Về hưu sau 30 năm quân ngũ, từng có mặt trong các đạo quân Mỹ tham chiến ở nhiều nơi trên thế giới, leo lên tới cấp bậc đại tá không quân Hoa Kỳ, có 3 bằng thạc sĩ, ông Robert Freniere, 59 tuổi, lâu nay đã trở thành một tân binh mới trong đạo quân homeless, sống “lang thang như kẻ không nhà” (lời bài hát “Đêm lang thang” của nhạc sĩ Vinh Sử) trong một chiếc xe minivan tại King Of Prussia (bang Pennsylvania).

Kể từ năm 2012, Freniere không có một công việc đàng hoàng. Mặc dù nhận lương hưu quân đội 40.000 USD một năm, ông không thể thanh toán nổi các khoản nợ nần, đặc biệt là khi chia tay vợ cách đây 2 năm. Viên cựu đại tá than rằng bill (hóa đơn) đổ về chất cao như núi (the bills mounted up). Gánh nặng là chi phí học cao đẳng cho 2 đứa con trai. Không thể về nhà, ông chất hết tài sản cá nhân của mình lên một chiếc xe minivan màu xanh (loại xe 7 chỗ ngồi).

Khi có tiền, Freniere ghé vào những motel (nhà nghỉ bên đường); lúc rỗng túi, ông tạt xe vào những công viên, chỗ trống. Thỉnh thoảng ông ngủ nhờ trên ghế sofa nhà bạn bè.

Freniere có một profile (lý lịch) thật lý tưởng. Ông có 3 bằng thạc sĩ (master) về khoa học chính trị, hình sự tội phạm và khoa chiến lược và an ninh quốc gia. Ông bắt đầu cuộc đời quân ngũ với công việc điều tra tình trạng sử dụng ma túy trong các binh lính, sau đó chuyển sang Không quân làm trong bộ phận tình báo. Năm 2000, Freniere được điều về Lầu Năm góc (Bộ Quốc phòng) làm việc. Ông kể mình có mặt trong tòa nhà này khi nó bị một chiếc máy bay hàng không do không tặc cướp và lao vào tấn công ngày 11-9-2001. Trong cuộc đời quân ngũ, ông từng tham chiến ở Somalia, Panama, Haiti, và Kuwait. Ông từng là một phụ tá đặc biệt cho Tướng Stanley McChrystal, cựu Tư lệnh quân đội Mỹ ở Afghanistan từ năm 2003 tới 2005. Sau thời gian đó, ông đã tình nguyện sang Iraq làm công việc chống khủng bố, nhưng đã phải bỏ nửa chừng vì cần giải phẫu lưng mình. Ông đã nghỉ hưu (có lẽ vì sức khỏe) vào năm 2006 và tiếp tục làm cho quân đội với tư cách hợp đồng – công việc đã đưa ông tới chiến trường Afghanistan 2 lần. (Ở Mỹ, tuổi nghỉ hưu sớm là 62 và nghỉ hưu bình thường là 67. Riêng quân nhân có thể nghỉ hưu sau 20 năm tại ngũ.)

Cựu đại tá Freniere cũng có một đời sống dân sự khá ấn tượng. Chẳng hạn, ông viết kịch bản, khởi nghiệp một số doanh nghiệp và vui thú với khả năng ngoại ngữ thiên bẩm của mình. Tuy nhiên, chướng ngại vật lớn nhất của ông là ông được chẩn đoán mắc chứng đọc khó (dyslexia) và chứng rối loạn sự tập trung dẫn tới khó kiểm soát hành vi. Đó chính là lý do mà đã làm hàng chục hồ sơ xin việc nhưng cho tới nay ông chẳng được nơi đâu chịu tuyển dụng.

Thật ra, câu chuyện của Freniere chỉ là một câu chuyện mang tính cá nhân. Do hoàn cảnh riêng và bởi sự lựa chọn riêng của mình, ông trở thành một “kẻ rong chơi cuối trời phiêu lãng”. Cái background ấn tượng của ông chỉ làm tăng thêm tính ly kỳ của câu chuyện. Nhưng phải nói rằng Freniere không phải là một homeless bình thường mà là một “kẻ vô gia cư đẳng cấp cao” (high-end homeless).

Và đây cũng chẳng phải là một câu chuyện về sự bạc đãi của xã hội. Sau khi câu chuyện về mình được đưa lên các phương tiện truyền thông đại chúng, ông Freniere thú thiệt là bây giờ ông khổ sở và khổ tâm vì được quá nhiều người quan tâm. Mỗi ngày ông nhận được hàng chục lời đề nghị cung cấp cho ông chỗ ở từ các tổ chức và cá nhân, cả các cựu binh lẫn dân thường. Có những lời đề nghị tới từ những tiểu bang xa xôi như Alaska, Tennessee, và New Mexico. Ông cho biết mình đã phải từ chối những tấm lòng như vậy. Điều mà ông cần hơn tất cả là một công việc. Có công việc có nghĩa là có thêm được ít tiền trang trải cuộc sống và tâm trạng tốt hơn do thấy mình vẫn còn làm được gì đó cho cuộc đời.  

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 16-1-2014)

Cựu đại tá Robert Freniere (trái) từng là phụ tá đặc biệt của Tướng Stanley McChrystal (bên phải). Nguồn ảnh: Internet. Thanks.