Mọi nỗ lực tới mức tận lực của phe Dân chủ trên chính trường Mỹ, do “nữ lão tướng” 80 xuân xanh Nancy Pelosi, Chủ tịch Hạ viện, phất cờ tiên phuông, trong cuộc luận tội (impeachment) lịch sử lần thứ 2 chống lại cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa đã bị chặn lại tại Thượng viện.

Trong buổi bỏ phiếu luận tội ngày 13-2-2021 tại Thượng viện, toàn bộ 48 nghị sĩ Dân chủ cộng thêm 2 nghị sĩ độc lập ủng hộ phe Dân chủ và 7 nghị sĩ Cộng hòa đã bỏ phiếu “có tội” đối với ông Trump, trong khi 43 nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu “vô tội”. Tổng cộng có 57 phiếu “có tội”, nhưng vẫn không đủ số lượng 2 phần 3 theo quy định (tức 67 phiếu) để có thể kết tội ông Trump.

7 thượng nghị sĩ Cộng hòa đã bỏ phiếu kết tội ông Trump là Susan Collins (bang Maine), Lisa Murkowski (Alaska), Mitt Romney (Utah), Ben Sasse (Nebraska), Richard Burr (North Carolina), Bill Cassidy (Louisiana) và Patrick J. Toomey (Pennsylvania).

Ngay trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ Tổng thống, ông Trump đã bị Hạ viện do phe Dân chủ nắm đa số tiến hành vụ án luận tội ông Trump về trách nhiệm đối với vụ bạo loạn của đám đông tại trụ sở Quốc hội Capitol Hill ngày 6-1-2021). Họ cáo buộc ông Trump đã “cố tình phản bội chúng ta” (willfully betrayed us). Các luật sư của Trump phản đối rằng đảng Dân chủ bị thúc đẩy bởi “ham muốn luận tội”(impeachment lust) và lập luận rằng ông Trump không chịu trách nhiệm về vụ tấn công bạo lực được cho là của những người ủng hộ ông vào Điện Capitol.

Ngày 9-2, Thượng viện Mỹ đã bắt đầu tiến trình tố tụng bằng thủ tục bỏ phiếu xác định việc luận tội một cựu tổng thống có bị vi hiến như các luật sư của ông Trump lập luận không. Kết quả bỏ phiếu có 56 nghị sĩ (trong đó có 6 của Cộng hòa) đồng ý tiếp tục phiên luận tội và 44 nghị sĩ (tất cả là Cộng hòa) bỏ phiếu phản đối. Do đã đạt quá bán, phiên luận tội vẫn được tiếp tục tiến hành. Giới bình luận cho rằng điều này sẽ tạo thành một tiền lệ mới nữa cho việc một tổng thống sau khi đã rời chức vụ vẫn có thể bị luận tội.

Ông Trump quả là một POTUS chưa từng có. Thậm chí, rời khỏi Tòa Bạch ốc rồi, ông vẫn còn trở thành vị Tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên trong lịch sử bị luận tội 2 lần trong một nhiệm kỳ.

Lần đầu tiên ông Trump bị luận tội xảy ra hồi tháng 2-2020 với cáo buộc lạm dụng quyền lực để tư lợi. Lúc đó, do đảng Cộng hòa đang kiểm soát Thượng viện va các nghị sĩ Cộng hòa còn nhất trí với nhau, nên họ đã bỏ phiếu chống lại việc kết tội ông Trump. Tổng thống Trump nghiễm nhiên được tha bổng.

Lần này, tuy đã phát sinh sự chia rẽ trong đảng Cộng hòa, được cho là bị ảnh hưởng bởi thái độ của ông Trump sau thất bại trong cuộc tái cử và giọt nước tràn ly là vụ bạo loạn được cho là của những người ủng hộ ông hôm 6-1, nhưng ông Trump vẫn còn nhận được sự ủng hộ của đại đa số Thượng nghị sĩ Cộng hòa, đủ để ngăn những nỗ lực kết tội ông từ phe Dân chủ.

Theo giới bình luận, mục đích của phe Dân chủ khi quyết liệt luận tội ông Trump là để nếu bị kết tội, ông Trump sẽ bị cấm ra tranh cử Tổng thống lần nữa và không được phép tiếp tục hoạt động chính trị. Trong cuộc bầu cử Tổng thống tháng 11-2020, tuy chỉ đạt 232 phiếu đại cử tri (so với 306 của ông Joe Biden) nhưng ông Trump vẫn lập được kỷ lục về số phiếu cử tri phổ thông dành cho ứng cử viên Cộng hòa với hơn 74,2 triệu phiếu bầu (so với 81,2 triệu phiếu bầu của ông Biden). Ông Trump cách đây 4 năm chỉ là một doanh nhân tỷ phủ Mỹ, nhưng sau 4 năm là POTUS thứ 45 của Hoa Kỳ đã trở thành một thế lực chính trị mạnh mẽ, nhất là đối với chính phủ mới của đảng Dân chủ.

Cũng có những ý kiến cho rằng có những nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu “vô tội” không phải vì họ đồng tình với ông Trump mà chủ yếu là muốn phản đối việc phe Dân chủ tiến hành một vụ luận tội bị coi là “đánh nguội” sau khi một tổng thống đã mãn nhiệm kỳ. Ngay cả Thượng nghị sĩ Mitch McConnell, lãnh đạo phe thiểu số Cộng hòa tại Thượng viện, tuy bỏ phiếu “vô tội” nhưng sau đó vẫn lên tiếng phê phán gay gắt ông Trump – người mà ông ngụ ý rằng lẽ ra quy trình pháp lý nên giải quyết vai trò của Trump trong cuộc bạo động, mà ông cho rằng cựu Tổng thống “chịu trách nhiệm về mặt thực tế và đạo đức” (practically and morally responsible).

Ngay sau khi được Thượng viện tuyên bố trắng án, ông Trump đã gọi cuộc luận tội lần thứ hai của mình trước Hạ viện là “một giai đoạn khác của cuộc săn lùng phù thủy vĩ đại nhất trong lịch sử của đất nước chúng ta” (another phase of the greatest witch hunt in the history of our Country) và ám chỉ về việc quay trở lại chính trường quốc gia. Ông Trump trong một tuyên bố đã nói rằng: “Phong trào lịch sử, yêu nước và cao đẹp của chúng ta để làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại chỉ mới bắt đầu. Trong những tháng sắp tới, tôi có nhiều điều để chia sẻ với các bạn và tôi mong muốn tiếp tục cuộc hành trình đáng kinh ngạc của chúng ta cùng nhau để đạt được sự vĩ đại của Mỹ cho tất cả người dân của chúng ta.”

Tất nhiên, tuy thoát khỏi bị luận tội lần nữa, ông Trump chắc chắn vẫn sẽ là một đối tượng “bị tính sổ” trong thời gian tới. Theo hãng tin Pháp AFP, các luật sư của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng mục tiêu thật sự của phe Đảng Dân chủ chống ông Trump là “trả thù chính trị”.

• Các nghị sĩ Thượng viện đã bỏ phiếu như thế nào?

P.H.P.