Mãi tới ngày thứ Bảy 10-11-2012 (giờ Hoa Kỳ), tức 4 ngày sau ngày bầu cử (6-11), bang Florida với 29 phiếu đại cử tri (electoral vote) mới có được kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ. Theo văn phòng thư ký bang, ông Barack Obama (Dân chủ) đã thắng với cách biệt mong manh 50% số phiếu phổ thông so với 49,1% của ông Mitt Romney (Cộng hòa) – chỉ chênh nhau có khoảng 74.000 phiếu.

Như vậy, với kết quả của Florida, chung cuộc ông Obama giành được 332 phiếu đại cử tri, ông Romney được 206 phiếu. (Trong lần bầu cử năm 2008, ông Obama đạt 365 phiếu, còn ông John McCain của Cộng hòa chỉ có 173 phiếu.)

Vào khoảng 23g đêm 6-11-2012 (giờ miền Đông Hoa Kỳ), ông Obama đã chính thức tái đắc cử với 303 phiếu đại cử tri, còn của ông Romney là 206 phiếu. (Lúc đó vẫn còn 29 phiếu đại cử tri của bang Florida vì bang này chưa kiểm phiếu xong. Nhưng chúng thuộc về ai thì kết quả chung cuộc vẫn không thay đổi.)

Theo Hiến pháp Hoa Kỳ, cử tri đoàn Hoa Kỳ (United States Electoral College) là cơ quan chính thức bầu Tổng thống và Phó tổng thống mỗi 4 năm một lần. Thành viên của cử tri đoàn gọi là đại cử tri (Elector), có nghĩa là “cử tri lớn” hay “cử tri đại diện” cũng được. Chỉ có 50 bang và 1 DC (District of Columbia, quận thủ đô) mới có đại cử tri. Các lãnh thổ thuộc Mỹ như Puerto Rico và đảo Guam không có được quy chế này. Mỗi bang sẽ chọn các đại cử tri của mình. Số lượng đại cử tri mỗi bang bằng với số thành viên Quốc hội Liên bang của bang đó. Hiện nay, Quốc hội Mỹ gồm 435 hạ nghị sĩ và 100 thượng nghị sĩ. Vì thế, tổng số đại cử tri là 538 vị (có thêm 3 đại cử tri của DC). Ứng cử viên nào giành được số phiếu phổ thông (cử tri bình thường đi bầu) cao nhất ở bang nào sẽ được hưởng trọn vẹn số đại cử tri của bang đó. Hiện nay, ai giành được 270 phiếu đại cử tri là đắc cử.

Trong cuộc bầu cử năm nay, thời hạn cuối cùng để kết thúc việc kiểm phiếu bầu của các công dân Mỹ ở nước ngoài và trong quân đội là 16-11-2012 (thực tế chỉ còn một số rất ít). Nhưng theo luật Florida, việc kiểm lại phiếu – recount – là dựa theo kết quả công bố ngày 10-11 này. Nếu hai ứng cử viên chỉ chênh nhau từ 0,5% số phiếu trở xuống, máy tính sẽ tự động tiến hành kiểm lại toàn bộ số phiếu, trừ khi ứng cử viên ít phiếu hơn từ bỏ điều này.

Trong cuộc bầu cử năm 2000, bang Florida đã diễn ra cuộc chiến tranh chấp phiếu bầu lịch sử giữa hai ứng cử viên George W. Bush (Cộng hòa) và Al Gore (Dân chủ). Số phiếu chênh nhau cực thấp tới mức khó tin ngay. Ngoài ra, còn có một yếu tố nhạy cảm là bang Florida lúc đó do Jeb Bush – anh của ứng cử viên George Bush làm Thống đốc , và ông này bị phía Dân chủ cáo buộc xài “phù phép” cho em mình. Cuối cùng, để chấm dứt cuộc chiến này, Tòa án Tối cao Mỹ đã phải ra phán quyết công nhận ông Bush chiến thắng với số phiếu cách biệt chỉ 537 phiếu.

Lần này, do may mắn có được cách biệt (dù rất mong manh) là 0,9%, ông Obama thoát khỏi tình trạng phải kiểm lại phiếu ở Florida.

Như vậy, trong tổng số 9 bang gọi là “bang chiến trường” (swing state, bang có tính chao đảo, phe nào cũng có thể giành chiến thắng), ông Obama đã chiến thắng được tới 8 bang (gồm Ohio, Iowa, New Hampshire, Wisconsin, Virginia, Colorado, Nevada và Florida), chỉ thua ở bang North Carolina. Đây là nỗi đau và nguyên nhân thất bại của ông Romney khi ông đã đầu tư rất lớn và tràn trề hy vọng chiến thắng ở các bang này. Chung cuộc, ông Obama chiến thắng ở 26 bang và DC, còn ông Romney chiến thắng ở 24 bang.

Số phiếu đại cử tri của hai ông Obama và Romney ở mỗi bang. Màu xanh là của Obama, màu đỏ là của Romney.

Mặc dù thất bại, nhưng ông Romney vẫn có được chút an ủi là số cử tri ủng hộ mình không quá thua kém. Tuy cách biệt xa (332 so với 206) về số phiếu đại cử tri), nhưng về số phiếu cử tri phổ thông, ông Obama chỉ được 50,6% so với 48% của ông Romney. Một sự cách biệt sát nút về số phiếu cử tri phổ thông và số bang sẽ khiến ông Obama phải cẩn trọng hơn trong 4 năm tới ở Nhà Trắng.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 11-11-2012)