Đội bay trên chiếc Boeing 777-200ER chuyến bay OZ 214 của hãng hàng không Hàn Quốc Asiana Airlines từ Seoul sang San Francisco và lâm nạn trưa 6-7-2013 khi đang hạ cánh xuống sân bay SFO có 16 người, gồm 4 phi công (chia thành 2 kíp) và 12 tiếp viên. Trong nhóm tiếp viên có tới 11 nữ, tuổi từ 21 tới 42.

Càng ngày càng có thêm nhiều thông tin cho thấy các tiếp viên OZ 214 đã hành xử thật dũng cảm và chuyên nghiệp, nhờ vậy đã cứu sống được toàn bộ số hành khách còn kẹt trên máy bay trước khi máy bay bốc cháy.

Chuyến bay chở 291 hành khách. Ngoại trừ 2 nữ sinh Trung Quốc 16 tuổi bị văng ra khỏi máy bay khi phần đuôi máy bay bị gãy lìa và đã tử vong, toàn bộ số hành khách còn lại đã được sơ tán an toàn. Tổng cộng trên chuyến bay có 181 người bị thương, kể cả các tiếp viên.

Trong số 6 tiếp viên bị thương phải nằm bệnh viện, có 3 cô ngồi ở phần đuôi bị văng ra ngoài trên những chiếc ghế mình đang ngồi (có 1 cô bị chấn thương đầu và 1 cô bị gãy chân) và 2 cô bị cuốn bên dưới những chiếc cầu thang tuột thoát hiểm.

Sau khi trượt và quay trên đường băng (do đã mất đuôi) một đoạn dài, máy bay mới dừng lại trên một bãi đất trồng bên cạnh đường băng 28L mà nó hạ cánh. Lúc đó, phi công vẫn yêu cầu hành khách ngồi yên tại chỗ. Gần 90 giây sau, khi được người nam tiếp viên duy nhất trên chuyến bay báo tin nhìn thấy lửa và khói bên ngoài cửa sổ máy bay, phi công mới ra lệnh sơ tán. Chính sự chậm trễ này đã khiến họ bị Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ NTSB điều tra vì theo tiêu chuẩn an toàn của NTSB, toàn bộ mọi người trên máy bay lâm nạn phải được sơ tán hết khỏi máy bay trong vòng 90 giây sau khi máy bay lâm nạn. Các hãng sản xuất máy bay cũng phải thiết kế và trang bị các công cụ thoát hiểm theo tiêu chuẩn này.

Ngay sau khi có lệnh phi công, các tiếp viên còn lại đã nhanh chóng tiến hành công việc cấp cứu. 3 cầu thang tuột đã được bung ra. Các tiếp viên dùng dao để cắt dây an toàn của hành khách, giúp đưa các trẻ em đang khiếp đảm ra khỏi máy bay, dập tắt các đám cháy bên trong, và gọi các phi công dùng rìu để giải thoát 2 tiếp viên đang mắc kẹt.

Các tiếp viên đã được một số hành khách bình tĩnh và can trường phụ giúp đắc lực.

Tới tiếp cứu đầu tiên là nhân viên cứu hộ của sân bay. Các viên cảnh sát kể là mình đã xông lên đưa những thiết bị cắt cho tiếp viên cắt các dây an toàn để sơ tán hành khách nhanh hơn. Ngay sau khi các hành khách đã được sơ tán xuống đất hết, máy bay bốc cháy và lúc đó 2 chiếc xe cứu hỏa lớn của sân bay có mặt đã phun bọt chữa cháy lên thân máy bay.

Nữ Giám đốc Sở Cứu hỏa San Francisco, Joanne Hayes-White, cho biết khi đơn vị cứu hỏa đầu tiên tới nơi, 3 chiếc cầu tuột đã được bung ra khỏi máy bay và các hành khách đang thoát ra khỏi máy bay.

Do cuộc điều tra vẫn đang tiếp diễn, các tiếp viên không được phép nói với người khác bất cứ điều gì về tai nạn máy bay này.

Bà Veda Shook, Chủ tịch quốc tế của Hiệp hội các tiếp viên hàng không (AFA) và từng là một tiếp viên của hãng hàng không Mỹ Alaska Airlines, nhận xét rằng cần phải có một nỗ lực phi thường thì các tiếp viên trong hoàn cảnh như vậy mới có thể sơ tán toàn bộ người trên một chiếc máy bay thân rộng trong một thời gian cực kỳ ngắn. Bà cho biết, cùng với việc huấn luyện về cấp cứu và cứu hỏa, các tiếp viên hàng không mỗi năm đều bắt buộc phải diễn tập lại các thao tác cần thiết để có thể đưa hết hành khách ra khỏi máy bay trong vòng từ 90 giây trở lại. Họ phải thực tập trong môi trường huyên náo tiếng la thét của các hành khách hoảng loạn, tiếng ồn của động cơ, giao tiếp với những người sợ tới chết cứng cả người, mở những cánh cửa đã bị kẹt cứng,…

Sống sót sau tai nạn máy bay, các tiếp viên hàng không có thể lành lặn các vết thương trên thân thể sớm hơn là những sang chấn tâm thần mà họ phải chịu có khi kéo dài cả phần đời còn lại. Chị Laura Brentlinger, từng có 31 năm làm tiếp viên của hãng hàng không Mỹ United Airlines, kể: chị có mặt trên chiếc Boeing 747 chuyến bay 811 của hãng United bị mất cánh cửa khoang hàng ở độ cao 22.000 feet khiến 9 hành khách bị hút ra khỏi máy bay rơi xuống Thái Bình Dương chết hồi năm 1989. Sau đó chị bị rối loạn stress hậu chấn thương không thể bước lên một chiếc máy bay nào trong hơn 4 năm trời.

Jean Carmela Lim, 32 tuổi, một chuyên viên tư vấn du lịch ở Sydney (Úc) cách đây 8 năm từng có một năm làm tiếp viên hàng không của hãng Asiana, nhớ lại: Những tuần lễ huấn luyện về an toàn rất gian khổ và khắc nghiệt. Các tiếp viên phải có khả năng bơi một tay trong khi tay kia kéo một người khác, có thể là một xác chết. Họ phải xoay xở để có thể đưa người chết đó lên chiếc bè cứu sinh. Bề ngoài của tiếp viên cũng phải đạt yêu cầu cao. Khi xin việc, lúc đó 23 tuổi, chị hồi đầu đã bị chê là quá già. Trong cuộc phỏng vấn, chị được yêu cầu phải mặc một chiếc váy ngắn không mang vớ. Trường huấn luyện tiếp viên có những lớp dạy trang điểm, làm tóc và cách ứng xử. Trong các chuyến bay, tiếp viên trưởng đều kiểm tra các tiếp viên xem bề ngoài họ ra sao, có sơn móng tay đúng các màu được phép không, chiếc tạp dề có được ủi thẳng thớm không,…

Trong những tấm ảnh chụp hiện trường chuyến bay OZ 214 lâm nạn, người ta nhìn thấy những nữ tiếp viên thật là “tả tơi”, đầu tóc rối bù, áo váy xốc xếch, đi chân không,… Họ vừa thoát chết và đã cứu hàng trăm mạng sống.

Đồng phục của nữ tiếp viên Asiana là áo dạng vest ngắn tay và váy ngắn tương đối rộng. Có lẽ nhờ vậy mà họ thao tác dễ dàng hơn trong tình trạng khẩn cấp. Trước nay vẫn đang xảy ra những cuộc tranh cãi về đồng phục của tiếp viên hàng không, chủ yếu là giữa hai phe quần và phe váy. Chị Lim nói rằng: “Nếu có bằng chứng rằng mặc váy sẽ giúp nữ tiếp viên hàng không cứu được nhiều người hơn là khi họ mặc quần, thì ta cứ để cho họ mặc váy.” Nói chung là tiếp viên hàng không cần phải ăn mặc thế nào để bảo đảm họ có thể xoay trở dễ dàng trong công việc – kể cả trong những tình huống nguy kịch. Có một số hãng hàng không chỉ cho tiếp viên mặc trang phục truyền thống dân tộc mình khi đón hành khách lên máy bay hay chuẩn bị tiễn hành khách xuống; còn trong suốt chuyến bay, các tiếp viên mặc đồng phục làm việc. Tới đây tôi bắt lan man, nếu rủi như gặp tai nạn giống OZ 214, các nữ tiếp viên Vietnam Airlines sẽ xoay trở ra sao trong những chiếc áo dài? Hay là ta thiết kế kiểu áo dài dung hòa có hai cái tà có thể tháo ra được hén? (Hỗng chừng tôi được nhận tiền bản quyết sáng kiến đó nghen!)

Hãng Asiana Airlines ngày 14-7-2013 cho biết đang xem xét việc khởi kiện đài truyền hình Mỹ KTVU-TV và cả Ủy ban NTSB vì “làm tổn hại nghiêm trọng” (badly damaged) tới thanh danh của hãng này và các phi công của họ. Trong một buổi phát sóng ngày 12-7, một người dẫn chương trình của đài KTVU-TV đã gọi tên 4 viên phi công Hàn Quốc trên chuyến bay OZ 214 bằng những cái tên giả và có tính kỳ thị. Ngay trong lúc tạm nghỉ sau đó, kênh truyền hình đã xin lỗi. Ủy ban NTSB cũng đã lên tiếng xin lỗi và giải thích là do một thực tập sinh mùa hè đã xác nhận sai lầm tên của đội bay khi đài truyền hình KTVU-TV gọi điện tới kiểm tra các tên họ. Không rõ đài KTVU-TV đọc tên ra sao, nhưng theo báo Mỹ The Christian Science Monitor (14-7-2013), có một cái tên phi công đã bị đọc trại theo kiểu khôi hài là “Wi Tu Lo” (có lẽ từ chữ “We To Law”).

Bốn phi công trên chuyến bay OZ 214 đã trở về Seoul ngày 13-7 sau khi trải qua những cuộc thẩm vấn của nhóm điều tra hỗn hợp Mỹ – Hàn Quốc trong thời gian họ ở Mỹ sau vụ tai nạn. Bộ Đất đai, Cơ sở hạ tầng và Giao thông Hàn Quốc ngày 14-7 cho biết các phi công này sẽ được các nhân viên điều tra trong nước thẩm vấn riêng rẽ.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 14-7-2013)

+ PHOTO: Nguồn ảnh Internet. Thanks.

Một nữ tiếp viên bị thương nằm trên băng-ca ở góc dưới bên trái ảnh.

Một nhóm tiếp viên OZ 214 trong cuộc họp báo tại sân bay SFO ngày 10-7-2013.