Trang đầu tư của CNBC vào lúc đóng cửa thị trường chứng khoán Mỹ ngày 10-4-2018, tức sau ngày đầu tiên của cuộc điều trần của Ủy ban Tư pháp và Thương mại (the Senate Judiciary Committee) và Ủy ban Thương mại, Khoa học và Giao thông vận tải (the Senate Commerce, Science and Transportation Committee) của Thượng nghị viện Hoa Kỳ đối với CEO Facebook, tỷ phú 33 tuổi Mark Zuckerberg, đã chạy tít: “Nhà phân tích Wall Street: Chớ có bán cổ phiếu Facebook” (Don’t sell Facebook stock: Wall Street analyst).

Kết thúc được coi là thành công của Mark và Facebook trong ngày điều trần đầu tiên 10-4 đã có kết quả là giá cổ phiếu FB đã tăng thêm 7.11 USD (4,5%) so với ngày hôm trước, đạt 165,04 USD. Và rồi sau ngày điều trần thứ hai 11-4, giá cổ phiếu FB lúc thị trường đóng cửa là 166,32 USD, tăng 1,28 USD so với lúc mở cửa (tăng 0,78%). Tất nhiên, mức giá này vẫn còn rất thấp so với giá 185,09 USD ngày thứ Sáu 16-3-2018 rồi bắt đầu cuộc lao dốc trong những ngày cuối tuần do vụ scandal sụp lỗ chân bò mộng Cambridge Analytica bị khui ra trên báo chí giữa tháng 3-2018. Vào cuối ngày thứ Hai 19-3, ngày thị trường chứng khoán mở cửa lại, giá cổ phiếu FB chỉ còn 172,56 USD. Nó tụt liên tục và đạt mức thấp nhất cho tới nay, vào hôm thứ Ba 27-3 chỉ còn 152,22 USD. Trong thời gian sau đó, giá cổ phiếu FB vẫn trồi sục ở mức thấp và vào lúc mở cửa ngày 10-4, ngày bắt đầu cuộc điều trần, đạt mức 157,93 USD.  

Như vậy, sau khi kết thúc hai ngày điều trần tại Quốc hội, FB vẫn tiếp tục xanh lè trên thị trường NASDAQ. Nhưng ngày thứ hai của cuộc điều trần giá cổ phiểu FB chỉ tăng nhẹ. Nó phản ánh cuộc đối đầu gay gắt hơn nhiều lần ngày hôm trước. Các dân biểu thuộc Ủy ban Năng lượng và Thương mại (House Energy and Commerce Committee) của Hạ nghị viện Hoa Kỳ quả là có trình độ chiến đấu cao hơn đã xa luân chiến quay Mark trong một cuộc điều trần đầy kịch tính. Tuy nhiên, có lẽ nhờ được chuẩn bị quá kỹ và quá tốt từ những êkip và chuyên gia sừng sỏ, kết hợp với cái đầu óc chỉ có thể nói là thiên tài của Mark, ông chủ Facebook vẫn luôn giữ cho mình được thần thái, không để bị mất bình tĩnh mà rơi vào vô số những cái bẫy chết người mà các nhà chính trị lõi đời và đẳng cấp thượng thừa của Mỹ bày ra. Có nhiều câu hỏi chỉ cần trả lời Yes (có) hay No (không) mà làm Mark căng cứng. Tạp chí Time Mỹ (11-4-2018) nói rằng Hạ nghị viện thường nảy lửa hơn Thượng nghị viện (The House is often more fiery than the Senate). Và cuộc điều trần trong phòng họp chật cứng người của tòa nhà Rayburn House Office Building của Hạ nghị viện ngày 11-4 rõ ràng là nóng bỏng hơn là cuộc điều trần đôi khi dài dòng, buồn tẻ tại Thượng nghị viện 16 giờ trước đó.

Mark tại Hạ nghị viện ngày 11-4-2018.

Bạn Thoa Nguyễn, một chuyên gia về marketing và PR, nhận xét như vầy trên Facebook của mình hôm qua: “Mark đả chuẩn bị tốt cho buổi điều trần (chắc chắn là được ‘media trained’ tận răng), vận dụng hầu hết tất cả các chiêu khôn ngoan của người phát ngôn cho doanh nghiệp trong khủng hoảng (vd như chiêu “em nào biết, em nào có hay”; chiêu hoãn binh – “để đội của em sẽ cung cấp thêm thông tin cho bác sau”; chiêu bắc cầu – “đó là điểm thứ nhất, điểm thứ 2 là…” để bác cầu về thông điệp mình muốn đưa; chiêu đóng gói thông tin – gom lại các điểm cần cung cấp; chiêu câu neo – gắn ngược ý của câu hỏi 1 đằng vào câu trả lời của mình 1 nẻo khác; hay chiêu phất cờ – gây sự chú ý bằng cách dừng lại 1 vài giây, nở nụ cười hay tạo vẻ mặt thành thật thiên thần… :D). Bạn cũng cố gắng giữ bình tĩnh trong hầu hết mọi tình huống và đặc biệt là giữ giọng nói to rõ.”

WASHINGTON, DC – APRIL 11: Facebook co-founder, Chairman and CEO Mark Zuckerberg prepares to testify before the House Energy and Commerce Committee in the Rayburn House Office Building on Capitol Hill April 11, 2018 in Washington, DC. This is the second day of testimony before Congress by Zuckerberg, 33, after it was reported that 87 million Facebook users had their personal information harvested by Cambridge Analytica, a British political consulting firm linked to the Trump campaign. (Photo by Chip Somodevilla/Getty Images)

Điều trần (hearing) không phải là luận tội. Nó là chỗ để những thực khách “háu ăn” nêu ra những câu hỏi của mình và người “lên dĩa” phải trả lời. Nếu trả lời không khéo léo, khôn ngoan và làm hài lòng hay “cứng miệng” những người truy vấn, tệ nhất là để lòi đuôi vi phạm pháp luật, đối tượng bị điều trần sẽ có nguy cơ bị tiến hành điều tra. Lúc đó mới là mệt mỏi cái thân người này.

Đây là lần đầu tiên Facebook ra điều trần trước Quốc hội – việc mà họ đã tìm mọi cách để tránh né suốt những năm qua. Có người tính rằng đây là lần thứ 5 Mark xuất hiện trước công chúng trong bộ đồ vest chỉnh tề. Xưa nay, chàng tỷ phú công nghệ lứa tuổi 8X này chỉ toàn mặc áo thun quần jean.

Tại mỗi viện của Quốc hội, Mark đã trải qua trên dưới 5 giờ điều trần liên tục và căng thẳng tới toát mồ hôi. Mark uống nước dữ lắm, vợ chàng ngồi phía sau phải liên tục châm nước vào ly cho chồng. Chứng tỏ Mark căng thẳng lắm và hao tổn nhiều năng lượng cho cuộc đối đầu này.

Qua 2 ngày điều trần, Mark thừa nhận Facebook còn nhiều lỗi lầm lắm. Họ đã thấy, thừa nhận trách nhiệm và đã có những giải pháp để khắc phục. Rõ ràng, Facebook qua màn trình diễn của “đại gia” Mark như một nàng giai nhân tiểu thư ngây thơ vô số tội mắt bồ câu lúng liếng môi hồng kẻ chỉ phụng phịu “em chả, em chả biết gì..”. Và nổi bật là dù ở Thượng nghị viện hay trước Hạ nghị viện, ông chủ Facebook vẫn tỏ rõ “thiên tài lẩn tránh như lươn, như chạch”. Trước các ông bà nghị dân chính trị chuyên nghiệp chẳng phải dạng vừa, Mark luôn huyền ảo, hư hư thực thực – mà chỉ có vậy họa may mới thoát kiếp nạn này.

Có thể nói rằng, bước vào cuộc điều trần này, Mark gánh trọng trách cho cả các đối thủ ở Thung lũng Silicon Mỹ như Google, Apple, Microsoft, Twitter,… Bởi những gì Facebook đang bị sờ gáy, đặc biệt là chuyện thu thập thông tin cá nhân người dùng và bảo vệ thông tin cá nhân người dùng, thì anh nào, ả nào mà chẳng lấm lem, có khác chăng chỉ là ở mức độ. Mark trước Quốc hội là một case study mà họ phải nghiền ngẫm tận chân tơ kẽ tóc. Mark mà qua truông, nhiều người mở rượu ăn mừng á.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

+ Ảnh từ Internet. Thanks.