Trên báo Anh The Guardian (11-4-2018), bà Zephyr Teachout, một phụ nữ Mỹ là học giả, nhà hoạt động chính trị, và từng là ứng cử viên ghế Thống đốc bang New York, đã đăng đàn bày tỏ ý kiến của mình về cuộc điều trần của hai viện Quốc hội Hoa Kỳ đối với Mark Zuckerberg, CEO Facebook, ngày 10 và 11-4-2018. Sau khi chê thậm tệ cuộc điều trần mà bà gọi là “được thiết kế để thất bại” (It was designed to fail), bà Teachout nói rằng: “Lẽ ra chúng ta phải đối xử với anh ta (Mark) như một mối nguy cơ đối với dân chủ và yêu cầu các thượng nghị sĩ của chúng ta có một cuộc điều trần thật sự.” (We should treat him as a danger to democracy and demand our senators get a real hearing.)

Mark Zuckerberg “mình ên đối đầu tất cả” trong cuộc điều trần trước Thượng nghị viện Hoa Kỳ ngày 10-4-2018. (Ảnh: Internet. Thank).

Thiệt ra, dân chủ theo bà Teachout trong ngữ cảnh này không hàm ý chính trị mà là muốn nói tới sự độc tài, độc quyền, chuyên quyền, áp đặt của Facebook – mạng truyền thông xã hội lớn nhất thế giới (vào tháng 1-2018 đã đạt được 2,2 tỷ người dùng thật sự hàng tháng – monthly active users trên khắp hành tinh) đối với người dùng. Tất nhiên, Facebook là một thực thể của xã hội phải tuân thủ các quy luật cơ bản của xã hội, nhưng nó vẫn có những luật chơi riêng của nó. Chẳng ai bị ép buộc phải chơi Facebook hết. Mà giống như với bất cứ sân chơi nào thật hay ảo, giống như bất cứ mạng xã hội nào, bất cứ ai một khi đã tự nguyện và chấp nhận tham gia lsân chơi nào là mặc nhiên phải tuân thủ theo luật chơi của nó. Các dịch vụ trả tiền mà còn phải có luật chơi huống chi đây là sân chơi nói chung là miễn phí.

WASHINGTON, DC – APRIL 10: Facebook co-founder, Chairman and CEO Mark Zuckerberg testifies before a combined Senate Judicary and Commerce committee hearing in the Hart Senate Office Building on Capitol Hill April 10, 2018 in Washington, DC. Zuckerberg, 33, was called to testify after it was reported that 87 million Facebook users had their personal information harvested by Cambridge Analytica, a British political consulting firm linked to the Trump campaign. (Photo by Win McNamee/Getty Images)

Chỉ khổ tâm cho Mark. Trong khi những người cùng hội cùng thuyền với bà Teachout phê phán Mark là mối nguy cơ đối với dân chủ, thì thực tế không hề ít nhà cầm quyền trên thế giới buộc tội Mark và Facebook của mình là “dân chủ nguy hiểm”. Khi mạng Facebook trở thành một cơ quan thông tấn khổng lồ của vô số nhà báo công dân, chẳng còn gì có thể trốn trong những hang ổ bí mật được – bị soi như tia laser cắt lớp và cũng chẳng thể bụm miệng được ai. Tất nhiên, những người chính trực và tử tế coi Facebook như một kỳ quan công nghệ để họ lan tỏa điều hay lẽ phải cho đời thêm đẹp, thêm tốt.

Mệt cầm canh cho Mark. Mark vừa là “nguy cơ dân chủ” đối với người này, vừa là “dân chủ nguy hiểm” đối với kẻ khác.

PHẠM HỒNG PHƯỚC