Chúng ta thử hình dung những người sử dụng mạng viễn thông, mạng Internet (ở đây gọi chung là “mạng”) giống như các cư dân sống trong một khu chung cư. Việc bảo vệ an toàn cho các cư dân chỉ được tối ưu nếu như ngoài biện pháp tự bảo vệ của mỗi căn hộ còn có hệ thống bảo vệ chung của cả chung cư.

Người sử dụng các nhà mạng cũng vậy, họ là những thành viên trong những không gian mạng – từ cấp độ từng nhà mạng đến quy mô cả quốc gia. Và trách nhiệm bảo vệ các không gian mạng đó thuộc về từ nhà mạng đến cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành.

Trong số các “nhân thức mới về chuyển đổi số” đã được Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đưa ra trong bài phát biểu tại Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2023 của Bộ tổ chức tại Hà Nội ngày 30-6-2023, có việc bảo đảm an toàn thông tin cho người dùng trên không gian mạng. Ông nói: “Trước đây, chúng ta đi theo cách dùng phần mềm cài vào từng thiết bị của người dân và có thể tính phí, tiếp cận theo hướng đây là trách nhiệm của người dân. Để từng người dân cài đặt phần mềm vào máy của mình là việc không dễ và không nhanh được. Người dân còn có thể lo ngại đó là phần mềm giám sát. Thì nay, chúng ta thực hiện việc này tại thiết bị của nhà mạng và coi đây là trách nhiệm bảo vệ khách hàng của nhà mạng, và miễn phí. Việc bảo vệ có thể được thực hiện ngay với mọi thuê bao, ngoài ra, khách hàng có thể yêu cầu cấu hình thêm, thí dụ chỉ cho con cái chơi game vào những giờ, những ngày nhất định.” Bộ trưởng Bộ TT-TT nhấn mạnh: “An toàn số mức cơ bản để bảo vệ cho mọi người dùng viễn thông, Internet phải là trách nhiệm của nhà mạng.”

“Nhận thức mới” này hoàn toàn phù hợp với cách thế giới đã và đang làm, cũng như luôn được các chuyên gia về an ninh mạng khuyến nghị. Không gian mạng sẽ được bảo đảm an toàn hơn khi có các biện pháp bảo vệ được thiết đặt ngay tại thiết bị người dùng cuối và tại cổng dịch vụ của nhà mạng. Nhà mạng không chỉ có giải phảp bảo vệ an toàn tại hệ thống các tổng đài, trung tâm mà cần ở ngay tại thiết bị mạng của mình cung cấp cho khách hàng.

Điều này thật ra không mới về giải pháp mà có lẽ chỉ mới ở nhận thức của nhà mạng và cơ quan quản lý. Ngay ở Việt Nam trước nay, hai ngành điện và nước đã áp dụng nguyên tắc này. Khách hàng chỉ phải chịu trách nhiệm bảo vệ hệ thống trong nhà mình, sau đồng hồ tổng, còn trước đồng hồ tổng là trách nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ.

Trong bối cảnh bọn tội phạm công nghệ ngày càng tinh vi, ứng dụng những công nghệ tiên tiến, việc bảo vệ an toàn cho người dùng mạng càng cần phải vững chắc hơn. Với đặc thù của không gian mạng, đại đa số người dùng là người bình thường, không có đủ hiểu biết về công nghệ, nên việc bảo vệ an toàn càng cần phải được chính các nhà mạng chủ động. Đó cũng chính là cách để nhà mạng thể hiện trách nhiệm với khách hàng của mình

• Bản in trên báo Người Lao Động thứ Tư 12-7-2023 và trên báo NLĐ Online.

NGÔ LÊ