Mỗi lần năm cũ khóa sổ, tôi lại háo hức muốn biết năm mới có mở ra triển vọng tiến bộ nào cho nhân loại. Để biết điều này, tôi phải hỏi các nhà futurist (tương lai gia). Các bạn đừng vội nhún vai, futurist mà tôi nói ở đây không phải là mấy tay dựa hơi cụ cố Nostradamus, hay các thầy sờ mu rùa, hoặc các bà ngoại cảm dởm. Mấy mống này “nổ” về vận mệnh thế giới cứ như người từ tương lai trở về. Được gọi là futurist phải là người, hay cơ quan, không những có thành tích khoa bảng mà còn có tầm ảnh hưởng lớn trong lãnh vực chuyên ngành. Họ không bàn tới những chuyện hoang đường như ngày tận thế, hay lẩm cẩm về vận mạng của các siêu sao. Tôi đã dựa vào những futurist như tiến sĩ Michio Kaku, học giả Christian Henrik Nesheim, và tài liệu từ viện đại học Carnegie Mellon University, Columbia University, Liên Hiệp Quốc, phòng kế hoạch của hãng phần mềm Cisco… Các nguồn tài liệu này đều công nhận rằng năm 2014 chứa đựng tất cả những hạt mầm cần thiết cho cuộc đổi đời nhân sinh toàn cầu. Tuy nhiên để những tiềm năng đó trở thành  hiện thực cũng cần phải có một khoảng thời gian. Thời gian ước định là 15 năm, vì vậy có rất nhiều bản tiên đoán về thành quả hoành tráng sẽ xảy ra vào năm 2030.

Lọc trong những bản tiên đoán, tôi lựa ra 10 điểm gần với thực tế mà chúng ta có thể hình dung, lại vừa mang chút ít nên thơ (fantasy) để làm quà Tết mừng quí vị. Sau đây là tóm lược 10 sự thay đổi:

1. Thế hệ của máy điện toán mang cá tính của người sử dụng. Hệ thống liên kết trực tuyến (wi-fi) sẽ miễn phí cho tất cả mọi người.

Cellphone sẽ chết vì mọi người đều sử dụng liên lạc trực tuyến mặt đối mặt qua màn hình computer. Máy điện toán trở thành vật thân thiết như một cơ phận của mỗi cá nhân. Những con chip điện tử nhỏ như đầu đũa trong computer ghi nhớ tất cả ngôn ngữ và tính tình của chủ nó để giao tiếp với cộng đồng (Artificially Intelligent Personal Assistants). Một máy điện toán chỉ đáng giá 1.000 USD mà óc điện tử của nó thông minh tương đương với trí óc của cả làng cộng lại. Với trình độ thông minh này, máy điện toán sẽ thay đổi hệ thống hành chánh thế giới. Hãng xưởng không cần nhân viên kế toán, nhà thương không cần ban quản lý, văn phòng luật pháp không cần luật sư nghiên cứu hồ sơ…

Tuy nhiên tôi chỉ dám nghĩ là wi-fi sẽ miễn phí cho mọi người… ở Mỹ. Tôi chưa hình dung ra tin học vào năm 2030 sẽ đa năng đến mức kinh khủng thế nào. Chỉ với hệ thống mạng hiện tại tôi đã thấy nó tiến bộ quá xá rồi. Vài năm trước muốn có tài liệu khảo cứu, tôi phải lái xe hàng giờ tới thư viện đại học mới có đủ sách dùng. Bây giờ tôi chỉ việc ngồi ở nhà, mở máy điện toán, vào thăm giáo sư Gu-Gồ (Google), hay giáo sư Dza-Hu (Yahoo) là có đủ mọi tài liệu độc. Ấy là chưa kể gã tua-gai Du-túp (Youtube) rất tử tế, sẵn sàng dắt đi khắp nơi.

2. Không cần học ngoại ngữ.

Một máy thông dịch nhỏ xíu, đút vào lỗ tai, nó sẽ chuyển mọi ngôn ngữ lạ ra tiếng nói nước mình. Sự kiện này cho thấy con người sẽ được bao bọc bởi những máy điện toán siêu nhỏ gắn khắp mọi nơi: trong lỗ tai, trong đồng hồ, trong đồ chơi, trong bếp, ngoài đường… Về vụ cái máy dịch ngoại ngữ, dĩ nhiên tôi không hoài nghi trình độ tiến bộ này, nhưng tôi nghĩ trước hết ngôn ngữ giao tiếp cũng phải tuân theo một quy luật nào đó mới được. Nếu cô Út Lúa ở Cà Mau gọi điện thoại trách móc ông bạn Mỹ Cô-lô-ra-đô, “Hôm qua qua nói qua qua mà hổng thấy qua qua”  thì cũng khổ cho cái máy dịch.  

3. Toàn cầu chấm dứt cảnh nghèo đói. Dân cực nghèo giảm xuống gần mức zero.

(nguồn: Staff.com)

Dân cực nghèo của toàn cầu chỉ còn 2%. Đây mới thật sự là một thế giới giàu có đáng kể. Nếu con người có thể tạo ra đủ thứ, mà không có đủ lương thực cho mọi người, thì gọi là tiến bộ sao đặng. Trong cơn hoan hỉ, tôi chợt muốn biết vào lúc ấy chính phủ Mỹ đã hết nợ chưa. Wow! tôi hết hồn khi thấy bản tiên đoán cho biết Mỹ thiếu nợ còn bạo hơn trước. Tôi thấy biểu đồ chỉ mức nợ trần cao như đỉnh Everest. Tuy nhiên dữ kiện của bài toán dựa theo cách chi tiêu của thủ trưởng Obama, nên vẫn còn hy vọng thay đổi. Dù nước Mỹ có cầm tinh con nợ, nhưng nó không bao giờ sập tiệm là được rồi. 

4. Cách mạng về nông nghiệp. Nông sản sẽ trồng trong nhà kính.

Những tòa nhà kính cao 30 tầng sẽ được thiết lập đầy dẫy trong thành phố. Chúng thay thế cho những cánh đồng canh nông. Con người sẽ dùng rất ít đất, chi phí rất ít tiền, và trả lại vẻ đẹp cho thiên nhiên. Đồng thời khoa học tạo ra những loại côn trùng hữu ích như con ong để phụ công phát triển nông nghiệp. Như chúng ta biết, bộ óc côn trùng rất đơn sơ, nên khoa học có thể tạo ra được. Hiện nay đã có “Dự án não xanh” (Green Brain Project) chế tạo ra những con ong mật robot do Đại học Harvard thực hiện.

Đây là hình con ong mật robot. Nó sẽ được trình làng vào năm 2015. (nguồn Universities of Sheffield).

Trong năm qua tôi có dịp thăm trung tâm EPCOT (Experimental Prototype Community of Tomorrow – Thử nghiệm Cộng đồng mẫu cho Tương lai) ở Orlando, bang Florida. EPCOT có khu vườn cây ăn trái. Tôi thấy tất cả mọi cây đều trồng từ các ống chứa nước dinh dưỡng. Cây cối mọc lên to cao, cành đầy trái, mà hoàn toàn không dùng đất. Cây đứng vững nhờ dựa vào những cái giàn làm bằng kim loại.

5. Hầu hết các siêu sao điện ảnh đều thất nghiệp.

Kỹ thuật tạo hình (Computer Generated Imagery – CGI) tạo ra những tài tử giống hệt người thật nhưng đẹp hơn, tài giỏi hơn, và ít chi phí hơn. Nếu ai coi phim Final Fantasy đã thấy những nhân vật đẹp như thiên thần và giống người thật đến 90%. Chúng ta cũng đã thấy các nhân vật chính trong phim Avatar của James Cameron và những con khủng long trong phim Jurassic Park của Steven Spielberg. Tất cả chúng đều được tạo tác bằng kỹ thuật CGI. Chúng rất thật và rất sống động về mọi mặt.

Tuy nhiên tôi nghĩ rằng quần chúng có yêu mến những tài tử ảo này hay không lại là vấn đề tâm lý khó tiên đoán. Hiện nay, những tài tử ảo chỉ được ngắm cho vui mắt, khán giả coi xong phim ảnh là quên ngay. Con người chưa quen yêu mến những ảnh ảo tới mức coi họ là thần tượng. Những siêu sao như James Dean, Elvis Presley, và các nàng Audrey Hepburn, Marilyn Monroe… vẫn còn là những icon để lại nhiều lưu luyến trong lòng người.

6. Máy bay và xe buýt không người lái sẽ là phương tiện chuyên chở công cộng.

Cứ theo đà lưu hành xe hơi hiện tại, tới năm 2025 thế giới sẽ có khoảng 3 tỷ chiếc xe hơi chạy trên đường phố. Chúng sẽ gây ra nạn kẹt xe vô phương giải cứu. Nhưng vào năm 2030, xe hơi có rất ít. Người ta di chuyển bằng những máy bay, hay phi thuyền, hay những toa xe dưới đất theo những tuyến đường nhất định. Một mạng điều khiển lưu thông vô tuyến (wireless communication) sẽ kiểm soát tất cả mọi hệ thống lưu thông. Cũng với hệ thống mạng vô tuyến, các TV với antenna và cable sẽ chết vào năm 2026, vì tất cả các kênh truyền hình đều phát sóng qua Internet.

(nguồn hình minh họa: Impact Lab)

7. Không còn người lái xe.

Vào năm 2030, luật lệ sẽ hạn chế tư gia có xe riêng, vì vậy xe hơi vẫn còn nhưng rất ít. Lúc đó mỗi xe đều có máy dẫn đường GPS (Global Positioning Satellite). Thành xe có những điểm cảm ứng (sensors) phòng vệ để ngăn cản tai nạn đụng chạm. Lúc ấy bạn chỉ việc lên xe, rồi ra lệnh cho xe chạy đến nơi nào bạn muốn. Bạn không phải làm gì cả ngoài việc ngồi nhâm nhi ly bia và coi TV.

Như các bạn đã biết, máy GPS và sensor báo nguy hiện nay đã có rồi. Năm 2013 chính phủ Mỹ cũng đã ký luật cho phép xe không người lái di chuyển trên đường công cộng. Tuy nhiên hiện giờ mới chỉ có hãng Google và Đại học Stanford là có xe không người lái. Chúng chuyên chở vật liệu qua lại giữa các văn phòng trong khuôn viên trụ sở của họ. Tới đây tôi lẩn thẩn nhớ tới cái cảnh ngã tư ở bên nhà. Đa số người mình di chuyển bằng xe gắn máy và “chạy” theo bí kíp lăng ba vi bộ. Nếu dân “cưỡi” cứ phóng và liên tiếp lạng kề sát cái xe không người lái khiến nó sợ đụng, nó cứ đứng ỳ ra đó thì bao giờ mới tới điểm hẹn hò đây.

8. Kỹ nghệ du lịch trên không gian.

(nguồn: Space.com)

Du lịch trong không gian là điều dĩ nhiên rồi. Hiện nay con người đã có trạm không gian và các chuyên gia đi về thường xuyên. Nhưng vào năm 2030, con người sẽ đặt chân lên Hỏa tinh (Mars). Hỏa tinh cách trái đất 34,8 triệu dặm (56 triệu km). Với kỹ thuật hiện tại, một phi thuyền bay từ trái đất đến Hỏa tinh phải bay mất 7-9 tháng. Thời gian này sẽ rút ngắn vào năm 2030. Một hãng du lịch tư nhân, SpaceX, ở tỉnh Hawthorne (bang California), đang hồ hởi hoạch định dự án mang 80.000 khách đi du lịch trên Mars. Giá vé cho chuyến đi là 500.000 USD. Hiện nay SpaceX đang khởi công chế tạo hỏa tiễn Falcon 9. Phiên bản hỏa tiễn mẫu đầu tiên được gọi là Grasshopper (con châu chấu – ý nói “nhảy” như châu chấu).

9. Chiến sĩ và Tình nhân là người robot.

Chiến sĩ ở đây là những người lính rất gan dạ, khỏe mạnh và có khả năng chịu đựng những hoàn cảnh khó khăn. Hiện nay quốc tế đã có hiệp ước cấm chế tạo những sát thủ robot. Vì vậy chiến sĩ robot là những người hiền, chúng chuyên thực hiện những quân vụ không chiến đấu. Người tình robot không phải là người máy với dây điện chằng chịt, mỗi lần bước đi động cơ trong mình kêu “kít kít”, hay trông bạo trợn như gã Terminator. Trái lại họ là những giai nhân tài tử ăn nói duyên dáng và có một trình độ thông minh.

Có lẽ các bạn sẽ nghĩ rằng yêu là lãnh vực tâm lý cá nhân không thể công thức hóa một cách máy móc. Dĩ nhiên là thế, nhưng chúng ta có thể căn cứ vào trạng thái xã hội mà suy đoán. Trong xã hội cơ khí hiện tại, càng ngày càng có nhiều người mang tâm hồn cô đơn. Họ thường kết thân với một vật nào đó, chẳng hạn với con chó, con mèo, hay “chat” trên mạng để bớt cô đơn. Vậy tại sao không thể thay thế những thứ này bằng một người tình robot. Hiện nay ở Nhật Bản người ta đã chế ra những cô robot xinh đẹp biết chơi cờ, biết đối thoại, và biết ca hát, và rất dễ thương – tối thiểu cũng biết “chat” hơn con chó.

10. Bác sĩ toilet.

Mỗi sáng khi bạn vào nhà cầu đại tiện. Cái bàn cầu bèn lấy phân và nước tiểu để phân tích. Nó chuyên nghiệp như một phòng thí nghiệm. Chỉ cần 1 phút đồng hồ sau, nó báo cáo cho bạn biết tình trạng sức khỏe của bạn như thân nhiệt, độ mỡ trong máu, độ muối trong người .v.v.. rồi đưa ra lời khuyến cáo cho những hoạt động trong ngày.

Trên đây là 10 dự đoán trong tương lai, như bạn thấy, nhiều dự đoán có thể xảy ra sớm hơn dự định.  Bạn cũng thấy những tiên đoán này hoàn toàn dựa vào tiềm năng khoa học sẵn có, vì vậy nó có thể đúng với xác xuất rất cao. Dựa vào hướng đi này, chúng ta cũng có thể tự phong mình là futurist để đoán tương lai mà không sợ hố. Chẳng hạn tôi tiên đoán rằng Gia đình THKT sẽ có người sống tới 100 tuổi. Với trình độ y khoa về tế bào gốc (stem cells) và khoa học bây giờ, điều này không phải là không thể xảy ra. Nhưng đoán như vậy thì khô khan quá, vì vậy tôi rụt rè đoán thêm rằng trong Gia đình THKT vào năm 2030, một thành viên nào đó sẽ làm bạn với robot. Kể ra mỗi lần mình sáng tác một bài thơ Đường, có nàng robot họa lại thì cũng nên thơ. Hoặc là mỗi khi uống rượu Tây có người cụng chén, mắt nhìn mình thán phục, thì dễ say hơn.

Vậy chúc các bạn vào đầu năm mới, ít nhất, có vài điều tiên đoán cho tương lai. Nếu bạn có thể chia sẻ sấm ngôn của mình cho anh em nghe thì thật là vui như tết.

ĐỖ NGỌC TRANG

(Elk Grove, California, 30-12-2013)

_____

Tài liệu phụ:

Hình dáng hỏa tiễn Falcon 9 của hãng SpaceX. http://www.spacex.com/falcon9?vid=f9&width=900&height=520&inline=true#modal-display

VIDEO CLIPS: