THẾ GIỚI TUẦN QUA:

Boris Nemtsov, một cái chết cho quá nhiều mục đích

Những người Nga ủng hộ ông Boris Nemtsov.

Vụ ám sát ông Boris Nemtsov, một nhà lãnh đạo đối lập Nga, hôm 27-2-2015 ngay tại thủ đô Moscow vẫn tiếp tục là một trong những điểm nóng nhất trong dòng thời sự quốc tế tuần vừa qua. Cựu Phó thủ tướng Nga sinh năm 1959 này đã được an táng ngày 3-3, nhưng cái chết của ông vẫn nổi sóng gió cho chính trường Nga.

Nhà chức trách vẫn chưa xác định được tung tích hung thủ. Ông Nemtsov lại là một nhân vật đầy phức tạp và chết trong một thời điểm đầy phức tạp. Có nhiều đồn đoán về lý do ông bị giết chết, như để ngăn chận cuộc biểu tình chống việc Nga dính líu vào cuộc chiến ở nước láng giềng Ukraine, trả thù việc ông ủng hộ tờ báo châm biếm Pháp Charlie Hebdo chống lại chủ nghĩa cực đoan Hồi giáo, đòn thanh toán của tình địch (bạn gái của ông là Anna Duritskaya, 23 tuổi, một người mẫu thời trang ở Ukraine),… Nhưng, nguyên nhân mà nhiều người tập trung vào nhất và thích là sự thật nhất vẫn ở chỗ Nemtsov là một nhân vật chống đối Tổng thống Nga Vladimir Putin một cách đầy khó chịu. Phải chăng đây là một vụ ám sát chính trị?

Chẳng trách mà hầu hết mọi ánh mắt đều đổ dồn về Tổng thống Putin, làm như thể nếu ông không là chủ mưu thì cũng là nguyên nhân dẫn tới cái chết của chính trị gia Nemtsov, người đã có quá nhiều chuyện mua thù chuốc oán với ông, từ trước vụ Ukraine kìa. Trước mắt, cái chết của nhà chính trị Nga ủng hộ Ukraine này gây nhiều bất lợi cho nước Nga nói chung và Tổng thống Putin nói riêng trong cuộc khủng hoảng Ukraine. Nhưng đồng thời, nhìn từ một góc độ khác, nó cũng có giá trị như một cú hích để thúc đẩy Nga giải quyết nhanh gọn hơn cuộc khủng hoảng mà cả phương Tây đang đổ riết cho họ là một nguyên nhân.

Hôm 5-3-2015, Alexander Vershbow, Phó Tổng thư ký Liên minh quân sự NATO, nói với các nghị sĩ của các nước Liên minh châu Âu (EU) họp tại thủ đô Riga (Latvia) rằng: “Mục tiêu của Tổng thống Putin dường như là để biến Ukraine thành một nhà nước thất bại và để đàn áp và làm mất uy tín các tiếng nói khác ở Nga”. Quan chức cao cấp của NATO, liên minh quân sự phương Tây đối đầu với ông Putin khi quyết liệt đeo đuổi tham vọng mở rộng NATO tới sát nách Nga, đã mô tả Nemtsov là “một tiếng nói mạnh mẽ cho dân chủ và chống lại sự can dự của Nga ở Ukraine”.

Trong khi đó, Tổng thống Putin ngày 4-3 đã gọi vụ ám sát Nemtsow là một “thảm kịch đáng xấu hổ”. Điện Kremlin cũng bác bỏ mọi cáo buộc mình có can dự và nói rằng vụ này là một chiêu trò cốt làm mất uy tín ông Putin.

Có lẽ suy nghĩ một cách logic thì ông Putin sẽ chẳng ngây thơ tới mức “ra tay” với Nemtsov trong bối cảnh này. Chi tiết vụ ám sát diễn ra chỉ cách Điện Kremlin khoảng 200 mét khiến người ta phải suy nghĩ. Đây có thể là một cái chết phục vụ cho quá nhiều mục đích!

Cuộc chiến chống IS, gió bắt đầu xoay chiều

Quân IS hành quyết tập thể nhiều con tin và tù binh trên bờ sông Tibris (Iraq). Nguồn ảnh: Internet. Thanks.

Lực lượng cực đoan Hồi giáo tự xưng là “Nhà nước Hồi giáo” IS ở Iraq và Syria vẫn là một trong những nguy cơ lớn nhất của cả thế giới. Tuy nhiên, trong những ngày qua, chúng đã chịu tổn thất nặng nề trước những đòn giáng trả của liên minh chống IS gồm 60 nước do Mỹ đứng đầu.

Trong khi đó, quân đội Iraq phối hợp với dân quân người Shiite đang thừa thắng xông lên mở cuộc phản công tổng lực để tái chiếm lại những thành phố bấy lâu nay do quân IS chiếm đóng. Iran cũng đã trực tiếp tham gia bằng cách viện trợ súng đạn và cử cố vấn quân sự cao cấp sang giúp quân đội Iraq trong cuộc tái chiếm thành phố chiến lược Tikrit và tỉnh Salahuddin. Việc Iran chính thức giúp Iraq chống IS gây nhiều lo ngại cho những nước trong khu vực vốn có nhiều bất lợi khi vai trò của Iran nổi lên. Vì thế, liên minh chống IS đang bị thúc ép phải hành động nhanh và mạnh hơn.

Trong cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đang ở thăm nước mình ngày 5-3, người đồng cấp Saudi Arabia, ông Hoàng Saud al-Faisal đã thúc giục liên quân chống IS mở chiến dịch tấn công trên mặt đất chống lại IS. Saudi Arabia vẫn đang tham gia các cuộc không kích của liên minh này triệt phá các cứ điểm của IS ở Iraq.

IS đã phản ứng bằng cách cho đốt những mỏ dầu lửa ở đông bắc thành phố Tikrit. Chúng cũng bắt giữ hàng trăm người thuộc phái Hồi giáo Sunni vì tình nghi họ là dân quân ủng hộ chính quyền Iraq.

Trước những cuộc tấn công dồn dập của liên minh chống IS ở Iraq và Syria, IS đang mở rộng hoạt động sang những nước khác. Đặc phái viên Liên Hiệp Quốc Bernardino Leon ngày 5-3 đã báo cáo với Hội đồng Bảo an rằng IS sẽ làm bất cứ điều gì để tăng cường sự có mặt ở Libya. Tình hình nước Bắc Phi vốn phức tạp. Sau cuộc nội chiến truất phế Tổng thống Muammar Gaddafi, trong suốt 4 năm nay, Libya đang nằm trong cảnh giành giựt giữa 2 chính quyền đối thủ của nhau với quân đội riêng của họ. Đó là môi trường tốt cho IS.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 7-3-2015)

+ Có thể đọc bài in trên báo CA TPHCM ngày 7-3-2015.