Các khách nước ngoài nhập cảnh và xuất cảnh ở Singapore giờ đây đều phải trải qua thủ tục quét dấu vân tay của hai ngón tay cái tại quầy làm thủ tục xuất nhập cảnh ở sân bay và các cửa khẩu.

Cơ quan Xuất nhập cảnh Singapore (ICA) cho biết chỉ trong vòng tháng đầu tiên sau khi triển khai hệ thống Bioscreen này tại các cửa khẩu (từ 20-4 tới 19-5-2016), có hơn nửa triệu khách nước ngoài đã được kiểm tra bằng dấu vân tay. Công nghệ này giúp loại bỏ tình trạng khách nước ngoài nhập cảnh Singapore bằng các giấy tờ giả.

Từ trung tuần tháng 2-2017, Trung Quốc cũng bắt đầu triển khai công nghệ quét dấu vân tay khách nước ngoài khi nhập cảnh. Sân bay quốc tế Shenzhen Bao’an (tỉnh Quảng Đông) là nơi áp dụng đầu tiên và thủ tục quét dấu vân tay này sẽ được mở rộng dần khắp Trung Quốc từ nay tới cuối năm 2017. Theo quy định, tất cả khách nước ngoài từ 14 tới 70 tuổi, ngoại trừ người mang hộ chiếu ngoại giao, đều phải kiểm tra dấu vân tay khi nhập cảnh Trung Quốc.

Bộ Công an Trung Quốc cho biết: “Việc thu thập dấu vân tay đã trở nên phổ biến ở các cửa khẩu trên khắp thế giới. Nhà chức trách sẽ bảo đảm rằng hệ thống mới này có hiệu quả và không gây ra những chậm trễ không cần thiết cho hành khách.” Năm 2016 có hơn 76 triệu người nước ngoài, chủ yếu từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ và Nga, đã nhập cảnh Trung Quốc.

Mỹ đã bắt đầu áp dụng biện pháp quét dấu vân tay khách nước ngoài từ sau khi xảy ra cuộc tấn công khủng bố đẫm máu do bọn khủng bố Hồi giáo từ nước ngoài vào tiến hành ngay tại thành phố New York ngày 11-9-2001 giết chết 2.977 người.  Cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới Mỹ (CBP) đã triển khai việc quét vân tay khách nước ngoài tại các cửa khẩu từ năm 2004. Các cơ quan ngoại giao Mỹ ở nước ngoài cũng thu thập dấu vân tay cả 10 ngón của người xin visa vào Mỹ. Vào đầu năm 2017, CBP cho biết họ đang xem xét thử ngiệm việc kiểm soát người nhập cảnh bằng phần mềm nhận diện khuôn mặt (facial recognition) và các công nghệ nhận diện sinh trắc học (biometric screen) khác.

Khách nhập cảnh được quét dấu vân tay tại cửa khẩu Mỹ.

Cũng với lý do tăng cường an ninh, Nhật Bản đã bắt đầu áp dụng biện pháp quét dấu vân tay khách nước ngoài từ năm 2007.

Việc kiểm soát người nhập cảnh bằng dấu vân tay đã chứng tỏ được tính hữu hiệu trong nỗ lực ngăn chặn những phần tử xấu đã được lưu hồ sơ trong cơ sở dữ liệu. Bởi mỗi người sinh ra với một dấu vân tay khác nhau, trên khắp thế giới không có 2 người trùng dấu vân tay, thậm chí cả người sinh đôi. Và dấu vân tay không thay đổi theo thời gian. Về lý thuyết, dấu vân tay chỉ có thể bị làm biến dạng khi ngón tay bị tổn thương. Nhưng với công nghệ quét hiện đại ngày nay, chỉ cần một khoảng nhỏ dấu vân tay, các chuyên viên cũng có thể nhận diện được. Vì thế, người ta có thể làm giả được bất cứ giấy tờ nào, nhưng với dấu vân tay thì đành chịu. 

Yêu cầu của hệ thống kiểm soát dấu vân tay ở các cửa khẩu là phải cực kỳ chính xác và nhanh chóng. Điều nay tùy thuộc vào độ phân giải càm biến và vị trí của ngón tay trên cảm biến. Một dấu vân tay có chất lượng cần phải có từ 25 tới 80 đặc điểm chi tiết. Thực tế hệ thống Bioscreen tại sân bay quốc tế Changi (Singapore) ngay từ khi mới triển khai hồi hạ tuần tháng 4-2016 đã có tốc độ quét và xử lý trên hệ thống máy tính từ 10 tới 15 giây mỗi hành khách.

Thật ra, thời gian kiểm tra dấu vân tay lâu hay mau chủ yếu do hệ thống máy tính xử lý, chứ công nghệ cảm biến vân tay ngày càng siêu hơn. Như trên nhiều chiếc smartphone vào đầu năm 2017, cảm biến dấu vân tay có thể quét và mở khóa chỉ trong vòng 0,22 giây. Cảm biến mới với tính năng 360 độ có thể ghi nhận dấu vân tay từ bất cứ vị trí nào, góc nào.

A woman demonstrates the US of a fingerprint scanner at Munich’s US consulate 13 December 2007. The US Homeland Security Council decided that the U.S. standard for biometric screening for all visa applicants seeking to come to the United States should transition from two fingerprints to ten fingerprints at all embassies worldwide by December 31, 2007. AFP PHOTO DDP/JOERG KOCH GERMANY OUT (Photo credit should read JOERG KOCH/AFP/Getty Images)

Có thể nói, bây giờ là thời của bảo mật nhân trắc học chứ không còn phụ thuộc vào những mật khẩu chữ số cho dù phức tạp tới đâu thì bọn tin tặc cũng có thể quét ra. Dấu vân tay được dùng để mở khóa tủ, cửa nhà, các thiết bị điện tử, các ứng dụng,… Tại một số khu trò chơi trong công viên văn hóa Universal Studios Singapore, các tủ dành cho khách gửi đồ (locker) giờ đây được khóa bằng dấu vân tay.

Thậm chí vào năm 2016, Nhật Bản đã đưa ra một hệ thống thanh toán mới bằng dấu vân tay. Khách mua hàng đã đăng ký thẻ tín dụng và dấu vân tay có thể thanh toán tại cửa hàng bằng cách chạm đầu ngón tay của mình lên máy quét chứ không cần phải cà thẻ tín dụng nữa.

Các ổ khóa cửa thông minh cũng sử dụng dấu vân tay. Thậm chí để cho an toàn hơn, người ta kết hợp các hệ thống bảo mật đa lớp gồm dấu vân tay, mật khẩu, mã token qua SMS,… Càng cực, càng phiền toái thì càng an toàn.

Nếu từng coi bộ phim hành động truyền hình Mỹ The Blacklist, bạn ắt thấy cảnh nhân vật chính Raymond “Red” Reddington phải cắt ngón tay của một đối thủ đã chết để dùng mở tủ lưu trữ của người đó được khóa bằng dấu vân tay. Trong nhiều phim khác, người xem có thể thấy cảnh người ta lấy dấu vân tay của ai đó để đúc thành dấu vân tay giả phục vụ cho việc mở khóa. Nhưng đó là chuyện công nghệ cũ. Còn với công nghệ hiện đại ngày nay, cảm biến vân tay đòi hỏi phải là dấu vân tay “sống” (live fingerprint). Bởi nó không chỉ quét dấu vân tay mà còn dùng tia hồng ngoại cảm nhận được hoạt động của các mô, các mao mạch bên dưới da ngón tay hay nhịp đập của mạch máu.

Do ngày nay có quá nhiều ứng dụng được bảo mật và khóa bằng dấu vân tay, các chuyên gia khuyên người ta phải cẩn thận giữ gìn dấu vân tay của mình. Thật ra, đó là về lý thuyết, chứ khó khả thi. Chẳng lẽ lúc nào cũng phải mang bao tay hay thủ sẵn chiếc khăn tay để hễ chạm tay tới đây thì xóa ngay tới đó. Mệt mỏi lắm.

Hailee Steinfeld is greeted by fans as she arrives at Narita International Airport

Hồi tháng 1-2017, một nhóm nhà nghiên cứu thuộc Viện Tin học Quốc gia (NII) của Nhật Bản cảnh báo rằng việc người ta có thói quen chụp ảnh selfie phong cách “xì-tin” giơ hai ngón tay hình chữ V ra – biểu tượng hòa bình hay chiến thắng- cũng có thể làm lộ dấu vân tay. Họ giải thích là với máy ảnh có độ phân giải cực nét hiện nay, kẻ xấu có thể dễ dàng phóng to ảnh chụp lên để dùng những phần mềm chuyên dụng thu thập dấu vân tay của những người trong ảnh. Chuyên gia Robert Capps của hãng bảo mật sinh trắc học NuData Security cũng nói rằng phát hiện của các nhà nghiên cứu Nhật Bản đã được cảnh báo từ lâu. Hồi năm 2015, trong một thử nghiệm, tin tặc Jan “Starbug” Krissler từng lấy dấu mống mắt của nữ Thủ tướng Angela Merkel từ một tấm ảnh chụp cận cảnh bà để mở khóa thành công. Các chuyên gia lo ngại rằng tới lúc nào đó, trên Dark Web sẽ không chỉ rao bán những mật khẩu ăn cắp được mà còn bắt đầu có cả những thông tin sinh trắc học của nạn nhân.

Mở khóa bằng dấu vân tay cũng có những bất tiện khi người ta phải tháo găng tay, ngón tay không bị bám bụi quá nhiều hay bị ướt. Thậm chí với những cảm biến và phần mềm công nghệ cũ, ngón tay cần phải được đặt đúng vị trí và đầy đủ chi tiết. Hiện nay, với những cảm biến hiện đại, người ta vẫn có thể mở khóa khi ngòn tay bám bụi, bị ướt hay chỉ cần chạm một phần ngón tay. Chỉ có điều, trong bảo mật, càng thuận lợi cho người dùng bao nhiêu, càng bất lợi về bảo mật bấy nhiêu.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

+ Ảnh: Internet. Thanks.

+ Có thể đọc bài in trên báo Pháp Luật TP.HCM Chủ nhật 19-2-2017 và trên báo Pháp Luật TP Online