Ngày 9-7-2025, anh bạn T. tới một bưu cục tại TP HCM để gửi một bưu kiện cho người nhà ở TP Cần Thơ (mới). Nhưng nhân viên bưu cục đề nghị anh nên ghi địa chỉ cũ tại tỉnh Sóc Trăng để giao phát chính xác hơn. Lúc đó đã 9 ngày sau khi tỉnh Sóc Trăng hợp nhất với TP Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang thành TP Cần Thơ (mới).

Nhiều nơi quy định người dân trình nơi cư trú của mình dựa trên ứng dụng định danh điện tử VNeID. Nhưng dữ liệu gốc tại một số tính năng của ứng dụng vẫn còn rối. Như ở trường Nơi thường trú và Nơi ở hiện tại tuy đã cập nhật chính xác phường mới, lại vẫn giữ tên khu phố cũ. Tính năng Căn cước Điện tử cũng lâm vào tình trạng tương tự. Ngoài ra, trường Nơi sinh bị bỏ trống, có người lại bị dùng tên địa danh nơi sinh cũ ghi vào Nơi tạm trú dù chẳng hề có tạm trú ở đó.

Theo Cục Thuế (Bộ Tài chính), bắt đầu từ ngày 1-7-2025, người Việt Nam đã được cấp số định danh cá nhân theo quy định của Luật Căn cước công dân sẽ sử dụng số này thay cho mã số thuế (MST) trong các giao dịch với cơ quan thuế. Không chỉ cá nhân mà cả hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh cũng sẽ sử dụng số định danh của người đại diện để thực hiện nghĩa vụ thuế thay vì dùng MST như hiện nay. Nhưng vào ngày 9-7-2025, khi tra cứu trên các công cụ online, MST cá nhân vẫn còn thể hiện theo MST cũ.

Có một điều đáng ghi nhận là trong những ngày qua, ngày càng có thêm nhiều dịch vụ, ứng dụng online giúp người dân có thể dễ dàng tra cúu tên của địa danh, địa chỉ cũ và mới (sau sáp nhập). Nhiều ứng dụng đã dùng trí tuệ nhân tạo (AI) để giúp cho việc tra cứu nhanh và chính xác hơn.

Một trong những đơn vị đi đầu là Đài Truyền hình TP HCM HTV, hồi hạ tuần tháng 6-2025 đã xây dụng trang web tra cứu nhanh thông tin 168 phường, xã, đặc khu của TP HCM mới (sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu). Người tra cứu chỉ cần nhập tên của của tỉnh thành, quận huyện, và phường xã là có thể tìm được địa danh mới.

Bưu điện Việt Nam đã phát triển công cụ chuyển đổi tự động giữa địa chỉ cũ – mới (https://diachi.vnpost.vn/), cho phép người dùng sử dụng cả hai dạng địa chỉ cũ và mới. Công cụ đã được tích hợp trực tiếp trên ứng dụng My Vietnam Post. Tổng công ty cho biết đã tổ chức kiểm thử hệ thống quy mô toàn quốc và đào tạo 100% nhân viên, bưu tá tại các điểm phục vụ để nắm vững quy trình xử lý địa chỉ theo danh mục mới.

Trong khi đó, Tập đoàn Viettel ra mắt trợ lý AI sử dụng qua web, giúp tra cứu mọi thông tin về đơn vị hành chính mới cho toàn dân, tại trang web https://tracuuphuongxa.trolyao.org/. Bạn chỉ cần nhập câu hỏi về địa chỉ, địa danh mới hay cũ vào Trợ lý ảo tra cứu đơn vị hành chính mới là AI sẽ cho ra kết quả. Đặc biệt là ứng dụng còn cung cấp thông tin chi tiết về việc thay đồi địa chỉ này và kèm cả đường dẫn để xem bản đồ.

Rõ ràng ngày càng có thêm nhiều tổ chức, doanh nghiệp không thuộc cơ quan quản lý nhà nước tích cực và chủ động tham gia giúp cả cơ quan chính quyền lẫn người dân xử lý những vướng mắc ban đầu sau cuộc “đại sắp xếp” bộ máy quản lý hành chính trên quy mô cả nước này.

Tất nhiên, người dân cần thận trọng lựa chọn các nhà cung cấp dịch vụ, ứng dụng có uy tín và chính thống để bảo đảm sự chính xác và sự an toàn thông tin cá nhân. Cơ quan chức năng cũng cần quan tâm kiểm tra để có thể kịp thời xử lý những đối tượng lợi dụng để thu thập thông tin người dùng hay gây rối ren.

Bài đã in trên báo Người Lao Động Chủ nhật 13-7-2025 và trên báo NLĐ Online.

NGÔ LÊ