Có lẽ chưa bao giờ vấn nạn hàng giả, hàng nhái bán trên Internet lại nóng và gây bức xúc như hiện nay. Tình hình nghiêm trọng tới mức Thủ tướng Chính phủ trong vòng hai ngày 15 và 17-5-2025 đã phải ban hành 2 văn bản chỉ đạo về việc chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ trong tình hình mới.

Cơ quan chức năng cũng liên tục xử lý và khám phá những vụ quảng cáo, sản xuất, kinh doanh hàng giả quy mô “khủng” – thậm chí có mạng lưới khắp cả nước và diễn ra trong nhiều năm qua.

Ảnh chụp màn hình từ Internet. Thanks.

Nhức nhối nhất là chuyện kinh doanh hàng giả trên mạng xã hội, các nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) và các trang web. Những kẻ kinh doanh hàng giả lợi dụng những ưu thế của thương mại điện tử như dễ ẩn danh, có sức lan tỏa cực rộng. Và họ dùng đủ mọi mánh lới để có thể qua mắt công tác quản lý, giám sát của cơ quan chức năng.

Theo Bộ Công an, hiện nay về luật định, nhiều quy định về trách nhiệm hình sự đối với hành vi sản xuất và kinh doanh hàng giả còn quá nhẹ, chưa đủ tính răn đe, chưa phù hợp với tình hình, diễn biến của tội phạm, chưa phù hợp với tình hình phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, chưa góp phần giải quyết các vấn đề gây bức xúc trong xã hội,… Vì thế, trong Dự thảo Bộ Luật Hình sự (sửa đổi), Bộ Công an đã đề xuất tăng mức phạt và một số tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự đối với tội sản xuất, buôn bán hàng giả.

Tất nhiên, việc phòng, chống hàng giả trên mạng chỉ có thể đem lại hiệu quả thật sự khi có sự phối hợp của cả ba bên: cơ quan chức năng Nhà nước, sàn TMĐT và người tiêu dùng. Các cơ quan chức năng (hiện đã có nhiều đơn vị phụ trách) cần phải luôn tăng cường hoạt động của mình và xử lý nghiêm minh theo luật định, đồng thời nhanh chóng xử lý khi có người phản ánh. Các sàn TMĐT phải chấn chỉnh lại công tác quản lý, quy trình kiểm tra để góp phần ngăn chặn các cửa hàng kinh doanh hàng giả; đồng thời chính các sàn TMĐT cũng phải chịu trách nhiệm liên đới và bị xử phạt nặng nếu để xảy ra tình trạng kinh doanh hàng giả do sự lỏng lẻo, thiếu trách nhiệm của mình. Một khi nắm chắt được nhân thân của người bán hàng, sàn TMĐT có thể hỗ trợ cơ quan chức năng xử lý khi xảy ra vi phạm. Đặc biệt, chính người tiêu dùng cũng phải tỉnh táo và thông minh khi tìm mua hàng trên mạng. Nói gì thì nói cũng phải chỉnh lại cái tâm lý ham mua hàng rẻ, phải cảnh giác khi giá hàng chênh lệch quá bất thường so với giá thị trường. Và người tiêu dùng phải thông báo cho sàn TMĐT, cơ quan chức năng khi phát hiện hàng giả (đương nhiên phải chịu trách nhiệm về thông tin của mình để tránh tình trạng lạm dụng mà phá hại người bán).

Hoạt động kinh doanh hàng giả nói chung, nếu không có giải pháp ngăn chặn, kéo giảm một cách hiệu quả, chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới nền kinh tế số, tới thương mại điện tử – một xu thế thời đại toàn cầu. TMĐT không ngừng tăng trưởng và có tiềm năng rất lớn. Theo báo cáo của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), TMĐT Việt Nam tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng ở mức 18-25% mỗi năm. Năm 2024, quy mô thị trường đạt trên 25 tỷ USD (tăng 20% so với năm 2023), chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước. Vì thế, việc làm lành mạnh, trong sạch TMĐT sẽ giúp cho loại hình kinh tế này phát triển tốt hơn và bền vững hơn.

Bài đã in trên báo Người Lao Động Chủ nhật 1-6-2025 và trên báo NLĐ Online.

HOÀI XUÂN