James Foley, thêm một nhà báo sinh nghề, tử nghiệp

Posted by phphuoc on August 21, 2014 in THEO DÒNG THỜI SỰ Comments Off

Cả nước Mỹ bàng hoàng. Họ đang bị sốc và đầy lo sợ trước cuộc bạo loạn kéo dài của người Mỹ da đen ở thành phố Ferguson (bang Missouri) do hậu quả của việc thanh niên da đen 18 tuổi Michael Brown bị một cảnh sát bắn chết khi đang đi cùng một người bạn trên một con đường khu dân cư chiều 9-8-2014. Và giờ họ choáng váng trước đoạn video mà phiến quân Hồi giáo cực đoan Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria (ISIS) vừa đưa lên Internet ngày 19-8-2014 cho thấy cuộc hành quyết nhà báo Mỹ James Wright Foley, người bị mất tích từ tháng 11-2012 trong khi đang tác nghiệp ở Syria.

MAN RỢ NHƯ THỜI TRUNG CỔ

Video khủng khiếp đó được ISIS đặt tên là “Một thông điệp gửi nước Mỹ” (A message to America). Nó được công bố chỉ một ngày sau khi ISIS đưa ra một thông điệp khác đe dọa sẽ nhận chìm nước Mỹ trong biển máu (we will drown all of you in blood). Lực lượng Thánh chiến Hồi giáo ISIS đã chính thức coi Mỹ là kẻ thù sau khi Tổng thống Barack Obama ngày 7-8-2014 ra lệnh cho máy bay Mỹ tấn công các mục tiêu của ISIS ở miền bắc Iraq để yểm trợ cho quân đội Iraq và lực lượng người Kurd chống lại “đạo quân đen” khét tiếng cực đoan và tàn bạo đang ngày càng lộng hành như chốn không người. ISIS cho biết chúng hành quyết nhà báo Foley là để báo thù cho các cuộc không kích của Mỹ, cũng như để cảnh cáo chính quyền Mỹ. Như lời nạn nhân nói trước khi chết, thật ra là lặp lại theo lời của kẻ hành quyết, “kẻ sát nhân thật sự” cho cái chết của anh là chính quyền Mỹ.

Không thể gọi cuộc hành quyết dã man như thời Trung cổ này là chém đầu. Bởi vì tên đao phủ đã chầm chậm dùng một con dao nhỏ, loại gọt trái cây, để cắt đầu nạn nhân, phải mất tới 7 phút (như trong đoạn video cho thấy). Người Mỹ vốn nhạy cảm chắc chắn sẽ bị chấn động mạnh khi chứng kiến cuộc hành quyết khủng khiếp đối với một đồng hương của mình. Nhưng chết cả trái tim chính là cha mẹ của nạn nhân, ông John Foley và bà Diane, cùng các người thân của Foley. Gần 2 năm qua, họ vẫn sống trong hy vọng một ngày đoàn tụ. Sau khi quyết định công khai việc mất tích của con, ông bà đã cho treo cờ Mỹ và một chiếc ruy-băng vàng trước cửa nhà mình tại Rochester (bang New Hampshire) với niềm tin và hy vọng đứa con trai lớn nhất của mình an toàn trở về nhà. Bây giờ thì tất cả đã kết thúc một cách khủng khiếp nhất.

Cha mẹ của Foley khi vẫn còn nuôi hy vọng con mình còn sống trở về.

Điều đáng trân trọng và gây nhiều xúc động là nghị lực và tấm lòng của người mẹ mất con này. Tối 19-8-2014, bà Diane đã viết trên trang Facebook “Free James Foley” những dòng thông điệp: “Chúng tôi không bao giờ có thể tự hào hơn nữa về con trai Jim của mình. Nó đã hiến dâng mạng sống mình để cố gắng cho cả thế giới biết những nỗi thống khổ mà người dân Syria đang phải gánh chịu. Chúng tôi cầu khẩn những người bắt cóc đó tha mạng cho các con tin còn lại. Giống như Jim, họ là những người vô tội. Họ không có quyền kiểm soát đối với chính sách của chính quyền Mỹ ở Iraq, Syria hay bất cứ nơi nào trên thế giới. Chúng tôi cám ơn Jim vì tất cả các niềm vui mà nó đã cho chúng tôi. Nó là một đứa con trai, một người anh, một nhà báo và một con người phi thường. Xin tôn trọng sự riêng tư của chúng tôi trong những ngày tới đây khi chúng tôi khóc thương và yêu mến Jim.”

Trong video đó, sau khi hành quyết Foley, tên sát thủ đã đưa ra một người khác mà người ta nhận ra là Steven Joel Soltoff, một nhà báo Mỹ khác cũng đang mất tích. Hắn tuyên bố số phận của nạn nhân này tùy thuộc vào quyết định tới đây của Tổng thống Obama. Sotloff, cộng tác viên của hai tạp chí Time và Foreign Policy, đã bị mất tích tại biên giới Syria – Thổ Nhĩ Kỳ năm 2013. Theo Ủy ban Bảo vệ các nhà báo ở New York, còn có 19 nhà báo khác hiện đang bị mất tích ở Syria. Người ta cho rằng nhiều người trong số họ đã bị chuyển giao cho ISIS hoặc bởi các nhóm bắt cóc đã gia nhập ISIS, hoặc bị bán cho lực lượng này.

SINH NGHỀ, TỬ NGHIỆP

Foley mất tích ngày 22-11-2012 tại Taftanaz (miền tây bắc Syria, gần biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ). Có tin nói rằng anh đã bị những tay súng thuộc nhóm Jabhat al Nusra buộc phải lên một chiếc xe. Từ đó không ai nghe tin tức gì về anh. Vào lúc bị bắt cóc, anh làm cho tờ báo GlobalPost. Nhóm Jabhat al Nusra sau đó gia nhập lực lượng ISIS.

Foley sinh ngày 18-10-1973 tại Rochester (bang New Hampshire), là người con lớn nhất trong gia đình có 5 người con. Anh tốt nghiệp Đại học Marquette University năm 1996 và Khoa Báo chí của Đại học Northwestern University năm 2008.

Nhà báo Foley.

Trước khi làm nhà báo, Foley làm thầy giáo dạy kỹ năng đọc và viết cho các tù nhân đã bị kết án tại nhà tù Hạt Cook ở Chicago.

Giống như các nhà báo Mỹ khác trưởng thành sau vụ khủng bố 11-9-2001 và giữa những cuộc chiến tranh của Mỹ ở hải ngoại, Foley đã mải mê có mặt ở Iraq, Afghanistan và những khu vực đang xung đột khác. Anh là một nhà báo tự do (freelancer), cộng tác cho một số tờ báo, hãng tin lớn như AFP, GlobalPost,… Trong 5 năm cuối đời hành nghề, anh gắn với Trung Đông. Anh từng bị lực lượng trung thành với Tổng thống Moammar Gaddafi bắt ở Libya hồi tháng 4-2011 trong cuộc nội chiến ở nước này cùng với 3 đồng ngiệp khác và được thả ra sau đó 44 ngày. Sau đó, Foley tâm sự rằng điều khiến anh buồn nhất là biết mình đang làm gia đình lo lắng. Trong một cuộc phỏng vấn sau lần bị bắt ở Libya, Foley nói mình vẫn thích được trở lại đó. Anh tâm sự là mình rất yêu nghề. Một người bạn nói rằng Foley biết rõ nghề nghiệp của mình là rất nguy hiểm, nhưng “tin vào những gì anh ấy đang làm” là đưa tin về cuộc khủng hoảng Syria.

Bạn bè mô tả Foley là một người trung thực, ham hiểu biết và điềm đạm. Nhà báo Clare Morgana Gillis viết trên một blog hồi tháng 5-2013, đúng nửa năm sau khi Foley mất tích: “Mọi người, mọi nơi, đều thích Jim ngay khi họ gặp anh.” Foley có khiếu khôi hài, rất dễ trở nên thân thiện với mọi người ngay sau cái bắt tay đầu tiên. Gillis nhận xét: “Các bà, các cô thích anh ấy với cái miệng cười hết cỡ và đôi vai rộng, và bởi vì, phụ nữ chỉ thích anh ấy thôi.”

Foley được ghi ngày mất là 19-8-2014, ngày mà bọn ISIS tung lên Internet video hành quyết anh. Kelly, người em gái của Foley, đã dùng mạng xã hội Twitter để yêu cầu mọi người không phát tán video đau lòng đó,

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 20-8-2014)

+ Nguồn ảnh: Internet. Thanks.

GIỌNG NÓI CỦA FOLEY, LỜI LẼ CHẲNG PHẢI CỦA FOLEY

Bị cho mặc bộ đồ màu cam (làm người ta liên tưởng tới những tù nhân khủng bố trong nhà tù Vịnh Guantanamo của Mỹ), với cái đầu cạo trọc, Foley đã bị bắt quỳ trên sa mạc với hai tay bị còng ngoặt sau lưng. Anh đã phải lặp lại từng lời mà kẻ hành quyết mớm cho mình. Giọng của anh vẫn mạnh mẽ, nhưng anh thường phải ngừng lại thở sâu và thỉnh thoảng như thể đang bị mắc nghẹn, cho thấy anh đang tự chống trả lại nỗi sợ hãi cùng cực của một người cận kề cái chết. Trong nội dung cái gọi là “thông điệp” của mình, Foley đã gọi chính quyền Mỹ là “những kẻ sát nhân thật sự” của mình; kêu gọi gia đình và bạn bè nổi dậy chống lại chính quyền Mỹ; mong ước giá như mình không phải là người Mỹ. Tất cả những luận điệu đó lộ rõ chất tuyên truyền của những phần tử cực đoan chống Mỹ. Khó ai tin đó là lời của Foley.

Vì sao Foley lại chấp nhận đọc những lời lẽ do bọn hành hình mình mớm cho? Phải chăng tới lúc đó, anh vẫn còn hy vọng sẽ được chúng tha mạng? Bất cứ một sinh vật nào cũng đều yêu sự sống, đấu tranh tới cùng để được sinh tồn, huống chi con người. Foley là một nhà báo yêu nghề tới mức quên cả hiểm nguy, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc anh phải là một người hùng.

Sau khi lặp lại xong những gì mà bọn hành hình bắt mình phải nói, Foley đã phải chịu đựng một bài nói đe dọa nước Mỹ của tên đao phủ. Có lẽ đó là thời gian dài nhất và khiếp sợ nhất trong cuộc đời anh. Có lẽ lúc đó anh vẫn hy vọng hắn nói xong sẽ tha mạng cho anh. Nếu như biết rằng, cuối cùng tên đao phủ vẫn kề dao vào cổ anh để làm cái việc như người ta cắt cổ một con vật, chắc chắn một người như Foley đã chẳng lặp lại những lời mà bọn hành hình mớm cho như vậy. Chắc chắn các đồng hương người Mỹ của Foley hiểu cho anh, đó không phải là những lời của chính anh. Và hãy để cho anh an nghỉ.

Đây là những lời nói cuối cùng của Foley trong video mà bọn ISIS công bố. Chủ yếu để các bạn làm tư liệu tham khảo. Tôi không muốn dịch chúng. Bởi chúng quá tởm lợm và rõ ràng không phải là những lời của Foley.

‘I call on my friends family and loved ones to rise up against my real killers, the US government. For what will happen to me is only a result of their complacency and criminality.

‘My message to my beloved parents: save me some dignity and don’t accept any (unclear, possibly says media) compensation for my death, from the same people who effectively hit the last nail in my coffin with a recent aerial campaign in Iraq.

‘I call on my brother John, who is/was (this part is also unclear) member of the US Air Force, think about what you are doing, think about lives you destroy including those of your own family.

‘I call on you John, think about who made the decision to bomb Iraq recently and kill those people, whoever they may have been.

‘Think John, who did they really kill? Did they think about me, you our family when they made that decision?

‘I died that day John, when your colleagues dropped that bomb on those people – they signed my death certificate.

‘I wish I had more time, I wish I could have the hope of freedom and see my family once again, but that ship has sailed. I guess all in all, I wish I wasn’t American.’

NHỮNG PHẦN TỬ CỰC ĐOAN HỒI GIÁO ANH

Theo báo Anh Daily Mail (19-8-2014), điều đáng chú ý là kẻ trực tiếp hành hình Foley nói tiếng Anh hoàn hảo như thể một người Anh. Hắn có giọng của người Luân Đôn hay miền nam nước Anh. Một số chuyên gia nhận ra tiếng Anh của hắn còn có ngữ điệu thô của Bắc Mỹ. Họ hồ nghi hắn đã chuyển qua Anh từ hồi còn rất nhỏ.

Cũng theo tờ báo Anh này, một chuyên gia về chủ nghĩa thánh chiến Hồi giáo nhận xét: những kẻ cực đoan Anh thuộc loại “những chiến binh xấu xa nhất và to mồm nhất” trong hàng ngũ chỉ huy của ISIS. Shiraz Maher, một chuyên gia thuộc Trung tâm Quốc tế nghiên cứu chủ nghĩa cực đoan thuộc Đại học King’s College ở Luân Đôn, cho biết: Những phần tử Hồi giáo phái Sunni từ Anh đang tham gia trong các cuộc xung đột “trong mọi cách”. Chúng có thể là những kẻ đánh bom liều chết hay những kẻ hành quyết. Phải chăng một tên chiến binh thánh chiến Hồi giáo Anh đã ra tay hành quyết nhà báo Mỹ Foley? Phải chăng điều này còn là một âm mưu gây chia rẽ giữa hai nước đồng minh thân cận như anh em, nhưng xưa nay vẫn bằng mặt mà chẳng bằng lòng với nhau?

Foley trước lúc bị hành quyết.

Tên đao phủ cắt ơổ nạn nhân.

Thi thể Foley sau khi bị hành quyết với cái đầu bị cắt lìa đem đặt trên lưng.

Một nhà báo Mỹ khác đang bị ISIS đe dọa là nạn nhân tiếp theo.

James Foley.

James Foley.

James Foley.

VIDEO CLIP :

(Xin vui lòng đừng xem clip bên dưới nếu như bạn yếu tim và quá nhạy cảm. Tôi chỉ đưa ra với mục đích cho thấy bọn quỷ đội lốt người ISIS man rợ ra sao.) UPDATED: Do tính chất nhạy cảm của video này và tuân thủ luật định chung, tôi xin phép giữ video này ở chế độ cá nhân để lám tư liệu. Xin các bạn thứ lỗi.