– Ngày 21-2-2022, Tổng thống Vladimir Putin của Nga đã phát biểu trên truyền hình yêu cầu các nhà lập pháp của nước này công nhận hai nước cộng hòa tự xưng Donetsk và Luhansk ở miền đông Ukraine. Nhà lãnh đạo Nga gọi 2 khu vực này là 2 nước Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) và Cộng hòa Nhân dân Luhansk (LPR). Trong tuần trước đó, Hạ viện Nga tuần trước đã thông qua đề xuất kêu gọi Tổng thống Putin chính thức công nhận hai thực thể này là các nhà nước độc lập tách ra từ vùng Donbass ở Đông Ukraine.

Đây là 2 khu vực do lực lượng ly khai được Nga hậu thuẫn kiểm soát thuộc 2 tỉnh Donetsk và Luhansk trong Vùng Donbass. Chúng là những vùng lãnh thổ tự trị của lực lượng ly khai sau khi xảy ra các cuộc giao tranh giữa họ với Chính quyền Kiev vào năm 2014 khiến hơn 14.000 người chết. Phần còn lại của 2 tỉnh miền Đông Ukraine giáp Nga này vẫn do Chính quyền Kiev kiểm soát.

– Tối 21-2, Tổng thống Nga ký sắc lệnh công nhận 2 nước “cộng hòa tự xưng” này. Nga đã ký ngay các hiệp ước hữu nghị và tương trợ với 2 nước “cộng hòa tự xưng” này. Ông Putin cũng đã ra chỉ thị cho Bộ Quốc phòng Nga đưa quân đội đến hai khu vực này để “bảo đảm hòa bình”, đồng thời yêu cầu Bộ Ngoại giao thiết lập quan hệ ngoại giao với hai nước này.

– Ngày 22-2, Hội đồng Liên bang Nga, tức Thượng viện Nga, đồng ý cho Tổng thống Putin sử dụng lực lượng vũ trang ở nước ngoài với thời gian, quy mô và nhiệm vụ tùy ông quyết định, nhưng phải dựa theo hiến pháp.

– Ngày 23-2, quốc kỳ Nga trên nóc tòa nhà đại sứ quán Nga tại Ukraine đã được hạ xuống. Nga bắt đầu sơ tán các nhân viên ngoại giao của mình khòi Kiev.

– Ngày 23-2, Ukraine đã ban bố tình trạng khẩn cấp và yêu cầu công dân của họ ở Nga về nhà ngay lập tức, sau khi Nga đã sơ tán đại sứ quán ở Kiev. Tình trạng khẩn cấp sẽ kéo dài 30 ngày và có hiệu lực từ ngày 24-2. Kiev cũng đã công bố nghĩa vụ quân sự bắt buộc đối với tất cả nam giới trong độ tuổi chiến đấu.

– Ngày 23-2, người phát ngôn của Điện Kremlin là Dmitry Peskov nói với báo chí: “Lãnh đạo hai nước cộng hòa… đề nghị Tổng thống Nga hỗ trợ để đẩy lùi sự gây hấn của Ukraine.”

– Ngày 24-2, trong bài phát biểu trên truyền hình vào lúc 6 giờ sáng giờ Moscow (10 giờ sáng, giờ Việt Nam), Tổng thống Nga Putin tuyên bố bắt đầu “hoạt động quân sự đặc biệt” ở miền Đông Ukraine, nhưng khẳng định điều này không đồng nghĩa với việc chiếm đóng Ukraine. Như vậy, quân đội Nga có mặt tại 2 khu vực “cộng hòa tự xưng”. Tổng thống Nga kêu gọi binh lính Ukraine trong khu vực hạ vũ khí.

– Sáng 24-2, một số phóng viên nước ngoài ở Kiev phải mặc áo giáp và đội nón sắt. Một số cơ sở quân sự của Ukraine đã bị không kích mà những tiếng nổ trong đêm đã được nghe thấy từ thủ đô Kiev. Những bản tin thời sự “Breaking News” đã xuất hiện tiêu đề “Russia attacks Ukraine” (Nga tấn công Ukraine).

Điều nguy hiểm là theo các hãng tin phương Tây, Nga không chỉ dừng lại ở 2 khu vực ly khai ở miền Đông mà đã không kích các cơ sở quân sự của Ukraine khắp cả nước này, ngay cả ở ngoại ô thủ đô Kiev. Tên lửa cũng đã rơi ngay trên đường phố Kiev. Những dòng xe đông nghịt của những người tháo chạy khỏi thủ đô Kiev. Ngày càng nhiều người dân ở vùng biên giới chạy qua các nước láng giềng. Ukraine đã đóng cửa không phận nên các tuyến bay quốc tế không còn hoạt động. Cảnh tên bay đạn lạc vào người dân là không thể tránh khỏi.

Trong tuyên bố tiến hành chiến dịch quân sự ở miền Đông Ukraine, ông Putin viện dẫn rằng hành động này “phù hợp với Điều 51, Phần 7 của Hiến chương Liên Hiệp Quốc” – vì các bên có hiệp ước hữu nghị – tương trợ và 2 nước “cộng hòa tự xưng” kia đã chính thức lên tiếng yêu cầu Nga trợ giúp. Như vậy, không biết tình hình sẽ bị đẩy tới đâu nếu như Chính phủ Ukraine cũng lên tiếng yêu cầu Mỹ và Châu Âu trợ giúp.

Ước gì giờ này, quảng đại công chúng có được những bài bình luận, phân tích khách quan và chính xác của những chuyên gia không phải là những người cuồng bên X, cuồng phía Y. Bây giờ là lúc tháo ngòi nổ chớ không phải là ngồi đó mà đổ thừa cho anh Hai hay chị Cả.

Nhưng bất luận thế nào, mọi người trước hết ngay và luôn phải chung lời cầu mong cho chiến tranh đừng thật sự bùng nổ lần nữa. Cầu nguyện cho người dân Ukraine sớm thoát khỏi vận hạn và tránh được tai ương chiến tranh. Thế giới đã lao đao khốn khổ vì cuộc đại chiến toàn cầu chống COVID-19 rồi.

P.H.P.