Tạp chí thời sự Mỹ Time ngày 11-7-2013 đã đăng một bài khá dài với cái tít thiệt là buồn “PCWorld không còn bản in, và kỷ nguyên của các tạp chí máy tính chấm dứt”. Dường như xát muối chưa đủ, Time còn rải thêm một mớ ớt tươi xắt lát lên vết thương hở của những người làm báo tin học như tôi khi cho bài này vào mục History (Lịch sử) trong phần Time Tech.

Vừa rát, vừa giận nên tôi “trù ẻo” cho cái ngày N mau tới: bởi tạp chí Time nổi tiếng thế giới xuất bản hàng tuần từ năm 1923 gần đây đã bị dự báo chẳng sớm thì muộn sẽ theo chân đối thủ đồng hành tuần báo Newsweek ra đời năm 1933 cũng là dân New York City ngừng bản in để chuyển sang online (số in cuối cùng của Newsweek là ngày 31-12-2012). Nói giỡn chút thôi cho nó bớt đau, đồng nghiệp Time chớ có để bụng. Xu thế thời đại và lộ trình tiến hóa thôi mà, kẻ trước người sau đều lần lượt về nơi phải tới.

PCWorld số ra mắt năm 1983.

PCWorld số in cuối cùng tháng 8-2013.

Tờ tạp chí PCWorld của Mỹ đang được bày bán trên các quầy báo đề tháng xuất bản “August 2013” chính là số in cuối cùng của tờ tạp chí tin học số 1 thế giới có tuổi đời vừa tròn 30 năm (từ 1983) này. Nhưng PCWorld sẽ không chết. Đây không phải là đình bản mà chỉ là chuyển hình thức xuất bản từ trên giấy sang trên mạng. Người ta vẫn gặp được PCWorld tại website www.pcworld.com và không còn phải chờ hàng tháng nữa mà được cập nhật 24/7. Không rõ số phận của các phiên bản PCWorld nhượng quyền ở nước ngoài ra sao.

Khía cảnh tốt lành nhất trong cái tin buồn này là không giống gần như tất cả các vụ chuyển “transformer” khác, không có ai trong tòa soạn PCWorld bị mất việc. IDG, nhà xuất bản của PCWorld, cho biết như vậy. Bob Carrigan, CEO của IDG Communications, nói trong một bản thông cáo rằng: “Các đồng nghiệp PCWorld ở Mỹ giờ đây sẽ tập trung vào các bản digital đầu tiên đầy tính sáng tạo với các tính năng multimedia ở độ phân giải cao.” Bob Carrigan cho biết: “Cả những người dùng công nghệ lẫn các nhà tiếp thị đang hướng tới việc chuyển đổi từ bản in sang online, và quyết định của chúng tôi kết thúc 30 năm bản in của PCWorld phản ánh sự ưa thích đó của họ.” Theo PCWorld, họ chấp nhận sự chuyển đổi này cho dù hiện nay vẫn có tới 340.000 bạn đọc dài hạn đã trả tiền.

Trong thập niên hoàng kim 1990, PCWorld và các đối thủ hàng đầu PC Magazine, Computer Shopper, Laptop cùng vô số các ấn phẩm về công nghệ ra hàng tháng hay nửa tháng đã chiếm lĩnh các quầy báo giữa kỷ nguyên nổi lên của máy tính cá nhân. Rồi thì thời của họ cũng phải mãn.

Một bức ảnh lịch sử về Microsoft và PCWorld Mỹ: Tác giả Harry McCracken ngày 11-7-2013 đã chia sẻ trên Techland Time một tấm ảnh tư liệu chụp khoảng cuối năm 1982 hay đầu năm 1983 gì đó. Trong ảnh, bác Bill Gates lúc đó mới 27-28 tuổi đang nói về hệ điều hành MS-DOS 2.0 với ban biên tập tạp chí PCWorld. Từ trái qua: Chris Larson của Microsoft, Steve Cook của PCW, Bill Gates, Tandy Trower của Microsoft và Andrew Fluegelman – biên tập viên sáng lập của PCW.

Anh bạn John Biggs trên trang TechCrunch (15-7-2013) khi viết về sự kiện PCWorld đã chỉ đích danh chính “Internet giết chết ngôi sao tạp chí”. Thật ra, đó mới chỉ là một đao phủ thủ công nghệ thôi. Làng báo công nghệ còn bị thảm sát bởi chính thị trường máy tính đang hồi suy thoái. Âu cũng là quy luật khách quan. Các tạp chí công nghệ nở ra như nấm sau mưa khi PC đang thời cao trào thì chúng cũng bị lụn đi lúc PC vào thời thoái trào. Ngày 11-7, bên cạnh bài về việc PCWorlld ngưng bản in, hãng tin truyền hình Mỹ Fox News đã kèm theo bài với cái tít: “Kết thức một kỷ nguyên? Doanh số bán ra PC tiếp tục đổ sập” và chơi thêm cái tít phụ: “PC tử vong. Vạn tuế tablet!” (The PC is dead. Long live the tablet!).

Dẫn các số liệu của các hãng nghiên cứu thị trường Gartner và IDC, Fox News nhận định: đây là lúc suy thoái lớn nhất trên thị trường PC toàn cầu trong gần 20 năm nay. Ngay cả hệ điều hành Windows 8 ra đời tháng 10-2012 tuy mang số 8 hàm nghĩa “phát đạt” cũng “sinh không nhằm thời” nên hiện bán rất yếu. Mikako Kitagawa của hãng Gartner cho biết: Một số người quy lỗi là do không được như mọi người kỳ vọng, Windows 8 đã góp phần làm cho thị trường PC thêm suy giảm. Người tiêu dùng nói chung đang “di tản” sang tablet và các thiết bị di động khác.

Trong báo cáo công bố ngày 10-7, hãng Gartner cho biết ngành công nghiệp PC hiện đang phải trải qua thời suy thoái dài nhất trong lịch sử của mình, khi số lượng xuất xưởng giảm liên tục trong 5 quý liền. Trong thời điểm tháng 4 tới tháng 6-2013, các nhà sản xuất PC chỉ xuất xưởng được 76 triệu chiếc, so với 85 triệu cùng kỳ năm 2012. Với phương pháp thống kê hơi khác một chút, Tập đoàn Dữ liệu Quốc tế (International Data Corp., IDC) cũng đưa ra kết luận tương tự. Tuy nhiên, IDC nhận xét rằng mức suy giảm như vậy vẫn thấp hơn là người ta nghĩ trước đó. Theo IDC, thị trường PC chậm hơn ở châu Âu và Trung Quốc, trong khi được cải thiện chút ít ở Mỹ. Hiện nay Lenovo là nhà sản xuất PC số 1 thế giới, vượt qua đối thủ Hewlett-Packard với một khoảng cách hẹp.

PCWorld là ấn phẩm máy tính lớn trên thế giới còn trụ được cho tới tận hôm nay. PC Magazine (ra đời năm 1982) đã gửi số in cuối cùng của mình cho bạn đọc dài hạn là số tháng 1-2009. Computer Shopper ra đời năm 1979 (thời hoàng kim in hơn 1.000 trang mỗi cuốn) đã ngừng bản in từ tháng 4-2009. Bây giờ chỉ còn một mình tờ Laptop cầm cự, dù sao nó cũng còn hợp với cái kỷ nguyên tất cả cùng di động.

Tất nhiên làng báo công nghệ thế giới vẫn còn có nhiều ấn phẩm như Macworld (anh em của PCWorld Mỹ),  MacLife, Maximum PC, PC Advisor, …. kể cả những phiên bản PC World ở nước ngoài. Chỉ có điều, nó không còn những ngôi sao và số lượng ngày càng ít đi cả về thương hiệu lẫn lượng phát hành.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 15-7-2013)