Hôm nay là Tết Mùng 5 Tháng 5 (tên chữ là Tết Đoan Ngọ). Tết này được ghi vào sử sách ở Việt Nam, Hàn Quốc và Trung Quốc. Sở dĩ gọi là Đoan Ngọ là vì người ta tiến hành nghi thức cúng kiến vào giờ Ngọ (từ 11 giờ sáng tới 1 giờ chiều). Còn “đoan” trong tiếng Hán có nghĩa là “mở đầu”.

Truyền thuyết về Khuất Nguyên là của người Hoa. Còn người Việt mình gắn Tết Mùng 5 với truyền thuyết diệt sâu bọ cứu mùa màng. Vì thế, nó còn có tên là Tết diệt sâu bọ. Nông dân Việt mình xưa kia vào ngày này hè nhau bắt sâu bọ, tiêu diệt bớt các loài gây hại cho cây trồng trên cánh đồng. Các bà mẹ Việt yêu con và hay suy diễn nên cũng nhân ngày này mà diệt sâu bọ trong người con cháu luôn. Tôi nhớ, hồi trước, vào buổi sáng Tết Mùng 5, mẹ tôi bắt cả nhà mỗi người phải ăn một chén cơm rượu để “trừ sâu bọ trong bụng”. Mới ngủ dậy còn say ke, nạp một chén cơm rượu vô thì người còn xây xẩm nữa đừng nói chi ba con vi trùng trong bụng không quay mòng mòng. Ừ hén, sao mình không nối tiếp tập tục này, hiện đại hóa nó bằng cách bắt mọi người trong nhà sáng Tết Mùng 5 uống một liều thuốc diệt giun sán hén! Nói là làm ngay!

Tết Mùng 5 Tháng 5 còn có một nickname là “Tết Nửa năm” – có lẽ vì nó thường tới vào tháng 6 hay tháng 7 cõi trên. Giựt thót cả mình. Chưa làm được gì mà tiêu béng mất một nửa ngân sách thời gian của năm 2015 rồi.

Thôi thì, tôi mượn nhà thơ Hàn Mặc Tử tặng bạn bài thơ “Vội Vàng Chi Lắm” đầy tâm trạng:

“Vội vàng chi lắm nhạn lưng mây?
Chầm chậm cho mình giữ mối giây!
Về đến thần kinh khoan nghỉ đã,
Ghé miền Gia Hội tỏ tình ngay!
Suốt năm canh mộng hồn mê mỏi,
Chỉ một lòng son muốn giải bày.
Này nhạn, ta còn quên chút nữa:
Trái tim non nớt tặng ai đây?”

Sau đó là mời mọi người cùng thưởng hưởng hai món ăn dân gian truyền thống của Tết Mùng 5: cơm rượu và bánh ú tro.

Chúc mọi người nửa năm còn lại của năm 2015 “tài sắc vẹn toàn”.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon Tết Nửa năm 20-6-2015)