Có một “đất nước” riêng của al-Qaeda

Posted by phphuoc on January 18, 2013 in THEO DÒNG THỜI SỰ Comments Off

Sau khi Pháp chính thức đưa quân vào Mali với sự hậu thuẫn của Mỹ và nhiều nước châu Âu khác từ ngày 11-1-2013, giờ đây cộng đồng thế giới mới biết được hệ thống khủng hố Hồi giáo quốc tế al-Qaeda đã xây dựng cả một “đất nước” riêng ở miền Tây châu Phi.

Trong các hang núi sâu ở những căn cứ sa mạc xa xôi, trên các vách đứng của những ngọn núi, các tay súng Hồi giáo cực đoan đang đào sâu vào trong lòng đất, dựng lên những hệ thống phòng thủ hiểm trở để bảo vệ vùng lãnh thổ của chúng. Theo các cư dân và giới chức địa phương, al-Qaeda đã sử dụng những loại xe và công cụ chuyên dùng do các hãng xây dựng tháo chạy bỏ lại để xây dựng hệ thống các đường hầm, hào giao thông, hầm và thành lũy kiên cố.

Hồi cuối tuần qua, Pháp đã triển khai 550 quân ở Mali và thực hiện hàng loạt phi vụ không kích chống lại các tay súng Hồi giáo ở miền bắc Mali. Trước đây Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc đã kêu gọi can thiệp quân sự ở Mali khi nào các biện pháp khác không có hiệu quả. Pháp đã quyết định ra tay sau khi tình báo nước này phát hiện có 2 đoàn xe của phiến quân đang chạy xuống miền nam, trực chỉ hai thành phố Segou và Mopti, mà nếu chiếm được hai nơi này, chúng có thuận lợi hơn để đánh chiếm cả thủ đô Bamako.

Theo các chuyên gia, vùng này hiện nay là lãnh thổ lớn nhất thế giới do al-Qaeda và các đồng minh của nó kiểm soát. Robert Fowler, một người Canada cựu nhà ngoại giao LHQ từng bị al-Qaeda bắt cóc và cầm giữ 130 ngày ở Mali, cho biết: “Al-Qaeda chưa bao giờ làm chủ được Afghanistan. Bây giờ chúng đang làm chủ miền bắc Mali.”

Trong những năm qua, chi nhánh al-Qaeda ở châu Phi gọi là al-Qaeda ở xứ Maghreb Hồi giáo (AQIM) đã lẩn trốn trong các cánh rừng và sa mạc ở Mali. Từ cách đây khoảng 9 tháng, lợi dụng tình hình bất ổn chính trị ở nước này sau cuộc đảo chính quân sự, AQIM và các nhóm Hồi giáo cực đoan đồng minh đã từ các hang ổ tiến chiếm hàng loạt thành thị ở miền Bắc Mali, kiểm soát một vùng lãnh thổ gần bằng diện tích Afghanistan, nghĩa là lớn hơn cả nước Pháp.

Việc al-Qaeda xây dựng được hang ổ ở Mali gây lo sợ cho cả khu vực châu Phi này. Các chuyên gia quân sự nói rằng địa thế ở đây rất hiểm trở, gây khó khăn ngay cả cho lính đặc nhiệm được huấn luyện thuần thục. Có tin cho biết tại một hang núi rộng đủ cho nhiều xe tải đậu, các tay súng Hồi giáo đã tồn trữ tới 100 thùng xăng để sẵn sàng chiến đấu với các đạo quân quốc tế. Chúng có máy phát điện và hệ thống pin mặt trời. Nhiều chiếc xe có thể chạy trên tất cả địa hình đã được chúng gắn thêm súng lớn, thậm chí cả ống phóng tên lửa.

Trước nay chính quyền Mali không thể kiểm soát được đường biên giới dài gấp đôi biên giới giữa Mỹ và Mexico. AQIM đang có mặt không chỉ ở Mali mà còn trên cả một hành lang dài 7.000km dọc theo phần lớn vùng Sahel chạy từ Đại Tây Dương tới Biển Đỏ, qua lãnh thổ của các nước Mauritania, Niger, Algeria, Libya, Burkina Faso và Chad. Các nhân chứng cho biết các lực lượng Hồi giáo cực đoan đã khẩn trương xây dựng hệ thống phòng thủ ở đây với các phương tiện đánh cắp từ các công ty xây dựng, trong đó có số phương tiện trị giá hơn 11 triệu USD của công ty Pháp SOGEA-SATOM đang xây dựng một xa lộ do Liên minh châu Âu tài trợ ở miền bắc Mali.

Hiện nay ở miền bắc Mali có 3 tổ chức Hồi giáo cực đoan câu kết nhau cùng kiểm soát. Ngoài AQIM còn có Phong trào Thống nhất và Thánh chiến ở Tây Phi (MUJAO) đóng tại thành phố Gao và Ansar Dine đóng tại Kidal. Chúng đang mở rộng chiêu mộ thêm các tay súng, kể cả từ Mỹ và những nước phương Tây khác. Một số nguồn tin cho biết: Sau khi nhà lãnh đạo Libya Moammar Gadhafi bị lật đổ và giết chết, nhiều tay súng nước ngoài trong lực lượng của ông này đã trở về đầu quân cho các nhóm Hồi giáo cực đoan ở Tây Phi, mang theo nhiều vũ khí hùng hậu, trong đó có cả những loại tên lửa cá nhân bắn máy bay SA-7 và SA-2. Rudolph Atallah, một trung tá Không quân Mỹ nghỉ hưu và cựu giám đốc chống khủng bố ở châu Phi tại Bộ Quóc phòng Mỹ, nói đây là một nguy hiểm đáng sợ.

Từ Algeria, các tay súng AQIM chạy vào Mali từ năm 2003 sau khi bắt cóc 32 du khách châu Âu. Trong suốt một thập niên qua, các nhóm Hồi giáo cực đoan đã sử dụng vùng sa mạc rộng mênh mông ở miền bắc Mali làm nơi cầm giữ các con tin Pháp, Tây Ban Nha, Thụy Sĩ, Đức, Anh, Áo, Ý và Canada. Theo công ty tình báo toàn cầu Stratfor, bọn chúng đã thu được khoảng 89 triệu USD tiền chuộc con tin.

Liệu lần này, Pháp và các đồng minh có thể trốc gốc được hang ổ của khủng bố quốc tế al-Qaeda ở Tây Phi? Và liệu có tái diễn một Afghanistan mới ở châu Phi?

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 17-1-2013)