Sáng 30-6-2025, các đơn vị hành chính trên cả nước đồng loạt tổ chức lễ công bố nghị quyết, quyết định của Trung ương và địa phương về sáp nhập đơn vị hành chính, thành lập các tổ chức Đảng, chỉ định cấp ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh, thành phố, phường, xã, đặc khu.

Việt Nam từ 63 tỉnh thành, được sắp xếp lại đơn vị và địa giới hành chính, kể từ ngày 1-7-2025 còn 34 tỉnh thành (28 tỉnh và 6 thành phố). Đặc biệt là mô hình chính quyền địa phương là 2 cấp (tỉnh – thành và xã – phường – đặc khu) – không còn cấp trung gian quận – huyện. (Cụ thể, có 19 tỉnh, 4 thành phố mới hình thành sau sắp xếp và 11 tỉnh, thành phố giữ nguyên là: Cao Bằng, Điện Biên, Hà Tĩnh, Lai Châu, Lạng Sơn, Nghệ An, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Sơn La và thành phố Hà Nội, thành phố Huế).

Riêng TP.HCM mới đã trở thành một thành phố có quy mô “siêu đô thị” khi TP.HCM và hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu được hợp nhất thành TP.HCM (mới). TP.HCM có 168 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 113 phường, 54 xã, và 1 đặc khu Côn Đảo). Trước hợp nhất, TP.HCM và hai tỉnh có tổng cộng 441 đơn vị xã phường. Tổng diện tích TP.HCM (mới) là 6.772,59km², và có 14.002.598 dân. Dân số TP.HCM (cũ) là 9.521.886 người tính đến ngày 1-4-2024 theo kết quả điều tra dân số giữa kỳ năm 2024, đông dân nhất cả nước.

Trang web tra cứu nhanh thông tin 168 phường, xã, đặc khu của TP HCM mới

Sau khi thống nhất đất nước (tháng 4-1975), Việt Nam có 72 đơn vị hành chính cấp tỉnh; trong đó, miền Bắc có 25 đơn vị và miền Nam có 47 đơn vị. Sau lần sáp nhập vào năm 1976, cả nước chỉ còn 38 đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Theo thông tin tổng hợp của Bộ Nội vụ về quản lý địa giới đơn vị hành chính các cấp, vào năm 1978, Hà Nội được Quốc hội phê duyệt mở rộng địa giới, sáp nhập thêm 5 huyện Ba Vì, Thạch Thất, Phúc Thọ, Đan Phượng, Hoài Đức và thị xã Sơn Tây của tỉnh Hà Sơn Bình cùng 2 huyện Mê Linh, Sóc Sơn của tỉnh Vĩnh Phú. Tỉnh Cao Lạng được tách lại thành hai tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn. Khi đó, cả nước có 39 tỉnh thành.

Năm 1979 thành lập Đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo, tương đương cấp tỉnh và cả nước tăng lên thành 40 đơn vị hành chính.

Năm 1989, tỉnh Bình Trị Thiên được tách ra làm 3 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên – Huế; tỉnh Nghĩa Bình được tách ra thành Quảng Ngãi và Bình Định; tỉnh Phú Khánh được tách ra thành tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa. Lúc này, cả nước có 44 tỉnh thành; trong đó có 40 tỉnh, 3 thành phố và Đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo.

Tới năm 1991, hàng loạt tỉnh nhập lại trước đây tiếp tục tách ra như tỉnh Hà Sơn Bình tách ra thành tỉnh Hà Tây và tỉnh Hòa Bình; tỉnh Hà Nam Ninh tách ra thành tỉnh Nam Hà và tỉnh Ninh Bình; tỉnh Nghệ Tĩnh tách ra thành tỉnh Nghệ An và tỉnh Hà Tĩnh; tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu được thành lập trên cơ sở 3 huyện tách từ tỉnh Đồng Nai hợp nhất với Đặc khu Vũng Tàu Côn Đảo (giải thể đặc khu). Đến lúc này, cả nước có 53 tỉnh thành.

Năm 1997, cả nước tăng lên 61 tỉnh thành khi một số tỉnh tiếp tục chia tách. Cụ thể, tỉnh Bắc Thái tách thành tỉnh Bắc Kạn và tỉnh Thái Nguyên; tỉnh Hà Bắc tách thành tỉnh Bắc Giang và tỉnh Bắc Ninh; tỉnh Nam Hà tách thành tỉnh Hà Nam và tỉnh Nam Định; tỉnh Hải Hưng tách thành tỉnh Hải Dương và tỉnh Hưng Yên.

Năm 2004, nước ta tách thêm 3 tỉnh nâng số đơn vị hành chính cấp tỉnh lên đến 64: Tỉnh Đắk Lắk tách thành tỉnh Đắk Nông và tỉnh Đắk Lắk; tỉnh Cần Thơ tách thành tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ; tỉnh Lai Châu tách ra thành tỉnh Lai Châu và tỉnh Điện Biên.

Đến giữa năm 2008, Quốc hội đã sáp nhập tỉnh Hà Tây, 4 xã của tỉnh Hòa Bình và huyện Mê Linh (tỉnh Vĩnh Phúc) về thành phố Hà Nội.

Từ năm 2008 đến nay, Việt Nam có 63 tỉnh, thành gồm 58 tỉnh và 5 thành phố trực thuộc Trung ương.

A.P.