Công bằng mà nhìn nhận, sau hàng loạt biện pháp có phần cứng rắn hơn từ phía cơ quan chức năng quản lý nhà nước, số cuộc gọi và tin nhắn lừa đảo, mạo danh đã có phần giảm bớt. Nhưng vấn nạn nhức nhối xã hội này chỉ tạm lắng một lúc và vẫn tiếp tục lộng hành, nghiêm trọng là ngày càng tinh vi hơn. Bọn lừa đảo, mạo danh qua mạng có thể nói là đã lên tới cấp độ bất chấp và thách thức. Bọn tội phạm công nghệ cao vẫn tiếp tục gây nguy hiểm trên không gian mạng, cả mạng viễn thông lẫn mạng Internet.

Gây chấn động nhất gần đây là vụ được công bố trong tháng 3-2024, khi chủ tịch một huyện ở tỉnh Đồng Nai tố cáo mình bị bọn tội phạm công ngệ cao trên mạng lừa. Hậu quả là nạn nhân bị chiếm đoạt khoảng 100 tỷ đồng từ tài khoản ngân hàng mà bà mở theo “tư vấn” của chúng. Vấn đề gây quan tâm nhất là đến ngay cả một quan chức lãnh đạo một huyện mà còn để bị rơi vào bẫy của bọn lừa đảo mạng thì huống chi là dân thường. Phải chăng, khi chọn đối tượng như vậy, bọn tội phạm công nghệ muốn thách thức tất cả?

Ảnh do AI Microsoft Designer DALL-E 3 tạo. Thanks.

Trong số những phương tiện mà bọn tội phạm công nghệ cao thường sử dụng có mạng di động. Và các chuyên gia từ lâu đã lưu ý rằng chính tệ nạn SIM rác đã “hỗ trợ đắc lực” cho bọn tội phạm mạng.

Phải nói rằng, trước sự bức xúc ngày càng tăng của xã hội, trong thời gian qua, Bộ Thông tin và Truyền thông, với vai trò cơ quan quản lý cao nhất về viễn thông và mạng, đã liên tục đưa ra nhiều biện pháp mạnh tay để nỗ lực dẹp nạn SIM rác.

Trong một năm qua, kể từ khi các nhà mạng tiến hành chiến dịch chuẩn hóa thông tin thuê bao chính chủ vào tháng 3-2023, đến nay, các nhà mạng báo cáo đã hoàn thành rà soát, bảo đảm thông tin của 125 triệu thuê bao đang hoạt động trùng khớp với Cơ sở Dữ liệu Quốc gia về Dân cư. Thế nhưng thực tế, theo phản ánh của công chúng, hiện nay, trên thị trường vẫn còn tồn tại những loại SIM đã được nhập sẵn thông tin thuê bao, kích hoạt sẵn dịch vụ di động mà người ta có thể mua sử dụng không cần đăng ký thông tin thuê bao theo quy định.

Rõ ràng, chuyện này thuộc về trách nhiệm quản lý của nhà mạng. Và ngày 13-3-2024, Bộ TT-TT đã ra thông báo quán triệt trách nhiệm của người đứng đầu doanh nghiệp trong việc thực hiện nghiêm công tác quản lý, đăng ký thông tin thuê bao, phải trực tiếp chỉ đạo và chịu trách nhiệm triển khai các biện pháp xử lý, thu hồi, ngăn chặn triệt để tình trạng SIM rác.

Như vậy, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu “xử lý triệt để vấn đề SIM rác. Chủ tịch, tổng giám đốc các công ty, các doanh nghiệp viễn thông di động phải chịu trách nhiệm cá nhân về SIM rác”, trong thời gian qua, Bộ TT-TT đã có 2 văn bản nhắc nhở người đứng đầu doanh nghiệp (chủ tịch, tổng giám đốc) yêu cầu phải trực tiếp chỉ đạo và chịu trách nhiệm triển khai các biện pháp xử lý, thu hồi, ngăn chặn triệt để tình trạng SIM rác.

Trong thông báo mới nhất do ông Nguyễn Huy Dũng, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, ký, Bộ đã đưa ra những mốc thời gian cụ thể để các nhà mạng xử lý dứt điểm các SIM đang bị khóa 2 chiều và 1 chiều, cũng như với người đứng tên nhiều thuê bao (từ 4 SIM trở lên). Và kể từ ngày 15-4-2024: Các doanh nghiệp viễn thông di động chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu trên thị trường còn xuất hiện SIM được phát triển mới không đúng quy định. Trường hợp bị phát hiện các vi phạm (như SIM tồn kênh có thông tin thuê bao…), nhà mạng có thể bị xử lý vi phạm (với mức xử phạt cao nhất là đình chỉ hoạt động phát triển thuê bao mới). Đồng thời, Bộ sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét việc kỷ luật người đứng đầu của doanh nghiệp vi phạm.

Cộng đồng người dùng di động và mạng hy vọng rằng tới cấp độ này, khi chính những người lãnh đạo cao nhất của các nhà mạng phải trực tiếp chịu trách nhiệm nếu vẫn để xảy ra SIM rác, tình hình sẽ tốt hơn hẳn. Một khi các nhà mạng thực thi triệt để phần trách nhiệm của mình, tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định, quản lý tốt hơn thuê bao và chất lượng dịch vụ, thì phần trách nhiệm và ý thức tự bảo vệ của người dùng mới có giá trị.

Bài đã in trên báo Người Lao Động thứ Tư 3-4-3034 và trên báo NLĐ Online.

HOÀI XUÂN