Trên không gian mạng ở Việt Nam, năm 2025 được khởi hành với cuộc đua cao tốc của các nhà mạng viễn thông. Từ mạng di động với công nghệ 5G đến mạng Internet với tốc độ tính bằng Gigabit/giây (Gbps).

Ứng dụng cần tốc độ cao

Năm 2025 là năm mà thế giới tiến sâu hơn vào kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI) với nhiều ứng dụng AI tạo sinh (Gen AI) được triển khai khắp mọi lĩnh vực cuộc sống, từ cá nhân tới tổ chức, doanh nghiệp. Song song đó là những ứng dụng như livestream, thực tế tăng cường AR, thực tế mở rộng XR,… cũng như nhu cầu xem TV, xem video trên mạng với độ phân giải cao. Cả nước cũng đang tăng tốc thực hiện các mục tiêu đến năm 2025 trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia, tiến tới xây dựng Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Điều này cần dữ liệu lớn, sức mạnh xử lý và đặc biệt là tốc độ kết nối Internet nhanh hơn, rộng thoáng hơn.

Theo tạp chí PC Mag, tốc độ kết nối Internet lý tưởng cho một hộ gia đình phụ thuộc vào số lượng thiết bị và các tác vụ đang thực hiện. Có sự khác biệt lớn giữa một căn hộ chỉ có một máy tính duy nhất trên web và một ngôi nhà đầy đủ từ tầng hầm đến gác xép với máy tính xách tay, điện thoại thông minh, máy chơi game, máy tính bảng, thiết bị nhà thông minh,…. được kết nối Internet. Với thực tế ở Mỹ, những hộ gia đình tiêu chuẩn sẽ có nhiều điều để phàn nàn nếu họ sử dụng dịch vụ tải xuống 100Mbps (dù ở tốc độ này, về lý thuyết, bạn có thể tải xuống một bộ phim HD 4K đầy đủ có dung lượng 45GB trong khoảng 60 đến 100 giây). Bất kỳ dịch vụ nào vượt quá tốc độ đó, lên đến 500Mbps, được coi là lý tưởng vào thời điểm này.

Liên minh Châu Âu (EU) có mục tiêu cung cấp tốc độ Internet ít nhất là 100Mbps cho tất cả các hộ gia đình Châu Âu vào năm 2025. EU cũng đặt mục tiêu cung cấp vùng phủ sóng 5G không bị gián đoạn cho tất cả các khu vực đô thị và các tuyến giao thông chính.

Lộ trình băng thông rộng thế hệ tiếp theo của Hiệp hội Băng thông rộng Thế giới (WBBA) đề ra tốc độ lên tới 1Gbps cho người dùng dân dụng và 100Gbps cho các dịch vụ doanh nghiệp. Lộ trình này cũng bao gồm các mục tiêu khác, chẳng hạn như: Độ tin cậy và tính nhất quán cực cao, Kết nối nâng cao, Trí thông minh cao hơn, Khả năng cảm biến, Đáng tin cậy và Xanh.

Hiêp hội Viễn thông và Cáp Quốc gia Hoa Kỳ (NCTA) dự đoán rằng tương lai của tốc độ Internet sẽ bao gồm tốc độ 10 Gigabit, dung lượng và độ tin cậy lớn hơn, độ trễ thấp hơn.

Theo báo cáo thường niên Digital 2024: Vietnam của We Are Social và Meltwater do DataReportal cung cấp, vào thời điểm đầu năm 2024, Việt Nam có 78,44 triệu người sử dụng Internet (chiếm 79,1% số dân), tăng 0,6% so với cùng kỳ năm 2023. Dựa trên kết quả đo đạc của Ookla hồi đầu năm 2024, tốc độ Internet di động bình quân ở Việt Nam đạt 47,06% (tăng 18,9% so với cùng kỳ năm 2023); còn tốc độ cáp cố định bình quân đạt 105,04Mbps (tăng 30,8%). 

Mạng di động 5G

Công nhân nhà mạng VNPT VinaPhone lắp đặt trạm phát sóng 5G. (Ảnh: VNPT)

Điểm nổi bật trong dịch vụ mạng viễn thông di động ở Việt Nam trong năm 2025 là sự phủ sóng thương mại của công nghệ 5G siêu tốc.

Vào thời điểm đầu năm 2025, tất cả 3 khối băng tần cho 5G đều đã được đấu giá quyền sử dụng thành công và đã thuộc về ba nhà mạng lớn là Viettel, VNPT VinaPhone và MobiFone. Và ngay trước khi bước vào năm 2025, đã có 2 nhà mạng Viettel và VinaPhone công bố cung cấp dịch vụ 5G thương mại cho người dùng trên toàn quốc.

Mới được Tập đoàn VNPT chính thức khai trương vào ngày 20-12-2024, đến đầu năm 2025, VinaPhone 5G đã có mặt tại tất cả 63 tỉnh thành trên cả nước. Với lợi thế băng thông lớn, độ trễ cực thấp, VinaPhone 5G mang đến tốc độ Internet siêu nhanh, theo nhà mạng là có tốc độ thương mại thực tế có thể lên đến 1,5Gbps, gấp 10-20 lần mạng 4G.

Trong giai đoan đầu, các nhà mạng 5G chú trọng phủ sóng và cung cấp dịch vụ tại các khu vực trọng điểm về kinh tế xã hội như trung tâm hành chính quận huyện, khu công nghiệp, cảng biển, sân bay, trường học, bệnh viện, khu du lịch. Trong năm 2025, họ sẽ tăng tốc xây dựng mạng lưới trạm phát sóng BTS phủ ngày càng rộng hơn.

Mạng Internet Gbps

Cuộc đua tốc độ Internet gay cấn và có lợi ích thiết thực cho người dùng rộng rãi nhất là trên thị trường Internet cáp quang và Wi-Fi. Hiện nay, các nhà mạng lớn như Viettel, VNPT VinaPhone, FPT,… đều đã công bố các gói cước Internet cáp quang cao tốc mới cho năm 2025 với tốc độ cao nhất lên đến 1Gbps. Tín hiệu tốt là giá các gói cước ở mức vừa phải, thậm chí VinaPhone chủ trương tăng tốc độ lên đến gấp 3 lần mà giá không đổi. Viettel có gói cước SUN3H có tốc độ lên tới 1Gbps với giá 330.000 đồng/tháng. VNPT VinaPhone đưa ra gói cước combo Home Đỉnh 2 với tốc độ tối đa 1Gbps có giá 339.000 đồng/tháng, kết hợp nhiều dịch vụ và ưu đãi như Truyền hình MyTV Nâng cao Plus; ưu đãi di động chủ nhóm: 2GB data/ngày, 1.000 phút nội mạng, 50 phút ngoại mạng; miễn phí cuộc gọi nội mạng giữa các thuê bao di động trong nhóm.

Với vị thế một nhà mạng viễn thông chủ lực quốc gia, VNPT VinaPhone “chơi lớn” trong cuộc đua tốc độ Internet khi cung cấp tốc độ cáp quang cơ bản thấp nhất cũng là 200Mbps (giá 165.000 đồng/tháng). Đặc biệt ấn tượng là khách hàng tại các khu vực hỗ trợ siêu công nghệ XGSPON (10 Gigabit-capable Passive Optical Network – công nghệ sử dụng cáp quang để truyền tải dữ liệu với tốc độ lên đến 10Gbps) cũng sẽ được trải nghiệm băng thông đối xứng (tốc độ download và upload cùng đạt tối đa, hỗ trợ tới 10Gbps) lần đầu tiên triển khai tại Việt Nam. 

Trên nền tảng tốc độ Internet cố định được tăng cao, các nhà mạng cũng có điều kiện để hỗ trợ các chuẩn Internet di động Wi-Fi cao tốc. Chẳng hạn như Wi-Fi 6 do FPT cung cấp được giới thiệu là nhanh hơn gấp 3-5 lần Wi-Fi 5. Ví dụ, một gói cước có băng thông lý thuyết là 1Gbps, khi sử dụng modem Wi-Fi 5 chỉ đạt tốc độ kết nối khoảng 200-300 Mbps, nhưng với modem Wi-Fi 6 có thể đạt tới 600-700 Mbps. Trong khi đó, VNPT hứa hẹn sắp tới sẽ hỗ trợ cả Wi-Fi 7 cao nhất hiện nay. Theo Intel, lợi ích đối với một chiếc máy tính xách tay Wi-Fi 7 điển hình là tốc độ dữ liệu tối đa tiềm năng đạt gần 5,8Gbps; nhanh hơn 2,4 lần so với 2,4Gbps có thể có với Wi-Fi 6/6E và có thể dễ dàng cho phép phát trực tiếp video 8K chất lượng cao hoặc giảm thời gian tải tệp “khủng” 15GB xuống còn khoảng 25 giây.

Cần phải có hạ tầng mạnh và ổn định

Bên cạnh giá cước cạnh tranh và linh hoạt, cuộc đua tốc độ Internet cao tốc đòi hỏi các nhà mạng viễn thông ở Việt Nam phải tăng tốc tăng cường các kỹ thuật và công nghệ tiên tiến hàng đầu trong ngành, đồng thời phát triển hạ tầng cơ sở mạng. Để bảo đảm chất lượng sóng 5G, bắt buộc các nhà mạng phải mở rộng mạng lưới các trạm thu phát sóng BTS.

Và điều mà người dùng Internet Việt Nam quan tâm nhất là chất lượng các tuyến cáp kết nối Internet quốc tế mà trong những năm qua đã thường xuyên gặp quá nhiều sự cố ở các tuyến cáp quang biển vốn là chủ lực.

Tin mừng là tuyến cáp quang biển quốc tế mới ADC (Asia Direct Cable) đã bắt đầu vận hành từ ngày 19-12-2024, do Tập đoàn Viettel tham gia đầu tư. ADC sẽ là tuyến cáp biển có dung lượng lớn nhất tại Việt Nam (gấp 2 lần tuyến cáp có dung lượng lớn nhất của Việt Nam trước đó là AAE-1).  Ông Phạm Trung Kiên, Phó Tổng Giám đốc Viettel Solutions, cho biết: Tuyến cáp quang biển ADC sẽ giúp hỗ trợ san tải với các tuyến khác, từ đó góp phần nâng cao độ an toàn mạng lưới, an toàn thông tin quốc gia cũng như nâng cao chất lượng dịch vụ viễn thông của nhà mạng, đặc biệt trong bối cảnh các dịch vụ mới yêu cầu tốc độ và băng thông Internet lớn như 5G, AI, IoT, AR/VR.

Trong Chiến lược Hạ tầng số đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030 được Chính phủ phê duyệt hồi tháng 10-2024, Việt Nam đặt mục tiêu đến 2025 đưa vào khai thác tối thiểu thêm hai tuyến cáp quang biển quốc tế mới. Sau ADC, tuyến cáp quang biển SJC-2 dự kiến hoạt động thời gian tới. Và đến 2030, Việt Nam sẽ đưa vào hoạt động thêm tối thiểu 6 tuyến cáp quang biển mới, nâng tổng dung lượng thiết kế cáp quang trên biển đạt tối thiểu 350Tbps. Ngoài ra, sẽ hoàn thành và đưa vào sử dụng thêm tối thiểu 1 tuyến cáp quang biển do Việt Nam làm chủ; triển khai và đưa vào sử dụng thêm tối thiểu 1 tuyến cáp quang đất liền quốc tế.

Bản in trên báo Người Lao Động Chủ nhật 5-1-2025 và trên báo NLĐ Online.

ANH PHÚC