PHP RỦ RỈ RÙ RÌ – TẬP 3:

Ngày 9-4-2016 trong kỳ họp thứ 11 cũng là kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa 13, Quốc hội Việt Nam đã thông qua công hàm về việc Việt Nam cấp cho các công dân Hoa Kỳ visa có thời hạn tới 1 năm và thuộc loại nhập cảnh nhiều lần (multiple).

Trước đây, Pháp lệnh về nhập  cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam (số 24/2000/PL-UBTV QH10) do Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa 10 ban hành ngày 28-4-2000 quy định thời gian giá trị tối đa của thị thực nhập cảnh Việt Nam loại một lần hay nhiều lần lên đến 12 tháng. Và các công dân Hoa Kỳ cũng được cấp visa với thời gian tối đa 12 tháng. Thế rồi, Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam số 47/2014/QH2013  ban hành ngày 16-6-2014 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2015 bắt đầu chia ra thành nhiều dạng visa, nhưng lại rút ngắn thời gian giá trị tối đa của visa dành cho khách nước ngoài vào Việt Nam dự hội nghị (ký hiệu HN) hay du lịch (DL) chỉ còn không quá 3 tháng. Vậy là cũng như với các khách nước ngoài khác, công dân Mỹ vào Việt Nam du lịch hay dự hội nghị chỉ được cấp visa có thời hạn 3 tháng.

Chẳng biết những người có trách nhiệm nghĩ sao, nhưng rõ ràng quy định mới như vậy ảnh hưởng nặng nề không phải chỉ với những người Mỹ muốn sang Việt Nam du lịch và tìm kiếm cơ hội đầu tư, mà ngay và luôn là cả với nhiều triệu người Việt Nam định cư ở Mỹ đã có quốc tịch Hoa Kỳ. Với những người thường xuyên vào Việt Nam, họ phải tốn nhiều thời gian và chi phí để xin mới visa. Và do thời hạn của visa chỉ có 3 tháng, Việt kiều cũng bị rút ngắn thời gian lưu trú ở Việt Nam xuống tương ứng.

Vốn luôn là những người nhìn xa trông rộng và luôn sẵn sàng cho những tình huống tương lai, ngay từ giữa năm 2013, Đại sứ quán Hoa Kỳ ở Việt Nam đã cho chạy trên website của mình thông báo: “Trong tương lai, Hoa Kỳ có thể sẽ chỉ cấp visa (không di dân) có thời hạn 3 tháng cho công dân Việt Nam muốn nhập cảnh Hoa Kỳ, vì phần lớn công dân Hoa Kỳ đến Việt Nam cũng chỉ nhận được visa với thời hạn như vậy.” Phía Mỹ đề nghị các công dân Việt Nam có ý kiến đề xuất với chính phủ nước mình để bảo vệ quyền lợi cho chính mình. Chỉ có điều, chẳng biết giả bộ hay thiệt tình, người Mỹ đã “đánh giá quá cao” người dân Việt Nam trong mối quan hệ công dân – chính quyền.

Thậm chí chưa an tâm, khi gửi trả lại passport đã được cấp visa cho người Việt Nam, bộ phận thị thực của Đại sứ quán Mỹ còn cẩn thận gửi kèm cái thông báo như trên website đó.

Và trong một loạt những sự kiện từ đó tới nay, ngay cả những lần những vị lãnh đạo Việt Nam sang thăm Mỹ, phía Mỹ vẫn kiên trì lặp đi lặp lại đề nghị Việt Nam kéo dài thời gian hiệu lực của visa cấp cho công dân Mỹ. Thậm chí có lần trong một cuộc gặp mặt các nhà đầu tư nước ngoài tại TP.HCM, ông Lê Thanh Hải, lúc đó là Bí thư TP.HCM, cũng đã nhận được lời yêu cầu như vậy từ phía AmCham Việt Nam (Phòng Thương mại Mỹ tại Việt Nam). Có quá nhiều lời hứa hẹn.

USA Visa

Vào tháng 8-2013, tôi đã viết một bài về tình hình này, phân tích thiệt hơn, nhưng một nhật báo của Việt Nam ngại “chuyện nhạy cảm” nên từ chối đăng, dù là trên bản online. Và tôi đã xuất bản bài đó trên các kênh của mình.

Phải công nhận là người Mỹ kiên trì và chơi rất điệu nghệ. Cho dù các công dân của mình chỉ được Việt Nam cấp visa có thời hạn 3 tháng, Mỹ vẫn tiếp tục cấp visa có thời hạn 12 tháng và nhập cảnh nhiều lần cho các công dân Việt Nam sang Mỹ theo dạng du lịch, hội nghị (Type B1/B2). Dĩ nhiên họ vẫn tiếp tục cảnh báo là sắp tới có thể sẽ rút ngắn thời gian visa như Việt Nam. Dù sao, đó là nguyên tắc đồng đẳng trong ngoại giao mà ta nói nôm na là “bánh sáp đi, bánh quy lại”.

Thiệt tình là nếu visa Mỹ chỉ còn có 3 tháng thì quá mệt mỏi cho các công dân Việt Nam có nhu cầu đi Mỹ, nhất là những người thường xuyên đi Mỹ. Bởi mỗi lần renew (xin cấp lại) visa của Mỹ là một lần hên xui – cho dù mấy năm sau này phía Mỹ thoáng hơn rất nhiều với người Việt Nam. Mỗi lần renew visa, nếu không thuộc diện được renew qua bưu điện, công dân Việt Nam phải chờ lâu, do quá đông, có khi trên dưới 1 tháng. Bên cạnh đó còn tốn kém, khi lệ phí visa hiện nay 160 USD/lần. Càng nghiệt ngã hơn khi trước nay, với visa 1 năm, mỗi lần nhập cảnh Mỹ, công dân Việt Nam được phép lưu trú tới 6 tháng. Điều này rất có lợi cho những người có người thân ruột thịt ở Mỹ. Nếu như visa chỉ còn 3 tháng, thời gian lưu trú cũng sẽ bị rút ngắn tương ứng. Mà một lần đi Mỹ, một lần khó, chi phí đắt và phải ngồi máy bay mười mấy tiếng đồng hồ.

Tới đây xin nhắc lại một thông tin. Nhân cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong khuôn khổ Cuộc gặp thượng đỉnh APEC lần thứ 22 tại Bắc Kinh ngày 10 và 11-11-2014, Mỹ và Trung Quốc đã quyết định nới lỏng việc cấp visa cho công dân hai nước. Thỏa thuận này được Sir O đánh giá là sẽ “có lợi cho mọi người từ các sinh viên, tới các du khách, các doanh nghiệp lớn và nhỏ”.

Cụ thể là thời hạn hiệu lực của visa Mỹ dành cho Trung Quốc và Trung Quốc dành cho Mỹ từ 1 năm hiện nay được tăng lên tới 5 năm cho visa sinh viên và visa trao đổi (như trao đổi văn hóa, giáo dục, khoa học,…), cũng như tăng lên tới 10 năm cho visa doanh nghiệp và du lịch. Xin lưu ý, visa có giá trị tới 10 năm.

Không phải chỉ có Trung Quốc, một số nước châu Á khác, ngay cả Đông Nam Á, trước nay vẫn được Mỹ cấp visa có thời hạn nhiều năm.

Visa Hoa Kỳ cấp cho công dân Bangladesh có thời hạn 5 năm.

Visa Hoa Kỳ cấp cho công dân Philippines có thời hạn 10 năm.

Visa Hoa Kỳ cấp cho công dân Nga có thời hạn 3 năm.

Tất nhiên Việt Nam khó lòng có cửa để được miễn visa vào Mỹ. Hiện nay trên thế giới chỉ có 37 nước và 1 vùng lãnh thổ (Taiwan) không cần phải có visa khi công dân họ sang thăm Mỹ. Họ là thành viên của chương trình Visa Waiver Program (VWP) của Mỹ miễn visa nhập cảnh cho các doanh nhân và du khách. Chỉ có 2 nước Đông Nam Á được hưởng chế độ miễn visa du lịch sang Mỹ là Brunei và Singapore. Tính cả châu Á thì chỉ có thêm Nhật Bản, Hàn Quốc và Taiwan. Còn lại đều là châu Úc và châu Âu.

Nhưng còn visa có thời hạn nhiều năm thì sao? Trong một lần họp báo, một quan chức ngoại giao Mỹ ở Việt Nam đã trả lời rằng phía Mỹ luôn sẵn sàng, miễn là theo nguyên tắc có đi có lại, hễ phía Việt Nam kéo dài thời hạn visa tới đâu, Mỹ cũng có thể đu theo tới đó. Hơn nữa, mối quan hệ Hoa Kỳ và Việt Nam ngày nay đã tốt hơn rất nhiều. Vào giữa năm 2013, Mỹ và Việt Nam đã cùng tuyên bố xác lập quan hệ đối tác toàn diện. Và bây giờ Mỹ và Việt Nam cùng là thành viên của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Nếu ai nghĩ rằng kéo dài thời hạn visa sẽ làm ngành ngoại giao thất thu khoản lệ phí visa, người ấy quả là chỉ biết lợi ích cục bộ và trước mắt.

Còn nếu ai cho rằng visa có thời hạn dài và được vào nhiều lần sẽ tạo cơ hội cho kẻ xấu dễ dàng xâm nhập, người đó cũng quá ngây thơ cụ. Ai vi phạm pháp luật thì bị xử phạt. Và nguyên tắc xuất nhập cảnh của bất cứ nước nào là visa chỉ có giá trị cho phép nhập cảnh những người nước ngoài mà cơ quan biên phòng (xuất nhập cảnh) xét thấy không gây hại cho nước mình. Mỹ cũng luôn nói rõ trên website các cơ quan ngoại giao ở nước ngoài rằng có visa (do Bộ Ngoại giao cấp) không có nghĩa là bảo đảm 100% sẽ được nhập cảnh Mỹ (quyền quyết định là ở nhân viên thuộc Bộ An ninh Nội địa làm thủ tục xuất nhập cảnh ở các trạm biên giới).

Làm người thì phải luôn có hy vọng mới có thể sống tiếp được. Thôi thì hy vọng rồi sẽ có ngày, công dân Hoa Kỳ và Việt Nam có thể có được visa có thời hạn nhiều năm. Nhưng điều kiện tiên quyết là phải có cơ quan nào chủ động đề nghị điều đó.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

+ Nguồn ảnh: Internet. Thanks