Vốn là một người làm báo lâu năm, A Phủ luôn chạnh lòng mỗi khi nghe tin hay chứng kiến một ấn phẩm định kỳ phải đình bản vì một lý do nào đó. Trong đời mình, A Phủ đã chứng kiến nhiều lắm, đặc biệt là trong thời đại Internet, ấn phẩm truyền thống ra đi thấy mà thương. Và tối 21-10-2021, A Phủ lại buồn ơi là sầu khi hay tin tập san Áo Trắng tự đình bản vì “đuối quá, chịu đời không thấu”.

Tập san Áo Trắng vào hạ tuần tháng 10-2021 đã chính thức tự đình bản sau 31 năm ươm mầm, nuôi dưỡng tình yêu văn chương. Trong một bài viết trên báo Tuổi Trẻ ngày 26-9-2020, phóng viên Lam Điền đã ghi nhận: “Tập san Áo Trắng tồn tại trong suốt ba thập niên như một diễn đàn văn chương tuổi học trò, khích lệ không ít các mầm non văn chương và là mảnh đất đầu tiên để các cây bút thử sức, trưởng thành.”

Trước đó, theo báo Tuổi Trẻ, ngày 26-9-2020, tại lễ trao giải cuộc thi tạp bút “Quê nhà yêu dấu” do tập san Áo Trắng – NXB Trẻ tổ chức nhân kỷ niệm 30 năm ra đời của Áo Trắng, nhà văn Đoàn Thạch Biền – chủ biên Áo Trắng trong suốt thời gian qua – đã có lời “xin được nghỉ việc”. Lý do chính vì tuổi đã cao và sức khỏe dường như không cho phép nhà văn ở tuổi 73 tiếp tục làm công việc “ươm mầm các cây bút trẻ” nữa.

Nhà văn Đoàn Thạch Biền (bên trái) và tác giả Tống Phước Bảo (TP.HCM) – người đạt giải Nhất cuộc thi viết cuối cùng của Áo Trắng tại lễ trao giải ngày 26-9-2020. (Ảnh: Lam Điền, TTO)

Áo Trắng do nhà xuất bản Trẻ (TP.HCM) xuất bản đầu tiên với số 1 đề ngày 15-8-1990 có chủ đề “Thế rồi một mùa hè”. Tập san Áo Trắng bộ mới do Phòng Xuất bản báo Tuổi Trẻ liên kết với NXB Trẻ thực hiện, từ số 1 (15-5-2007) đến số 157 (15-12-2013), ra 2 kỳ mỗi tháng suốt sáu năm bảy tháng. Do Phòng Xuất bản của báo Tuổi Trẻ ngưng hoạt động, từ ngày 1-1-2014, Áo Trắng trở về NXB Trẻ, và thực hiện số đầu tiên là số Xuân Giáp Ngọ phát hành ngày 15-1-2014. Báo Tuổi Trẻ vẫn là đơn vị hợp tác, lo nội dung và phát hành.

Theo tạp chí Một Thế Giới tháng 9-2020, từ khoảng hơn 10 năm trở lại đây, trước sự bùng nổ của truyền thông kỹ thuật số, mạng xã hội và báo điện tử, Áo Trắng đã đối diện với nhiều khó khăn trong việc phát hành dạng báo in. Số lượng bạn đọc giảm dần theo thời gian do họ có nhiều lựa chọn khác. Các cây bút cũng tự đăng tác phẩm của mình lên mạng xã hội hoặc các trang báo điện tử. Các “Gia đình Áo Trắng” ở nhiều tỉnh thành đã tan rã. Do lượng phát hành báo giấy giảm sút nghiêm trọng nên NXB Trẻ phải bù lỗ để tiếp tục duy trì tập san cho đến ngày hôm nay.

Và rồi cuối cùng, đại dịch COVID-19 trở thành “dấu chấm trên chữ i” cho số phận của tập san Áo Trắng.  Bạn Cao Minh Tâm tối 21-10-2021 post trên Facebook của mình nội dung như sau:

ÁO TRẮNG SỐ CUỐI CHÀO TẠM BIỆT

ÁO TRẮNG Số 5. 2021 đáng lẽ phát hành từ tháng 7.2021. Nhưng vì đại dịch covid- 19, phải giãn cách nên đến 25.10.2021 mới được phát hành. Sau số này, Áo Trắng tự đình bản. Vì dịch covid- 19, phát hành gặp nhiều khó khăn. Rất mong bạn đọc thông cảm.​​​​​​​​

​DÂN CA TRONG TRÍ NHỚ

Lễ trao giải cuộc thi thơ lục bát 2021

• TRUYỆN: Anh Thư, Mạnh Hoài Nam, Nhu.
• TẠP BÚT: An Viên, Trang Thùy, Đào Thu Thủy, Lò Duy Bưu, Khánh Liên, Vũ Lệ Hương, Minh Minh, Nguyễn Hữu Trung, Nguyễn Chiêu Dương. Trương Thúy, Phan Lê Khánh Linh, Võ Nguyễn Mỹ Dung.
• ​​​​​​​​​​​THƠ: Thanh Tâm, Đinh Hạ, Đào Quốc Nam, Hồ Hiếu Thảo, Đoàn Văn Sáng, Huỳnh Ngọc Huy Tùng, Hồng Châu, Huỳnh Gia, Lê Đình Tiến, Ngưng Thu, Ngọc Trân, Nguyễn Bàng, Nguyễn Minh Ngọc Hả, Nguyễn Đình Ân, Lê Thị Điểm, Thanh Trắc Nguyễn Văn, Phùng Hiếu, Trần Văn Nghĩa, Nguyễn Tấn Sĩ, Nguyễn Chí Diễn, Vũ Tiến.
• ​​​​​​​​CÁC MỤC KHÁC: Thơ thầy cô: Tuyển Thị. Truyện dài: “Những chủ nhật…” (Quyên Gavoye, dịch). Bài thơ yêu thích: Cổng làng (Hoa Mai). Hương vị quê nhà: Mùa bình bát (Diệp Linh ) Giới thiệu sách NXB Trẻ.

Tập san Áo Trắng đi rồi, nhưng di sản của nó vẫn còn lại lâu dài. Một số cây bút được ươm mầm từ Áo Trắng đã trở thành những nhà văn, nhà báo chuyên nghiệp. Tuy nhiên, A Phủ hy vọng sẽ sớm có những vườn ươm văn chương, sân chơi văn chương theo cách thức mới ra đời để nối tiếp những gì Áo Trắng còn dang dở. Văn chương vẫn cần được ươm mầm tốt mới sinh hoa thơm, trái ngọt.

Xin chia buồn cùng những người con nhiều thế hệ của Gia đình Áo Trắng. Áo Trắng vẫn tung bay ở phía bên kia… tầm nhìn nhé.

PHẠM HỒNG PHƯỚC