Tôi cha sanh mẹ đẻ là một người có máu loại O – máu cộng đồng – lại có nhiễm sắc thể S (S đây là Share chớ hỗng phải như ai đó suy bụng ta ra bụng người đâu hén). Bởi vậy, hễ Trời ban cho chút lộc nào thơm tho là tôi đều khoái được chia sẻ tất tần tật với mọi người cùng thượng hưởng.

Khi “cũng liều nhắm mắt đưa chân” sa vào cái cõi IT, tôi càng bao la bát ngát cái nhiễm sắc thể S hơn bao giờ hết. Ý mà ngộ cái kỳ hờm à nghen. Phải chăng duyên phận nó ứng như vậy, máu O nhiễm sắc thể S (cái vụ này do tôi tự biên tự diễn thôi, các bạn trong ngành Y chớ có cau mày nhăn mặt nghen) ứng với các OS (hệ điều hành) mà tôi gắn bó suốt 17 năm nay.

Nhân đây tôi cũng xin cực lực lên tiếng cải chánh rằng: tôi chớ hề là một chuyên viên tin học như nhiều người quá thương mà phong vượt cấp (tôi đâu có một mảnh chứng chỉ nào lận lưng). Trước sau tôi chỉ là một người đi truyền bá tri thức tin học cho cộng đồng. Microsoft dùng từ “evangelist” (nhà truyền giáo) để chỉ cái công việc quảng bá kiến thức cho mọi người. Nếu có thể được, tôi khoái cái danh xưng “IT evangelist” hơn. Tôi cũng hỗng phải một chuyên gia tin học đi mần báo. Tôi là một nhà báo chuyên nghiệp đam mê tin học nên sử dụng các kỹ năng và kinh nghiệm truyền thông của mình mà chia sẻ tri thức tin học cho cộng đồng. Chỉ có bi nhiêu thôi.

Trong tập sách tập hợp các bài viết về các hiệp sĩ công nghệ thông tin do tạp chí e-CHÍP tôn vinh, tôi chỉ dám nhận mình là “một viên đá lót đường cho các bạn yêu tin học đi tới thiên đàng tin học”. Giống như những nhà giáo cần mẫn làm công việc đưa đò ngang cho hết lớp học trò này tới lớp học trò khác được tới bờ bên kia an toàn là vui bụng, tôi thiệt là hạnh phúc khi những công việc nhỏ nhoi của mình đem lại lợi ích cho người nào đó.

Phương châm và nguyên tắc làm việc của tôi là thay vì vui chơi chỉ có lợi cho bản thân mình, tôi dùng thời gian đó để làm việc gì có lợi cho mọi người. Đó cũng là một cách relax và refresh của tôi – cho dù có khi bị ai đó cho là hâm tỉ độ, là gàn bát sách.

Vào năm 1996, vừa mon men, chập chững bước vào cõi IT mênh mông và đầy huyền bí, học lỏm được cái gì là tôi chia sẻ, giúp ngay cho những người cần thiết. Thời đó Internet còn là cõi trên của người Việt mình. Mọi người phải xài mạng Intranet của FPT hay Phương Nam. Việc kiếm phần mềm mới là cực kỳ khó. Tôi có mấy mối quen là những bạn trẻ may mắn làm trong những công ty có đường truyền Internet thuê riêng. Khi trực đêm, họ download phần mềm về rồi bán lại cho ai có nhu cầu với giá tính theo MB. Tôi có cái ổ cứng vài trăm MB, cứ xách tới nhà các bạn ấy chép miết.

Thời tôi tham gia mạng Trí Tuệ Việt Nam, mỗi khi kiếm được một phần mềm mới là tôi cài vào máy, vọc đủ trò rồi viết bài hướng dẫn post ngay lên mạng chia sẻ cho mọi người. Có phần mềm phải miệt mài suốt 2-3 ngày đêm mới vọc xong. Hồi đó quá sung và còn rất khỏe.

Khi quen biết với anh Lê Hoàn, một người cùng tuổi Đinh Dậu, cùng đam mê tin học, cùng mày mò tự học, cùng khoái chia sẻ cho cộng đồng, tôi đã nhanh chóng cặp kè với anh thành một cặp bài trùng IT. Cả hai lại bổ khuyết cho nhau: anh Hoàn là chuyên gia tin học đi viết báo, tôi là nhà báo đi viết về tin học. Hồi đó, anh Hoàn thực hiện những tập tài liệu phổ biến tri thức tin học dưới dạng in bằng máy tính rồi photocopy đóng thành tập bán rẻ cho mọi người. Vậy là tôi tham gia cùng anh biên soạn những tập chuyên đề đó. Hoàn toàn vô vụ lợi à nghen!

Những tập chuyên đề tin học và các đĩa PHP New Softs gốc.

Do sưu tập được nhiều phần mềm, tôi phải tổ chức quản lý chúng cho dễ tìm, chia thành từng loại chức năng. Hồi đó ổ ghi đĩa CD cực đắt, mỗi khi gom đủ một CD, tôi xách ổ cứng ra dịch vụ tin học LH – nơi anh Hoàn làm – để thuê chép ra đĩa CD.

Một ngày nọ, ông ứng bà hành sao đó, tôi chợt nảy ra ý nghĩ: tại sao mình không bào chế ra những đĩa CD chứa phần mềm có kèm theo hướng dẫn sử dụng mà người ta chỉ cần mở menu ra, chọn phần mềm rồi nhấn nút là nó tự cài đặt thiệt tiện lợi. Do không có đủ kiến thức lập trình, tôi bèn tận dụng cái menu autoplay của đĩa phần mềm Adobe làm gốc để bào chế lại thành menu của đĩa phần mềm của mình. Với máu mê và tay nghề làm báo, tôi bèn hô biến cái đĩa phần mềm đó thành một tạp chí tuyển tập phần mềm dạng điện tử, nhét vào đó đủ thứ “lộc Trời” mà mình muốn chia sẻ cùng mọi người. Tôi chép cho mấy người bạn thân dùng thử, ai cũng khoái. Rồi chẳng hiểu do “PHPLeak” từ đâu, một bữa nọ tôi được một bạn trẻ gọi điện khen cái đĩa tuyển tập phần mềm của tôi quá đã. Tôi hỏi ở đâu mà có, bạn ấy nói mua ở một cửa hàng đĩa tin học trên đường Bùi Thị Xuân. Chắc có anh bạn nào cho ai mượn cái đĩa tôi tặng rồi người đó khoái quá mà tiếp tay truyền bá. Coi như một cơ duyên.

Giao diện menu chính của các đĩa PHP New Softs. Chỉ cần click chuột là cài đặt phần mềm.

Từ đó, bộ đĩa PHP New Softs ra đời. Để cho mọi người thường xuyên có các phiên bản phần mềm mới nhất, mỗi tháng tôi đều cập nhật phiên bản đĩa mới. Nghề chơi nào cũng lắm công phu. Tôi tốn rất nhiều thời gian cho bộ đĩa này, cứ hễ xong công việc làm báo là tôi miệt mài chăm chút cho chúng. Mỗi tháng hồi đó tôi tốn cả triệu đồng cước Internet vì phải download phần mềm về cập nhật. Để bù khoản này, tôi phải cày thêm trên các báo lấy nhuận bút. Tôi chỉ viết về tin học chớ không hề có kinh doanh bất cứ món gì về tin học. Tình thương mến thương mọi lúc, mọi nơi. Tôi nói với các tiệm đĩa rằng tôi cung cấp đĩa gốc miễn phí cho họ thì họ phải bán đĩa với giá vừa phải cho mọi người – nhất là giới sinh viên, học sinh có thể mua xài. Một sáng nọ, một fan của tôi là bác sĩ Đỗ Minh Tuấn từ Bình Định lặn lội vào Saigon thăm tôi, khi tới địa chỉ nhà tôi thấy là một chung cư, bạn không dám gọi cửa vì sợ lộn nhà, lâu nay cứ nghĩ “tôi giàu sụ nhờ bộ đĩa, phải ở biệt thự kia chớ”. Sau khi biết chuyện và được tận mắt chứng kiến tôi sống ra sao, thỉnh thoảng bạn lại gởi quà quê vô gọi là góp phần bồi dưỡng cho tôi. Một lần khác, không biết ở đâu có tin đồn tôi di dân sang Mỹ, mấy tiệm bán đĩa xôn xao vì lo từ nay không còn có đĩa PHP New Softs nữa. Sau đó vài năm, anh Hùng – chủ tiệm vi tính LH và cháu của anh Lê Hoàn hàng tháng có phụ tôi một phần cước Internet bởi lúc đó chi phí tăng lên khủng khiếp!

Bìa hộp đựng các đĩa CD PHP New Softs.

Bộ đĩa PHP New Softs gồm có 3 đĩa đánh số 1, 2 và 3. Tôi cũng đã biên soạn xong 2 đĩa số 4 và 5. Nhưng sau khi Việt Nam chính thức tham gia Công ước bản quyền trí tuệ Berne vào cuối năm 2004, tôi quyết định ngừng cuộc chơi – không cập nhật bộ đĩa PHP New Softs nữa. Lúc đó, Internet cũng phổ cập và mặt bằng trình độ tin học chung của người Việt mình cũng đã cao hơn.

Tất nhiên, không ra đĩa PHP New Softs nữa, không có nghĩa là tôi “từ nay Lan đành cắt đứt dây chuông cùng Điệp”, hết đam mê với sứ mạng truyền bá tri thức tin học. Máu OS mà, họa chăng có thay máu thôi. Lúc đó, tôi có website phphuoc.com và đang làm cho tạp chí e-CHÍP cũng như cộng tác mảng tin học với một số tờ báo, tạp chí khác. Tôi vẫn tiếp tục làm thằng mõ vác tù và IT đi rao khắp làng trên xóm dưới, từ nước trong tới nước ngoài, chắc cú là cho tới khi nào tới Expired Date phải chuyển hộ khẩu ra Bình Hưng Hòa mới đành bó tay. “Kiếp sau nếu có làm người. Tôi xin vẫn được rong chơi ai-tì”.

Nhân dịp nhớ chuyện xưa này, tôi xin được gởi lời tri ân từ đáy tim mình tới tất cả các bạn đã nhiệt tình hỗ trợ, tiếp sức cho tôi trong cuộc hành trình chia sẻ tri thức IT cho cộng đồng. Tôi chịu ơn các bạn đã rộng lòng đón nhận những công việc mà tôi làm. Tôi càng biết ơn hơn với các bạn đã và đang tiếp bước tôi đem ánh sáng IT tới cho mọi người. Nếu không có tất cả các bạn, tôi chẳng thể làm nên trò trống gì! Thiệt đó!

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 30-6-2013)

VIDEO CLIP:

Phóng sự trên VTV.