Hôm nay 5-9-2019, học sinh phổ thông ở Việt Nam chính thức bước vào năm học mới 2019-2020 với lễ khai giảng được tổ chức sau khi thầy trò đã tựu trường rải rác nhiều tuần trong tháng 8-2019. Tôi viết những dòng này khi các trường trung học gần nhà vang vang tiếng loa phát lễ khai giảng sắp diễn ra. Chiều tối qua, tôi đã được hưởng ké qua loa các hoạt động tập dượt cho lễ khai giảng.

Chúc các thầy trò thế hệ đàn em tôi một năm học mới tốt lành cho tất cả.

Báo chí đưa tin: Trong chuyến thăm thầy trò vùng lũ Quan Sơn – Thanh Hóa trước thềm năm học mới, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ hỏi học sinh: “Các con muốn khai giảng xong rồi mới đi học hay đi học rồi mới khai giảng như thế này?”. Các em học trò đã trả lời vô tư: “Con muốn khai giảng rồi mới đi học”. Và ông Bộ trưởng đã hứa sẽ trả lại ngày khai giảng đúng nghĩa cho các em. Nhưng sớm nhất và có giữ đúng lời hứa thì cũng phải vào năm học tới. Còn ngày này năm nay vẫn tiếp tục là “ngày khai giảng quốc dân sau ngày tựu trường miễn cưỡng”.

Phần mình, tôi không thích dùng chữ “khai giảng” cho sự kiện này. Tôi thích chữ “khai trường” hơn. “Khai trường” đặc trưng cho sự kiện bắt đầu năm học mới của các ngôi trường, gồm cả thầy trò và tất tần tật mọi người có liên quan – và một năm học chỉ có 1 lần. Còn “khai giảng” có thể dùng bất cứ lúc nào và cho bất cứ sự kiện gì có dạy học, như các lớp học, khóa học của bất cứ người lớn kẻ nhỏ, ngành nghề nào.

Nhân dịp này, tôi xin phép chia sẻ những hình ảnh về ngôi trường mà tôi từng học thời trung học ở tỉnh Kiến Tường trước 1975 (nay là thị xã Kiến Tường, tỉnh Long An). Đây là ảnh chụp lớp tôi, lớp Đệ Thất A3 (nay gọi là 6A3) niên khóa 1969-1970 tại trường Trung học Công lập Kiến Tường. Tôi là cậu học trò 13 tuổi đứng thứ 3 bên phải ở hàng trên, bên cạnh cậu bạn đội nón tên Nguyễn Hữu Long (cậu bạn thân như anh em này đã chết ngay trên tay tôi vì một trận pháo kích trên đường về nhà sau khi tan lễ Chủ nhật). Cô giáo trong ảnh (ở bên phải) là cô giáo dạy Anh văn Nguyễn Thị Bích Thủy, giáo sư hướng dẫn (nay gọi là giáo viên chủ nhiệm), hiện định cư tại California (Hoa Kỳ).

PHẠM HỒNG PHƯỚC