdSense của Google đã gửi email tới các nhà làm nội dung là đối tác của mình thông báo vì cuộc chiến tranh ở Ukraine, họ sẽ tạm dừng bật tính năng kiếm tiền đối với các nội dung khai thác, bác bỏ hoặc dung túng cuộc chiến tranh này.

Google cho biết trước đó họ đã xử lý các khiếu nại liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine khi nội dung vi phạm các chính sách hiện có (thí dụ: chính sách về nội dung Nguy hiểm hoặc Xúc phạm của Google nghiêm cấm kiếm tiền từ nội dung kích động bạo lực hoặc phủ nhận các sự kiện bi thảm). Bây giờ, Google làm rõ và trong một số trường hợp mở rộng việc tạm dừng này bao gồm, nhưng không giới hạn, các tuyên bố ngụ ý rằng nạn nhân phải chịu trách nhiệm cho thảm kịch của chính họ hoặc các trường hợp đổ lỗi cho nạn nhân tương tự, chẳng hạn như tuyên bố rằng Ukraine đang phạm tội diệt chủng hoặc cố tình tấn công công dân của mình.

Ở đây ta không bàn về khía cạnh chính trị. Hành động của Google nhằm ngăn chặn việc những người làm nội dung là đối tác nhận quảng cáo từ Google (tin bài, YouTube,…) lợi dụng tình hình nhạy cảm hay bất ổn (ở đây là cuộc chiến tranh ở Ukraine) để tung ra các thông tin giả, thông tin sai lệch hay thông tin vi phạm các tiêu chuẩn đạo đức mà câu like, câu view rồi kiếm tiền.

Từ câu chuyện của Google, chúng ta nhìn lại tình hình cộng đồng mạng của Việt Nam. Thực tế cho thấy, hầu như mọi sự kiện, vấn đề hot đều lập tức bị một bộ phận không nhỏ người làm nội dung trên Internet, mạng xã hội khai thác, lợi dụng để câu view.

Mới nhất và đang diễn ra là hiện tượng tung những tin đồn trên mạng khiến cộng đồng chứng khoán hoang mang dẫn tới hỗn loạn. Hậu quả là thị trường chứng khoán đang bất ổn vì vụ bắt giữ một số nhà kinh doanh với tội doanh khuynh loát thị trường chứng khoán lại càng thêm hỗn độn trầm trọng hơn. Giá hàng loạt cổ phiếu, đặc biệt là của những công ty bị tung tin đồn, giảm mạnh. Một số nhà đầu tư đã vội vàng bán thốc bán tháo cổ phiếu để cứu lỗ, chấp nhận một khoản lỗ thay vì nguy cơ mất trắng.

Ngày 11-4-2022, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã chỉ đạo xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, đặc biệt là các hành vi đưa tin thất thiệt không chính xác gây mất an ninh, an toàn thị trường. Trung tướng Tô Ân Xô, Chánh văn phòng kiêm Người phát ngôn Bộ Công an, cũng cho biết: Bộ Công an đang chỉ đạo các lực lượng chức năng thu thập, củng cố tài liệu chứng cứ, kiên quyết xử lý nghiêm theo đúng quy định tất cả những cá nhân có hoạt động đăng tải thông tin thất thiệt, chưa được kiểm chứng, góp phần tạo môi trường kinh doanh ổn định, lành mạnh. Bộ Công an khuyến cáo người dân không nghe theo và tiếp tay lan tỏa những thông tin thất thiệt, chưa được kiểm chứng.

Có lẽ, nói cho công bằng, nếu những nhà kinh doanh bị bắt giam với tội danh “thao túng thị trường chứng khoán”, những kẻ tung tin đồn thất thiệt gây rối thị trường chứng khoán cũng phải chịu trách nhiệm hình sự tương ứng.

Cộng đồng mạng đang rất cần những bài học đích đáng để làm gương cho những vụ việc khác trong tương lai. Nếu không thể ngăn ngừa được ai đó tạo dựng và phát tán những nội dung độc hại lên mạng, nhà chức trách vẫn có thể truy tìm và xử phạt nghiêm khắc những đối tượng vi phạm pháp luật hiện hành khi tạo ra những nội dung độc hại đó. Dù là phạt nguội nhưng vẫn có ý nghĩa răn đe.

• Bài đã in trên báo Người Lao Động Chủ nhật 17-4-2022 và trên báo NLĐ Online.

ANH PHÚC