Chiều 20-11-2017, Liên Bộ Công thương – Tài chính phát đi văn bản điều hành giá bán lẻ mặt hàng xăng dầu trong nước, theo đó giá xăng RON 92 tăng thêm 434 đồng một lít, lên mức tối đa 18.580 đồng/lít. Họ giải thích cơ sở tăng giá xăng, dầu trong nước là do bình quân giá xăng dầu thế giới tăng mạnh trong 15 ngày qua.

Do cơ chế riêng của Việt Nam, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu phải bán xăng dầu theo mức giá do Nhà nước ấn định. Giá bán lẻ thống nhất.

Trong khi đó ở Mỹ, giá bán lẻ xăng dầu do từng hãng kinh doanh ấn định. Tùy theo giá cả thị trường trồi sụt trên thế giới mà giá bán lẻ xăng dầu tăng giảm tương ứng, có khi được thay đổi vài ba lần trong một ngày. Giá cả như vậy là giá thực của cuộc sống, gắn chặt với tình hình thị trường hiện thời.

Giá xăng regular tại một cây xăng ở vùng phụ cận Washington DC ngày 20-10-2017 là 2,25 USD/gallon.

Khác với khá nhiều thông tin trước nay là Mỹ quá giàu nên rất khôn, hiện nay dùng tiền để mua dầu từ nước ngoài về xài, còn để dành trữ lượng dầu của mình lại cho con cháu. Thật ra, vào năm 2015, số lượng xăng dầu mà Mỹ nhập khẩu chỉ chiếm 24% tổng số lượng xăng dầu mà nước này tiêu thụ trong năm. Năm 2015, Mỹ sản xuất 9,48 triệu thùng dầu thô mỗi ngày. Trữ lượng dầu thô ghi nhận được vào cuối năm 2014 của Mỹ là 36,4 tỷ thùng. Cục Thông tin Năng lượng (EIA) ước tính trữ lượng dầu thô chưa khám phá ở Mỹ vào khoảng 198 tỷ thùng nữa.

Trong năm 2016, Mỹ nhập khẩu trung bình 10,1 triệu thùng dầu thô mỗi ngày từ khoảng 70 nước. Sau khi chế biến, Mỹ xuất khẩu mỗi ngày khoảng 5,2 triệu thùng các chế phẩm xăng dầu tới 101 nước.

Ở Mỹ, không có xe riêng – mỗi người một chiếc là coi như bị cụt chân. Không có xe đi làm chứ đừng nói đi mua sắm, đi tới đi lui thăm bồ ghé bịch. Tất nhiên, để đi lại mà không có xe riêng, người ta phải đi nhờ xe hay dùng các phương tiện giao thông công cộng. Mà đã nói là xe ở Mỹ thì phải là xe hơi kia. Xe hơi ở Mỹ giống như xe gắn máy 2 bánh ở Việt Nam thôi mà.

Trang The Motley Fool hồi tháng 1-2017 có đưa ra một tính toán cho thấy mức tiêu thụ xăng trung bình một năm của một người Mỹ có bằng lái xe. Theo Cục Thông tin Năng lượng Mỹ (U.S. Energy Information Administration, EIA), người Mỹ đã tiêu thụ 149,43 tỷ gallon xăng trong năm 2015. Còn theo số liệu của Statista, năm 2014 có 214 triệu người có bằng lái xe ở Mỹ. Như vậy, tính trung bình, vào năm 2015, mỗi người lái xe có bằng lái ở Mỹ tiêu thụ 650 gallon xăng một năm (1 gallon bằng 3,8 lít). Với giá xăng trung bình của năm 2016 là 2,15 USD mỗi gallon, một người lái xe có giấy phép ở Mỹ trung bình tiêu khoảng 1.400 USD một năm cho tiền xăng. Cơ quan Điều tra Dân số Mỹ (U.S Bureau of the Census) cho biết thu nhập cá nhân trung bình thật sự hàng năm của người Mỹ vào năm 2016 là 31.099 USD (con số này là 56.516 USD nếu tính cả hộ gia đình). Vậy thì bạn biết tiền xăng đi làm, đi lại tất tần tật ở Mỹ chiếm tỷ lệ ra sao trong thu nhập của người ta.

Hôm rồi có một anh bạn ở Việt Nam qua ngao du chụp ảnh ở Mỹ khi theo bạn đi đổ xăng đã giật mình la lên và ngay trong một nốt nhạc móc smartphone ra live stream chuyện người bạn ở Mỹ đó nói xăng ở Mỹ có khi còn rẻ hơn cả nước uống.

Thiệt ra, nói xăng rẻ hơn nước đóng chai là tính với cái giá mua nước lẻ dọc đường hay từ những chiếc máy bán hàng tự động (vending machine), giá chừng 0,5 USD tới 1 USD một chai nửa lít. Một gallon xăng thường (regular gasoline) giá chừng 2,40 USD hay rẻ hơn, trong khi 4 lít nước đóng chai loại thường dùng hàng ngày mua dọc đường giá 4 USD tới 8 USD.

Nước uống đóng chai Deer Park.

Còn tôi thì trải nghiệm thực tế như vầy. Đổ xăng với giá 2,25 USD một gallon (trung bình 59 cent/lít). Vô siêu thị Walmart mua loại nước đóng chai Deer Park (mà tôi khoái gọi là “nước đái nai”) với giá 3,99 USD một pack 24 chai (loại chai 500ml). Đó là giá thường, nếu chịu có săn cắt coupon hay vào lúc giảm giá còn thấp lè tè chừng 2 USD/pack. Như vậy giá nước đóng chai mua ở siêu thị là 33 cent/lít. Tôi khoái uống nước ngọt xá xị Dr Pepper nên rinh một pack 12 lon (355ml) với giá 3,99 USD (95 cent/lít). Gút lại cho dễ nhìn nè: xăng 59 cent/lít, nước đóng chai 33 cent/lít, nước ngọt lon 95 cent/lít.

Nước xá xị Dr Pepper mà tôi khoái.

Bắt chước, tôi trải nghiệm ở Việt Nam. Chiều qua, đi đổ xăng với giá mới còn nóng hôi hổi 18.580 đồng/lít. Sáng nay 21-11-2017, tham khảo một dịch vụ chuyên giao nước đóng chai tận nhà ở Saigon thấy báo giá 1 thùng 24 chai Aquafina (loại 500ml) giá 88.000 đồng, tức 7.300 đồng/lít.

Vì thế, nếu ở Mỹ, tôi chọn mua xăng chạy xe cho đỡ tốn tiền mua nước uống. Còn về Việt Nam, tôi mua nước uống rồi chạy bộ cho đỡ tốn tiền mua xăng. Giàng ơi, cách nửa vòng Trái đất hay 20 giờ ngồi máy bay mà khác nhau thiệt há.

PHẠM HỒNG PHƯỚC