Báo điện tử VTC News ngày 30.4.2018 đã có một bài báo cho biết phóng viên của báo đã về “gặp lại em bé trong bức ảnh mẹ cho con bú trước khi bị lính Mỹ hành quyết”.

Theo một số nguồn tin báo chí, chị Nguyễn Thị Tư, vợ của một xã đội trưởng ở huyện Vĩnh Lợi (Bạc Liêu) bị giết ngày 17.4.1972. Trong bài báo của VTC News, phần đầu cho biết chị Tư bị lính Mỹ giết. Nhưng sau đó trong bài, tác giả lại kể chị Tư bị lính bảo an (thật ra lúc đó gọi là địa phương quân) giết. Các báo khác từ mấy năm trước cũng cho biết chị Tư do lính bảo an giết.

Tôi không bàn gì về nội dung câu chuyện. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ tấm ảnh được báo này và nhiều báo trước đó dùng để minh họa câu chuyện cái chết của chị Tư. Tất cả đều xác quyết người phụ nữ trong ảnh là chị Tư. Còn đứa bé đang bú mẹ trong ảnh là con chị Tư (cô gái vẫn còn sống cùng cha ở Sóc Trăng). Để thêm sức thuyết phục, có báo ghi rõ tên tác giả ảnh là Larry Burrows. Càng chi tiết hơn nữa khi có báo cho biết tấm ảnh được chụp trong vụ chị Tư bị giết và được tạp chí Anh dùng làm bìa số báo ngày 1.5.1972, nửa tháng sau vụ việc. Có báo còn đưa ảnh của Larry Burrows với chú thích là người đã chụp bức ảnh.

Sự thật ra sao? Burrows sinh ở London năm 1926 và hiến cả phần cuối của đời làm phóng viên ảnh của mình để tường trình về cuộc Chiến tranh Việt Nam suốt từ năm 1962 tới 1971. Tấm ảnh người mẹ cho con bú này được anh chụp ở đâu đó và đã được tạp chí Telegraph dùng làm hình bìa cho số đề ngày 1.5.1970, gần 2 năm trước khi chị Tư chết. Và tác giả Larry Burrows đã hy sinh tại Lào vào tháng 2.1971, hơn một năm trước cái chết của chị Tư.

Bạn Thai CQ tìm được tư liệu cho biết tấm ảnh này được Burrows chụp tại Rạch Kiến năm 1967. Không rõ đây là Rạch Kiến nào, và tỉnh Long An có địa danh Rạch Kiến ở Cần Đước.

Một số bạn khác tìm được chi tiết là ảnh nảy đã được in ở trang 27 trên tạp chí LIFE của Mỹ số đề ngày 13-1-1967 với chủ đề Hải quân Mỹ tuần tra ở Đồng bằng sông Cửu Long. Theo chú thích, người phụ nữ trong ảnh là con gái một người thu thuế của phía bên kia, đang bị binh lính Mỹ canh chừng để thẩm vấn. Số tạp chí này có thể đọc miễn phí tại đây.

Tạp chí LIFE ngày 13-1-1967 hiện vẫn đang được bán trên Internet.

Không phải chỉ có tờ VTC News mới dính cái phốt này. Một số tờ báo khác từ mấy năm trước cũng khai thác tấm ảnh dễ gây xúc động này như vậy. Chính sự chủ quan và cẩu thả của những người viết báo này đã khiến cho “câu chuyện về chị Tư” bị ảnh hưởng. Người ta chỉ cần nhờ cụ cái-gì-cũng-biết-tuốt Google là có thể rõ trắng đen.

PHẠM HỒNG PHƯỚC