Hóa đơn điện tử đang là một trong những điểm nóng trên mạng hiện nay. Theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP được Chính phủ ban hành ngày 20-3-2025, từ ngày 1-6-2025, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng bắt buộc phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế. Đây là một quyết định được coi là đánh dấu bước chuyển quan trọng trong công tác quản lý hóa đơn, chứng từ đối với hộ kinh doanh cá thể.

Nhưng rõ ràng, việc triển khai quy định mới này trong thời gian đầu đã gặp nhiều khó khăn. Ngoài chuyện mới mẻ, chưa quen, việc triển khai hóa đơn điện tử còn có những vướng mắc. Sự thông suốt và tâm lý của người kinh doanh nhỏ lẻ còn nhiều bất cập. Ở đây, chúng ta chỉ nói tới khía cạnh công nghệ.

Ảnh do AI ChatGPT tạo. Thanks.

Để có thể xuất hóa đơn điện tử, người bán cần phải có một loạt thiết bị và ứng dụng phần mềm, như máy tính tiền có tính năng xuất hóa đơn, phần mềm hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, chữ ký số, phần mềm quản lý bán hàng,… Đó là những thứ người bán hàng cần phải đầu tư, nghĩa là phải tốn tiền để sử dụng. Đặc biệt là máy in hóa đơn, hóa đơn điện tử và chữ ký số là những thứ người bán phải mua dùng.

Vì lợi ích chung, Nhà nước – cụ thể là các cơ quan chức năng – cần phải có những giải pháp hỗ trợ người kinh doanh nhỏ lẻ trong việc tuân thủ các quy định về bán hàng và hóa đơn, chứng từ. Nếu không thể miễn phí thì Nhà nước cũng cần có những chính sách trợ giá, hỗ trợ cho người kinh doanh nhỏ lẻ. Giải pháp khả thi nhất là có được sự tham gia của các doanh nghiệp công nghệ lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp công nghệ của nhà nước.

Thực tế, hiện nay đã bắt đầu có những doanh nghiệp có liên quan đã nhanh chóng đưa ra những chương trình hỗ trợ, những gói dịch vụ riêng với giá rẻ cho các hộ kinh doanh, người bán hàng nhỏ lẻ. Như Tập đoàn VNPT đã công bố gói hỗ trợ đến hết năm 2025 dành riêng cho hộ kinh doanh, như: miễn phí hoàn toàn phần mềm hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, chữ ký số từ xa, phần mềm kế toán và phần mềm quản lý bán hàng. Viettel cho biết Tập đoàn đang tính toán gói cước để 80% các hộ kinh doanh có thể sử dụng được; trong trường hợp đặc biệt (20% còn lại) sẽ được giảm giá. Công ty Công nghệ Sapo đã phát triển gói combo Sapo 6870, phần mềm bán hàng miễn phí trên điện thoại, tích hợp sẵn ký số và hóa đơn điện tử, hướng tới tiểu thương, hộ kinh doanh nhỏ lẻ chưa quen công nghệ, giúp họ tuân thủ quy định chỉ với một thiết bị di động thông minh, không cần thêm máy tính, thiết bị ký số hay hạ tầng chuyên dụng.

Cục Thuế ngày 19-6-2025 đã tổ chức hội nghị và đặt hàng với các doanh nghiệp có liên quan. Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, cho rằng cùng với sự tiện ích, dễ sử dụng thì chi phí phần mềm hóa đơn điện tử làm sao cho phù hợp. Đây là một trong những vấn đề các hộ kinh doanh đặt ra cho cơ quan thuế và các nhà cung cấp giải pháp.

Việc triển khai hóa đơn điện tử cũng chính là một công việc mà các tổ “xóa mù công nghệ” hay “bình dân học vụ số” tại cơ sở cần tích cực tham gia trợ giúp tận tay từng người kinh doanh nhỏ lẻ.

Ở hầu như các nước tiên tiến trên thế giới, việc xuất hóa đơn khi bán bất cứ món hàng, cung cấp bất cứ dịch vụ gì từ lâu đã là chuyện bình thường. Một bà người Việt định cư ở Mỹ nói rằng: “Một thời gian rồi người bán kẻ mua ở Việt Nam cũng sẽ quen với chuyện hóa đơn mà thôi.”

Bài đã in trên báo Người Lao Động Chủ nhật 22-6-2025 và trên báo NLĐ Online.

NGÔ LÊ