Cộng đồng người dùng máy tính, đặc biệt là những người hâm mộ của Apple, tỏ ra hào hứng với dòng máy tính mini Mac mini M4 Series được Apple ra mắt hồi hạ tuần tháng 10-2024. Không chỉ có kích thước nhỏ nhất (vuông 12,7cm) nằm gọn trong lòng bàn tay, mà đây còn là chiếc Mac mini mạnh nhất cho đến nay, có khả năng xử lý các tác vụ trí tuệ nhân tạo AI ngay trên thiết bị.

Chiếc máy tính tí hon Mac mini M4 Series cũng được thiết kế cho Apple Intelligence, hệ thống trí tuệ cá nhân của Apple giúp đổi mới cách người dùng làm việc, giao tiếp và thể hiện bản thân mà vẫn bảo vệ quyền riêng tư của họ.

Apple Mac mini M4 Series. (Ảnh: Apple)

Nhờ kết hợp những mô hình tạo sinh mạnh mẽ với các tính năng bảo vệ quyền riêng tư lần đầu xuất hiện trong ngành, Apple Intelligence khai thác sức mạnh của Apple silicon và Neural Engine. Với Công cụ Viết (Writing Tools) trên toàn hệ thống, người dùng có thể tinh chỉnh từ ngữ của mình bằng cách viết lại, hiệu đính và tóm tắt văn bản gần như ở mọi nơi họ viết. Với trợ lý Siri được thiết kế lại, người dùng có thể chuyển đổi liền mạch giữa các yêu cầu được nói và nhập để tăng tốc các tác vụ trong suốt cả ngày. Trợ lý ảo thông minh này sẽ trở nên giàu năng lực hơn với khả năng thực hiện tác vụ trên hệ thống và cung cấp thông tin phù hợp dựa trên ngữ cảnh cá nhân của người dùng. Image Playground đem đến cho người dùng một phương thức mới để tạo ra những hình ảnh độc đáo, vui nhộn, cùng với Genmoji, tính năng cho phép người dùng tạo ra biểu tượng tùy chỉnh chỉ trong vài giây.

Sức mạnh của Mac mini M4 Series đến từ chipset Apple M4 được sản xuất trên tiến trình 3nm thế hệ 2. Bộ xử lý AI Neural Engine mạnh mẽ nhất từ trước đến nay của Apple, mang đến hiệu suất AI ấn tượng lên đến 38 nghìn tỷ phép tính mỗi giây (TOPS), gấp 60 lần so với thế hệ trước. Nhờ vậy, thiết bị có thể thực hiện các tác vụ AI phức tạp một cách dễ dàng và nhanh chóng hơn bao giờ hết. Các tác vụ AI này giờ đây có thể được thực hiện ngay trên thiết bị mà không ảnh hưởng đến hiệu suất ứng dụng, dung lượng lưu trữ hay thời lượng pin.

Trước đó, tại triển lãm công nghệ máy tính COMPUTEX Taipei 2024 hồi giữa năm 2024, thương hiệu mini PC Shuttle (Mỹ) đã kết hợp với Intel giới thiệu dòng Edge AI Mini-PC gồm nhiều mẫu máy tính nhỏ xíu nhưng có khả năng xử lý AI. Bạn phụ trách tiếp thị Shuttle ở Việt Nam cho biết có những mẫu AI Mini-PC có thể gắn ngay sau màn hình và hoạt động xuyên suốt 24/7/365 thích hợp cho các ứng dụng chạy liên tục.

Máy tính AI PC tí hon của Shuttle. (Ảnh: P.A.P.)

Với các CPU đầu tiên của Intel dành cho AI laptop là Intel Core Ultra Series 1 (tên mã Meteor Lake) ra mắt hồi tháng 12-2023, Shuttle đã cho ra đời những chiếc máy tính tí hon có khả năng xử lý AI ngay trên thiết bị. Như mẫu Shuttle DN11H có kích thước chỉ 190 x 165 x 43 mm nhưng chạy CPU Intel Core Ultra 9 185H 45W (Intel Meteor Lake) có sức mạnh AI lên tới 34 TOPS.

Mở đầu cho kỷ nguyên AI PC là dòng laptop. Ngày 20-5-2024, Microsoft và nhiều nhà sản xuất thiết bị (OEM) lớn trên toàn cầu đã công bố các dòng máy tính cá nhân (PC) được trang bị bộ vi xử lý Snapdragon X Elite và Snapdragon X Plus. Theo Qualcomm, cho đến thời điểm đó, đây là những thiết bị duy nhất trên thị trường có khả năng hiện thực hóa các trải nghiệm ứng dụng trí tuệ nhân tạo Copilot+, cách mạng hóa sự tương tác của người dùng với máy tính của họ. Qualcomm Technologies cho biết họ và Microsoft sẽ cùng nâng điện toán thông minh lên một tầm cao mới và chuyển hóa trải nghiệm PC.

Thật ra, Intel đã ra mắt CPU có tích hợp NPU Intel AI Boost cho AI laptop từ tháng 12-2023 với dòng CPU Intel Core Ultra (100H và 100U); nhưng mãi tới ngày 3-9-2024, Microsoft mới chính thức công bố nền tảng AI Copilot+ được mở rộng cho cả CPU Intel và AMD. Cũng ngày hôm đó, Intel đã công bố CPU Intel Core Ultra Series 2 (200V, tên mã Lunar Lake) cũng dành cho laptop với sức mạnh AI hơn hẳn (sức mạnh TOPS từ 40 của NPU + 53 của GPU lên tới 48+67, so với chỉ 34 TOPS ở thế hệ đầu tiên).

Microsoft cho rằng một hệ thống AI Copilot+ PC cần NPU có sức mạnh 45 TOPS. Còn IDC cho biết một “next-generation AI smartphone” cần NPU có sức mạnh 30 TOPS.

Và tới ngày 10-10-2024, Intel đã ra mắt dòng vi xử lý Intel Core Ultra 200S (tên mã Arrow Lake S) để mang những tính năng AI PC lên các nền tảng máy tính để bàn (desktop PC), đồng thời mở ra kỷ nguyên của những chiếc AI PC để bàn tiên phong dành cho các “tín đồ” công nghệ. Đây là những CPU AI PC đầu tiên của Intel dành cho máy desktop.

Tiên phong trong việc đưa AI về xử lý trên thiết bị lại là ở smartphone. Những chiếc AI Phone đầu tiên của Samsung, nhà sản xuất smartphone lớn nhất thế giới, là dòng Samsung Galaxy S24 Series (S24, S24 Plus và S24 Ultra) ra mắt toàn cầu hồi giữa tháng 1-2024. Về phần cứng, chipset Qualcomm Snapdragon 8 Gen 3 (4nm) được tích hợp NPU Qualcomm Hexagon mà theo Qualcomm được cải thiện nhanh hơn 98% về hiệu năng AI, có khả năng chạy các mô hình LLM tới 10 tỷ tham số. Về phần mềm, Galaxy AI là một hệ thống trí tuệ nhân tạo do Samsung phát triển vừa hoạt động trên thiết bị, vừa kết nối với đám mây từ công nghệ trí tuệ tiên tiến của Google Cloud. Nhờ vậy mà chúng mang đến cho người dùng nhiều tính năng ấn tượng như Circle Search, Live Translation, Chat Assistant,… trong quá trình sử dụng điện thoại.

Tới tháng 6-2024, OPPO cũng cho ra mắt OPPO Reno12 Series, dòng AI Phone đầu tiên của hãng. OPPO trước tiên tập trung phát triển mảng Nhiếp ảnh AI, với những tính năng chỉnh sửa hình ảnh thông minh và tiện dụng giúp người dùng sáng tạo dễ dàng hơn, là bước khởi đầu mang điện thoại AI đến gần hơn với người dùng toàn cầu. Cụ thể, vời sức mạnh của AI, giờ đây việc xóa nền, xóa vật thể trên ảnh dễ dàng và hiệu quả hơn. Hay từ một tấm ảnh gốc, người dùng có thể biến hóa mình thành nhiều phong cách, nhân vật khác nhau.

Hồi tháng 7-2024,Công ty Điện tử Samsung Electronics (Hàn Quốc) đã ra mắt dòng đồng hồ thông minh sức khỏe Galaxy Watch7, Galaxy Watch Ultra, và nhẫn thông ming Galaxy Ring. Đây là những thiết bị đeo thông minh (wearables) đầu tiên được tích hợp nền tảng trí tuệ nhân tạo Galaxy AI để mang đến trải nghiệm chăm sóc sức khỏe toàn diện cho mọi người.

Với Galaxy Ring, trải nghiệm chăm sóc sức khỏe đơn giản và tiện lợi hơn bao giờ hết. Mọi dữ liệu về cơ thể và hoạt động thể chất đều được theo dõi liên tục, cung cấp các thông tin chi tiết và cá nhân hóa với thiết kế nhỏ gọn, có thể thoải mái đeo trên ngón tay mọi lúc mọi nơi, kể cả khi đang say giấc ngủ. Vì giấc ngủ là nền tảng của sức khỏe, Galaxy Ring cung cấp tính năng phân tích giấc ngủ hàng đầu của Samsung và thuật toán giấc ngủ AI mạnh mẽ, giúp bạn hiểu rõ hơn về chu kỳ ngủ của mình và xây dựng thói quen ngủ tốt hơn. Bên cạnh đó, tính năng Theo dõi Chu kỳ (Cycle Tracking) có thể giúp người dùng là phụ nữ theo dõi chu kỳ kinh nguyệt của mình tốt hơn thông qua việc theo dõi nhiệt độ da qua đêm.

Như vậy, cho đến thời điểm này, trên thị trường thế giới đã có đa dạng sản phẩm có khả năng xử lý AI ngay trên thiết bị, từ bỏ túi (smartphone) đến trên bàn (máy tính laptop, máy tính để bàn), hay trong lòng bàn tay (PC mini, tablet), thậm chí trên cổ tay (đồng hồ thông minh), hoặc trên ngón tay. Ngay cả những thiết bị điện tử gia dụng như TV, tủ lạnh, máy giặt sấy,… giờ đây cũng đã có AI.

Tầm nhìn “AI for All” của Samsung mở ra loạt sản phẩm tích hợp AI, từ thiết bị di động, thiết bị gia dụng đến hệ thống giải trí tại nhà. Dự kiến đến cuối năm 2024, Samsung sẽ có 200 triệu thiết bị Galaxy hỗ trợ AI trong tay người dùng. Samsung cho biết họ hiểu rằng các tính năng AI cần phải thích ứng với lối sống của người dùng và đáp ứng các nhu cầu về bảo vệ môi trường.

Trước đây, các thiết bị có tính năng AI (chủ yếu ở phân khúc cao cấp và trung cấp) chỉ được trang bị các thuật toán, ứng dụng AI. Muốn có được tính năng AI, thiết bị phải có kết nối với Internet để xử lý các tác vụ AI tại các bộ máy AI trên đám mây. Sức mạnh của phần cứng, đặc biệt là chip xử lý, chỉ để chạy các ứng dụng cho nhanh hơn, mạnh hơn. Tất nhiên các ứng dụng AI đã làm thay đổi trải nghiệm người dùng, tất cả trở nên thông minh hơn, lung linh ảo diệu hơn. Gây ấn tượng nhất vẫn là các tác vụ chụp ảnh, xử lý hình ảnh với AI.

Xa hơn nữa của giải pháp xử lý tác vụ AI trên thiết bị là những ứng dụng AI đơn giản hơn được xử lý tại chỗ nhờ khai thác sức mạnh của vi xử lý. Như hồi năm 2020, Bkav của Việt Nam đã công bố hợp tác với hãng Qualcomm (Mỹ) để phát triển dòng sản phẩm camera giám sát an ninh có thương hiệu AI View. So với những dòng camera thông thường, camera AI giúp tiết kiệm chi phí đầu tư máy chủ, đường truyền cho khách hàng. Dữ liệu hình ảnh sẽ được xử lý AI real-time ngay tại camera, không cần truyền về máy chủ, giảm độ trễ trong xử lý thông tin và bảo đảm tính riêng tư cho khách hàng. Camera AI View có thể thực hiện các bài toán như nhận diện khuôn mặt, đếm số người, xác định khoảng cách xã hội, phát hiện người có đeo khẩu trang hay không, phát hiện lửa cháy, nhận diện biển số xe, phát hiện chỗ trống trong bãi đỗ xe,… Sau khi xử lý xong, kết quả mới được gửi về trung tâm điều khiển một cách nhẹ nhàng.

Nhưng tốc độ phát triển của AI quá nhanh đòi hỏi phải có những thiết bị với khả năng cao hơn. AI bây giờ phải là AI tạo sinh (Gen AI). Và thiết bị đòi hỏi phải có khả năng xử lý các tác vụ AI phổ biến ngay tại chỗ, vừa nhanh chóng, vừa không phụ thuộc vào kết nối Internet (có hay không có cũng được).

Tại COMPUTEX Taipei 2024 hồi giữa năm 2024, MediaTek đã gây chú ý cho khách tham dự từ khắp thế giới với khả năng xử lý AI tại chỗ bằng dòng chipset Dimensity 9300 Series. Hãng chíp này trình diễn hàng loạt giải pháp AI như tạo hình ảnh từ văn bản, sử dụng AI để chuyển đổi hình ảnh sang video hay ghép hình ảnh trực tiếp qua camera của thiết bị, tất cả giờ đây được xử lý trực tiếp trên những chiếc smartphone mà không cần thông qua bất cứ nền tảng AI đám mây nào khác.

Việc đưa AI xuống thiết bị rõ ràng không cần lệ thuộc vào khả năng băng thông của nhà mạng. Và một lợi ích quan trọng là việc xử lý dữ liệu ngay tại thiết bị còn giúp tăng cường tính bảo mật, an toàn thông tin hơn.

Tất nhiên, phần cứng và phần mềm có khả năng AI vào thời điểm này đã sẵn sàng. Vấn đề để các thiết bị AI có thể tới tay nhiều người dùng chính là giá cả. Dòng AI Phone Samsung có giá đa dạng, trải rộng từ khoảng 17 triệu đồng (Galaxy S24 FE) tới 55 triệu đồng (Galaxy Z Fold6). Dòng OPPO Reno12 5G được mở bán tại Việt Nam với giá từ 12,9 triệu đồng. Và mới nhất là Apple mở bán Mac mini M4 Series tại thị trường Việt Nam chỉ từ 14,9 triệu đồng. Còn ASUS mở bán ASUS Zenbook S 14 (UX5406), laptop AI Intel Copilot+ PC đầu tiên với sức mạnh AI tạo sinh mới với mức giá từ 44,99 triệu đồng.

Người ta kỳ vọng rằng khi các nhà sản xuất chipset đưa NPU vào các dòng vi xử lý cấp trung, giá các thiết bị sẽ tốt hơn. Nhà phát triển chip di động lớn nhất thế giới MediaTek với định hướng “AI khắp nơi” muốn phổ cập AI từ thiết bị di động, giải trí đến nhà thông minh, phương tiện đi lại bằng các dòng chip thế hệ mới. Giới phân tích cho rằng MediaTek là nguồn hy vọng cho sự ra đời của nhiều thiết bị AI phổ thông hơn.

Bản in trên báo Người Lao Động thứ Tư 6-11-2024 và trên báo NLĐ Online.

ANH PHÚC