Tôi khoái cách đặt vấn đề về giải quyết vấn đề của bà cố vấn Tô Thụy Diễm Quyên này. Bà Cố vấn giáo dục toàn cầu của Tập đoàn Microsoft chia sẻ trên báo Tuổi Trẻ (20-11-2018) rằng: “Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã cho thấy kỹ năng giải quyết vấn đề là kỹ năng quan trọng nhất trong thời đại hiện nay. Khi có được kỹ năng này, bạn có thể làm việc ở bất cứ ngành nghề nào, quốc gia nào và thời đại nào.” Bà Cố vấn của Microsoft ủng hộ việc học trò được cùng thầy cô rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề ngay từ ghế nhà trường.

Thay vì chỉ bám theo sách vở, giáo trình học lý thuyết viễn vông và tùm lum tà la thứ vô bổ ích, thầy trò cần có nhiều thời gian cùng nhau đưa ra những vấn đề cụ thể và thiết thực rồi tìm giải pháp mà mình coi tối ưu nhứt để giải quyết những vấn đề ấy. Đó chính là kế sách tương lai khi trò được nhà trường rèn luyện những kỹ năng đế sống sau này.

Mấy đứa nhỏ con cháu bạn bè tôi ở Mỹ ngay từ bé xíu đã được học cách giải quyết vấn đề. Nhỏ học theo cách nhỏ. Nhìn mấy đứa nhỏ xíu học trên sân chơi gío thông cách đi đường, lái xe mà hiểu rằng nhờ vậy mà chúng nhập tâm, lớn lên sẽ có ý thức an toàn giao thông hơn. Ngay cả các kỹ năng sơ tán khi gặp hỏa hoạn, thiên tai cũng được thực hành đều đặn, trở thành quán tính. Vậy là tốt cho tất cả.

Nguyên lý giáo dục kỹ năng giải quyết vấn đề, đặc biệt làm việc tập thể (teamwork), được áp dụng xuyên suốt cả hệ thống giáo dục ở các nước tiên tiến. Nó giúp nhà trường đào tạo cho xã hội những con người thực hành. Chỉ có số rất ít là những nhà nghiên cứu dạng lý thuyết. Phải chăng đây là một trong những nền tảng giúp nước người ta thêm giàu mạnh và văn minh?

Tôi nhớ lại lúc làm chủ biên tại Tp.HCM cho báo Long An Cuối Tuần hồi thập niên 1980, tôi có dịp cộng tác với thầy Võ Đại Mau (thân phụ của nhạc sĩ Hoai An). Thầy có mấy lần đến nhà tôi ở Chợ Lớn và tặng cà bộ sách cách giải Toán do thầy biên soạn, lúc đó rất hot. Tôi tâm đắc nguyên tắc dạy toán của thầy. Thầy Mau không dạy trò cách giải từng bài toán, mà tập trung dạy cho trò kỹ năng giải từng dạng toán. Mục đích là làm sao chỉ cần giải được một bài toán là sau đó trò khi đọc đề toán sẽ nhận ra ngay và hiểu mình cần giải ra sao.

Hồi ở tòa soạn, cứ sau khi báo phát hành, bộ phận biên tập Kinh tế của tôi đều ngồi lại mổ xẻ từng tin, từng bài, từng ảnh, có cả tham khảo báo bạn. Làm sao cho phóng viên biết cách xử lý trong những tình huống khác nhau, tại sao lại viết thế này, tại sao nên đứng chụp ảnh ở góc này, nên khai thác sự việc này theo hướng nào,… Đó là rèn kỹ năng. Cứ rèn tới rèn lui, tích tiểu thành đa mà đôi bạn cùng tiến.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

+ Ảnh: Từ báo Tuổi Trẻ 20.11.2018.