U.S. President Barack Obama pauses during a press conference with Japan’s Prime Minister Shinzo Abe (not pictured) after a bilateral meeting during the 2016 Ise-Shima G7 Summit in Shima, Japan May 25, 2016. REUTERS/Carlos Barria

Chiều tối 25-5-2016, ngay sau khi vừa bay từ TP.HCM kết thúc chuyến thăm 3 ngày ở Việt Nam sang đến Nhật Bản, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã có cuộc gặp với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe để thảo luận về những vấn đề giữa đôi bên. Hai vấn đề khiến ông Obama nhức đầu là về việc quân đội Mỹ đóng quân trên đất Nhật Bản và sự kiện Mỹ ném hai quả bom nguyên tử xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki hồi thượng tuần tháng 8-1945 trong những ngày cuối cùng của cuộc Chiến tranh thế giới thứ 2 phía Thái Bình Dương. Ngay sau cuộc nói chuyện, hai nhà lãnh đạo Mỹ và Nhật Bản đã có cuộc họp báo chung.

Có thể nói rằng, nếu như trong những ngày thăm Việt Nam, ông Obama hạnh phúc bao nhiêu trước tình cảm nồng ấm của người dân Việt dành cho ông và Hoa Kỳ, thì sang Nhật Bản, nhà lãnh đạo Mỹ nhức đầu bấy nhiêu trước những vấn đề nhạy cảm Mỹ – Nhật. Ông đã phải đối mặt với những cuộc biểu tình của những người dân Nhật luôn muốn Mỹ phải chính thức xin lỗi về vụ ném bom nguyên tử năm xưa và đòi Mỹ không đóng quân thường trú trên lãnh thổ Nhật Bản nữa. Ngay từ cả tuần trước, hàng ngàn người Nhật Bản đã kéo biểu tình tại thủ đô Tokyo và một số nơi khác để phản đối cuộc họp G7 tại Nhật Bản và chuyến thăm Hiroshima của Tổng thống Hoa Kỳ. Tất nhiên cả ông Obama lẫn ông Abe đều chẳng có gì lạ về những hoạt động phản đối như vậy.

Cảnh sát Nhật Bản kiểm soát cuộc biểu tình chống Hội nghị G7 của 28 người Nhật Bản tại thành phố Shima (tỉnh Mie) ngày 25-5-2016. (AFP / TOSHIFUMI)

Về chuyện bom nguyên tử, theo kế hoạch đã công bố, ngày 27-5, sau khi kết thúc Hội nghị thượng đỉnh G7 Summit Japan 2016 của các nguyên thủ Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển lớn nhất thế giới diễn ra trong 2 ngày 26 và 27-5-2016 trên đảo nhỏ Kashiko ở vùng Ise-Shima thuộc tỉnh Mie (miền đông Nhật Bản), ông Obama sẽ trở thành vị Tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đến thăm thành phố Hiroshima. Chuyện ông có nói lời xin lỗi người Nhật hay không là chuyện hạ hồi phân giải (hầu như là không thể xảy ra). Chính phủ hai nước đều hy vọng chuyến thăm lịch sử này sẽ cho thấy sự liên minh mạnh mẽ hơn giữa hai nước từng là kẻ thù của nhau trong thời chiến tranh trước đây.

Báo International Business Times (25-5-2016) dẫn lời Nhà Trắng nói rằng Tổng thống Omaba muốn dùng chuyến thăm lịch sử và mang tính biểu tượng tới Hiroshima này như một cơ hội để “làm đậm nét hơn sự nỗ lực không ngừng nghỉ của ông trong việc theo đuổi xây dựng hòa bình và an ninh của một thế giới không có vũ khí hạt nhân”.

Nhưng mấu chốt vẫn là chuyện lính Mỹ đóng ở Nhật Bản, ông Obama phải giải quyết vụ mới nhất là việc một công nhân dân sự tại một căn cứ quân sự Mỹ bị bắt giữ vì liên quan tới vụ sát hại một phụ nữ trẻ Nhật Bản trên đảo Okinawa (phía nam Nhật Bản). Trước nay đã có không ít lần xảy ra căng thẳng và rắc rối giữa hai nước về những hành vi vi phạm pháp luật, quấy rối tình dục của lính Mỹ đóng ở Nhật Bản. Nóng nhất là đảo Okinawa, nơi đóng quân của gần 75% số lính Mỹ thường trực ở Nhật Bản. Bao nhiêu năm nay, có những người Nhật vẫn phản đối sự hiện diện của các căn cứ Mỹ với lý do chúng gây ô nhiễm, ồn ào và xảy ra những vụ phạm tội với nạn nhân là cư dân địa phương. Vụ một nữ sinh Nhật Bản 12 tuổi bị lính Mỹ cưỡng hiếp năm 1995 đã làm bùng nổ những cuộc biểu tình khổng lồ chống việc Mỹ đóng căn cứ ở Nhật Bản. Kết quả dẫn tới một thỏa thuận năm 1996 giữa hai nước về việc di chuyển căn cứ không quân của thủy quân lục chiến Mỹ ở Futenma đi nơi khác và bắt đầu những bước giảm bớt quân Mỹ đóng trên đất Nhật Bản.

Theo báo chí Nhật Bản, thi thể của người phụ nữ bị mất tích ngày 28-4-2016 đã được phát hiện ngày 19-5-2016. Một cựu thủy quân lục chiến Mỹ nay là lao động dân sự tại căn cứ không quân Kadena ở Okinawa đã bị cảnh sát bắt giữ vì tình nghi quăng thi thể nạn nhân.

Thật ra với quân số khoảng 50.000 binh lính Mỹ hiện đang đóng trên lãnh thổ Nhật Bản, chuyện phạm pháp do công dân Mỹ gây ra là khó tránh khỏi, nhưng được ghi nhận là với tỷ lệ cực thấp so với người bản xứ. Vì thế, trong cuộc gặp Tổng thống Obama, Thủ tướng Abe đã đề nghị Hoa Kỳ tăng cường hơn nữa các biện pháp phòng tránh tội phạm trong lính Mỹ ở Nhật Bản. Trong một cuộc họp báo, ông Abe nói: “Với tư cách Thủ tướng Nhật Bản, tôi đã nghiêm khắc phản đối với Tổng thống Obama về sự việc vừa qua ở Okinawa. Tôi cảm thấy phẫn nộ mạnh mẽ về tội ác ích kỷ và hèn hạ này.”

Trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Abe sau cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Nhật Bản, Tổng thống Obama nói rằng: “Tôi đã bày tỏ những lời chia buồn chân thành nhất và những sự ân hận sâu sắc nhất của mình… Hoa Kỳ sẽ tiếp tục hợp tác đầy đủ với cuộc điều tra này và bảo đảm rằng công lý sẽ được thực thi theo hệ thống luật pháp Nhật Bản.”

U.S. President Barack Obama attends a press conference with Japan’s Prime Minister Shinzo Abe after a bilateral meeting during the 2016 Ise-Shima G7 Summit in Shima, Japan May 25, 2016. REUTERS/Carlos Barria

US President Barack Obama(L) shakes hands with Japanese Prime Minister Shinzo Abe during the Group of Seven (G7) summit meetings in Shima on May 25, 2016. / AFP PHOTO / JIM WATSON

President Obama shakes hands with Japan’s Prime Minister Shinzo Abe during a press conference after a bilateral meeting during the 2016 Ise-Shima G7 Summit in Shima, Japan May 25, 2016. REUTERS/Carlos Barria

Mặc dù sau 3 ngày thăm Việt Nam với lịch làm việc dày đặc và với những chuyến bay dài liên tục, Tổng thống Obama vẫn dành buổi tối 25-5 để giải quyết những vấn đề song phương với Nhật Bản nhằm sang ngày 26-5 cả hai nhà lãnh đạo có thể tập trung tâm trí cho các thách thức của thế giới trong Hội nghị G7. Chiều tối 27-5, sau khi kết thúc cuộc gặp G7 năm 2016, Tổng thống Obama sẽ lại phải tiếp tục tập 2 trong các vấn đề song phương với Nhật Bản tại Hiroshima để rồi ngay trong đêm đó bay trở về Hoa Kỳ.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

+ Ảnh: Internet. Thanks.

Xin mời xem video cuộc biểu tình ngày 22-5-2016 của hàng ngàn người dân Tokyo chống Hội nghị G7 ở Nhật Bản và chuyến thăm Hiroshima của Tổng thống Obama: