Cứu bệnh như cứu hỏa, đặc biệt là bệnh dịch chết người đang có nguy cơ lan rộng như Ebola. Không thể chần chừ lâu hơn nữa chờ hoàn tất các thủ tục hành chính thông thường, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã viện dẫn khía cạnh đạo đức để cho phép sử dụng loại huyết thanh đặc trị Ebola của Mỹ, cho dù chưa hoàn tất quy trình thử nghiệm lâm sàng.

Theo hãng tin truyền hình Mỹ CNN (12-8-2014), WHO đã triệu tập một nhóm các nhà đạo đức học để thảo luận xem có thể sử dụng các loại vaccin và thuốc chưa được thử nghiệm để dập trận bùng phát dịch Ebola lớn nhất xưa nay không. Họ cũng phải lường trước một tình huống nghiệt ngã là ai sẽ được ưu tiên sử dụng các loại thuốc này khi lượng cung cấp rất hạn chế. Trước tình hình số người chết vì Ebola đã tăng vọt lên khỏi ngưỡng 1.000 người, WHO đã quyết định rằng việc sử dụng ngay các loại thuốc đặc trị là một vấn đề đạo đức cứu người, cho dù chưa ai rõ được các hiệu quả và tác dụng phụ của chúng. WHO cũng cho biết năm tới sẽ có vaccin ngừa Ebola.

Theo số liệu của WHO, hiện nay ở Tây Phi đã ghi nhận 1.848 trường hợp nhiễm virus Ebola, trong đó có 1.013 người đã tử vong. Đây là đợt bùng phát dịch chết nhiều người nhất và kéo dài nhất kể từ khi virus Ebola được phát hiện vào năm 1976. Và đây cũng là lần đầu tiên Tây Phi bị Ebola tấn công. Trong hơn 20 lần bùng phát trước, Ebola chủ yếu hoành hành ở miền Trung và Đông Phi.

Hai liều thuốc đầu tiên đã được chế và chuyển tới điều trị cho 2 bác sĩ Mỹ bị nhiễm Ebola là Kent Brantly và Nancy Writebol. Sau đó một liều thứ ba đã được chuyển sang Tây Ban Nha để điều trị cho giáo sĩ truyền giáo Miguel Pajares. Kết quả là hai bệnh nhân Mỹ đang có dấu hiệu hồi phục. Còn giáo sĩ Tây Ban Nha đã qua đời sáng 12-8-2014.

Nữ bác sĩ Nancy Writebol và chống.

Bác sĩ Kent Brantly.

Loại huyết thanh (serum) đặc trị Ebola này là ZMapp, được bào chế bởi hãng Mapp Biopharmaceutical Inc. ở San Diego (Mỹ). Hãng này cho biết họ sẽ đáp ứng mọi yêu cầu về loại thuốc này theo đúng quy định của các cơ quan hữu trách. Thuốc được cung cấp miễn phí. Hiện nay, Mapp và các đối tác đang làm việc với chính phủ Mỹ để tăng cường công suất bào chế thuốc. Thuốc ZMapp này chưa hề được thử nghiệm lâm sàng trên người.

Hai nước Nigeria và Liberia đã chính thức yêu cầu được cung cấp thuốc ZMapp. Cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ FDA đã chấp nhận yêu cầu của Liberia, nước bị Ebola tấn công nặng nề nhất.

Ngày 11-8, Mapp cho biết họ đã kiệt sức khi chỉ mới cung cấp thuốc cho một nước Tây Phi. Hãng Kentucky BioProcessing sản xuất một phiên bản của loại thuốc này đang cố gắng tăng sản lượng. Tuy nhiên họ cho biết quy trình sẽ phải mất nhiều tháng.

Có một điều mà phía Mỹ lo ngại là về những hệ lụy có thể phát sinh từ chuyện cung cấp thuốc đặc trị Ebola cho những nước Tây Phi này. Mặc dù đã được WHO phê duyệt và thông qua một quy trình cẩn thận, nhưng biết đâu chừng sau này thiên hạ sẽ quay sang lên án là các hãng dược phẩm Mỹ dùng những người nghèo ở châu Phi để “thử nghiệm sống” thuốc mới. Tình hình sẽ cực kỳ nghiêm trọng nếu như loại thuốc này gây biến chứng. Đó là lý do mà Mỹ đã cho thử nghiệm đầu tiên trên 2 bệnh nhân Mỹ và kế đó là một giáo sĩ Tây Ban Nha.

Có bệnh thì vái tứ phương, biết đâu phước chủ may thầy. Vấn đề bây giờ là làm sao sản xuất đủ số lượng thuốc đáp ứng nhu cầu kịp thời. Nghiệt ngã là khó có thể yêu cầu hãng Mapp chia sẻ công thức và bản quyền để các nước bị dịch Ebola có thể tự mình cứu mình.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 12-8-2014)

+ Nguồn ảnh: Internet. Thanks.