Mùa tựu trường 2025 này, các thầy trò, đặc biệt là các bạn tân sinh viên, có một cái khác lạ là được chào mời tậu những chiếc AI PC, bao gồm máy tính bàn và máy tính xách tay có khả năng xử lý AI. Đó là một xu hướng mới của thời trí tuệ nhân tạo AI.

Thị trường AI PC lúc này nóng lên không chỉ là vì nhu cầu thời thượng mà còn bởi giá bán giờ đã “dễ chịu” hơn, cộng với hàng loạt chính sách ưu đãi kích cầu. Thậm chí các nhà bán lẻ còn tạo điều kiện “mỡ dâng miệng mèo” khi khách hàng chỉ cần chịu mua là có thể mang máy về nhà với chính sách trả sau 0% lãi suất mà còn không cần phải trả trước đồng nào.

Laptop AI cho mùa tựu trường 2025 tại FPT Shop. (Ảnh: FPT Shop)

Xu hướng thị trường

AI PC thật sự tham gia thị trường thế giới chỉ mới từ năm 2024, khoảng 2 năm sau khi ứng dụng AI đầu tiên được phổ cập cho người dùng cuối là ChatGPT của OpenAI hồi cuối tháng 11-2022. Được gọi là AI PC khi máy tính cá nhân được trang bị cả phần cứng (CPU tích hợp chip xử lý AI NPU) và phần mềm (hệ điều hành hỗ trợ AI, như Windows với Copilot+, cùng với các ứng dụng AI). Hãng Intel định nghĩa AI PC là máy tính cá nhân sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để nâng cao năng suất, khả năng sáng tạo, chơi game, giải trí và nhiều lĩnh vực khác.

AI PC nhanh chóng trở thành một xu hướng toàn cầu khi các nhà sản xuất chip và linh kiện, cùng các nhà phát triển phần mềm ứng dụng tăng tốc khai thác công nghệ AI, kết hợp với việc gia tăng tích hợp các khả năng AI biên vào thiết bị cá nhân.

Theo hãng nghiên cứu thị trường Data Bridge Market Research, dù mới ra đời, thị trường AI PC toàn cầu đã đạt quy mô 50,20 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến ​​sẽ đạt 235,28 tỷ USD vào năm 2032, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 21,30% trong giai đoạn dự báo từ năm 2025 đến năm 2032.

Trong cuộc trao đổi với báo chí tại TP HCM ngày 5-8-2025, ông Peter Chang – Tổng Giám đốc ASUS Châu Á – Thái Bình Dương (Khối Kinh doanh Hệ thống), cho biết: “Thị trường AI PC đã tăng trưởng nhanh chóng trong năm qua, và chúng tôi cũng đang chứng kiến xu hướng này lan rộng tại Việt Nam. Hiện tại, chúng tôi phân loại AI PC – các PC được tích hợp NPU – thành ba nhóm thiết bị: AI phổ thông (Everyday AI PC), AI thế hệ mới (Next-generation AI PC), và AI nâng cao (Advanced AI). Nếu tính cả ba nhóm này, AI PC hiện đang chiếm khoảng 20–30% tổng thị trường PC tại Việt Nam. Trong khi đó, một số quốc gia láng giềng trong khu vực Đông Nam Á đã vượt qua mốc 50%. Mặc dù thị phần AI PC hiện tại của Việt Nam còn khiêm tốn, nhưng tiềm năng tăng trưởng là rất lớn. Người tiêu dùng Việt – đặc biệt là thế hệ trẻ – rất nhanh nhạy với công nghệ và sẵn sàng tiếp cận các tính năng mới như AI, tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng thị phần AI PC trong thời gian tới.”

Theo dự báo của hãng nghiên cứu thị trường Gartner, số lượng AI PC có thể chiếm tới 43% tổng số máy tính xuất xưởng trong năm 2025, đạt 114 triệu chiếc.

Ông Eric Lee – Giám đốc Khu vực Đông Nam Á (Việt Nam, Myanmar, Thái Lan, Campuchia, Lào), ASUS (Khối Kinh doanh Hệ thống), cho biết thêm: “Kể từ khi chiếc Copilot+ PC đầu tiên ra mắt vào năm 2024, thị phần của dòng sản phẩm này trong phân khúc tiêu dùng tại Việt Nam ban đầu chỉ dưới 1%. Tuy nhiên, đến tháng 8-2025, con số này đã tăng lên khoảng 4–5%. Riêng trong danh mục sản phẩm tiêu dùng của ASUS, tỷ lệ này thậm chí cao hơn, đạt khoảng 7–8% tổng số lượng máy bán ra tính đến tháng 8-2025.”

Theo các chuyên gia, thị trường AI PC tăng trưởng với tốc độ nhanh chưa từng có. Không chỉ do đáp ứng “cơn sốt AI” mà còn có thêm yếu tố “thời điểm”. Cụ thể là trong thời kỳ đại dịch COVID-19 cách đây ít năm, do nhu cầu phải chuyển sang làm việc online từ xa, trong khi nguồn cung ứng trên thị trường bị đứt gãy, nhiều người đã phải mua bất cứ máy tính nào có được, kể cả hàng vốn tồn kho. Bây giờ, các máy đó, đặc biệt là laptop, đã vừa cũ, vừa không còn đáp ứng được nhu cầu công việc hiện nay. Và thời điểm để thay máy mới đã tới.

Ông Eric Lee nói rằng: “Về giá bán và khả năng tiếp cận thị trường đại chúng, khoảng cách giá giữa AI PC và laptop thông thường đang dần thu hẹp. Hầu hết các nhà sản xuất CPU hiện đều nhận thấy và đẩy mạnh xu hướng AI PC. Giống như nhiều công nghệ mới khác, thế hệ đầu tiên của AI PC thường có mức giá cao hơn, nhưng khi các thế hệ tiếp theo được tung ra, giá sẽ dần dễ tiếp cận hơn. Năm 2024, phần lớn các mẫu AI PC tại Việt Nam có giá từ 28 đến 35 triệu đồng. Nhưng đến năm nay, ASUS đã có các lựa chọn chỉ từ 18–20 triệu đồng.”

Mua sắm AI PC một cách thông minh

Bình thường trong nhiều năm trước đây, laptop đã chiếm số lượng áp đảo trên thị trường PC. Chẳng hạn, trong quý 1-2024, trong tổng số 59,8 triệu chiếc PC được xuất xưởng trên toàn cầu, có tới 50,3 triệu chiếc laptop, còn máy tính bàn chỉ có 16,1 triệu chiếc (tỷ lệ 3,1:1).

Vì thế, hiện nay, laptop AI đã chiếm đa số áp đảo trên thị trường AI PC. Gartner dự báo trong năm 2026, tổng số laptop AI xuất xưởng sẽ đạt tới 102,4 triệu chiếc, trong khi chỉ có 11,8 triệu chiếc desktop AI. Riêng trong khối doanh nghiệp, laptop AI sẽ là lựa chọn duy nhất trong năm 2026.

Hiện nay, trên thị trường, người dùng có thể “rộng tay” mà lựa chọn cho mình một chiếc AI PC ưng ý, cả về nhu cầu lẫn khả năng tài chính. Các thương hiệu laptop quen thuộc như ASUS, MSI, Dell, Lenovo, HP,… đều liên tục đưa ra thị trường những mẫu AI PC mới dựa trên các vi xử lý của Intel, AMD và Qualcomm. Sức mạnh của laptop AI giờ không quá chênh lệch với desktop AI có mức giá thậm chí cao hơn. Chẳng hạn, trước đây, hiệu năng chỉ có thể đạt được trên desktop PC trong tầm giá 50–70 triệu đồng, nhưng giờ đây, có thể đạt được trên laptop có cấu hình tương đương ở mức giá khoảng 50 triệu đồng.

Các hệ thống bán lẻ cũng hợp tác với nhà sản xuất để đưa ra vô số chương trình ưu đãi kích cầu AI PC, chủ yếu là laptop AI. Chẳng hạn như hệ thống bán lẻ hàng công nghệ FPT Shop, với lợi thế có hàng trăm trung tâm laptop trải rộng khắp cả nước và mối quan hệ hợp tác với các hãng laptop lớn, trong mùa tựu trường 2025 đã triển khai chương trình “Tân Bling Đỉnh – AI Thông Minh”. Đây là chương trình có loạt ưu đãi thiết thực dành riêng cho giới trẻ, tập trung vào thiết bị tích hợp AI và dịch vụ hỗ trợ học tập hiệu quả. Không chỉ giảm giá đặc biệt cho thầy trò, FPT Shop còn áp dụng chính sách trả góp linh hoạt với lãi suất 0% và lựa chọn trả trước 0 đồng. Nhiều sản phẩm trong chương trình còn được nâng thời hạn bảo hành lên đến 3 năm.

Chính vì thị trường hiện đã có rất nhiều mẫu mã AI PC nên người dùng có thể thoải mái chọn lựa, nhưng lại dễ bị rối trí. Các chuyên gia khuyên rằng cần phải chọn mua thiết bị phù hợp với nhu cầu của mình, và thậm chí nên dự phòng khả năng đáp ứng các nhu cầu tương lai gần. Tất nhiên, do mua AI PC nên cần phải ưu tiên hóa phần cứng cho yêu cầu công việc của mình, tập trung vào CPU mạnh mẽ với các nhân AI (NPU) riêng, card đồ họa rời – lý tưởng là hỗ trợ AI – có từ 8GB VRAM trở lên, và bộ nhớ RAM ít nhất cũng 16GB hay 32GB. Ổ lưu trữ phải từ 1TB trở lên, tốt nhất là dùng loại SSD. Toàn bộ phần cứng này phải bảo đảm tương thích với các phần mềm ứng dụng AI mà người dùng cần. Dĩ nhiên, cũng phải có khả năng tương thích với thế hệ Windows 12 tới đây.

Về giá cả thì chỉ cần tìm nơi bán giá hợp lý, giá “thật” vì giá thành của AI PC giờ đã giảm đáng kể. Việc thanh toán cũng có nhiều giải pháp linh hoạt phù hợp với mọi khả năng tài chính.

Bài in trên báo Người Lao Động Chủ nhật 24-8-2025 và trên báo NLĐ Online.

ANH PHÚC